Χρειάζεται βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών ΓεΣΥ στους διαβητικούς

Ένας στους 10 Κύπριους  πάσχει από  σακχαρώδη διαβήτη

Μάστιγα και όχι απλά μια ασθένεια θα μπορούσε να θεωρηθεί ο σακχαρώδης διαβήτης, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΠΟΥ αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης (2019) τα άτομα που είναι κάτω των 50 ετών και πάσχουν από διαβήτη διατρέχουν επτά φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

 Απαιτούν ποιότητα

 Όπως ανέφερε σε δηλώσεις του στον «Πoλίτη» ο κ. Γιάννης Νεοφύτου, διαβητικός τα τελευταία 4 χρόνια, που διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 2 και μέλος του Συνδέσμου Διαβητικών Κύπρου, υπάρχουν διάφορα ζητήματα όσον αφορά το τι προσφέρει το ΓεΣΥ αλλά και την ποιότητα των αναλώσιμων. Υπάρχουν διαβητικοί τύπου 1 που καλύπτονται μερικώς όσον αφορά τα μηχανάκια που ελέγχουν συνεχώς τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, τα οποία στοιχίζουν πάρα πολλά. Σήμερα υπάρχουν διάφορα συστήματα τα οποία δημιούργησαν προγραμματιστές στο πλαίσιο ερευνών που γίνονται για τον διαβήτη, με στόχο τη διευκόλυνση της ζωής των διαβητικών. Πρόκειται για μηχανάκια υψηλής τεχνολογίας τα οποία είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία για κάποιους ασθενείς με διαβήτη, αλλά είναι πανάκριβα για τα κυπριακά δεδομένα και θα έπρεπε να επιχορηγούνται είτε μέσω του Υπουργείου Υγείας είτε μέσω του ΓεΣΥ.

 «Αναξιόπιστοι» μετρητές

Επιπλέον ο κ. Νεοφύτου επεσήμανε ακόμη ένα πρόβλημα, το οποίο αφορά την αναξιοπιστία του μετρητή που δίνεται από το ΓεΣΥ. Ένα καλό μηχανάκι στην Κύπρο στοιχίζει περίπου 140 ευρώ και ένα κουτί ταινίες περίπου 36 ευρώ. Το ΓεΣΥ καλύπτει τις ινσουλίνες, αλλά όχι όλα τα είδη, όπως και 2 κουτιά ταινίες τον μήνα για τον μετρητή που προσφέρει, ο οποίος δεν δείχνει τα πραγματικά ποσοστά σακχάρου στο αίμα. Αν τον συγκρίνεις με μετρητές άλλων επώνυμων εταιρειών έχει μεγάλη απόκλιση. Έχω ακούσει περίπτωση ατόμου που ο μετρητής που του δόθηκε από το ΓεΣΥ είχε απόκλιση πάνω από 100 μονάδες σε σχέση με τους υπόλοιπους μετρητές, με αποτέλεσμα ενώ έπρεπε το σάκχαρό του να ήταν 146, ο μετρητής να γράφει 246. Πρόκειται για μεγάλη απόκλιση η οποία δεν βοηθά το άτομο να ρυθμίσει το σάκχαρό του, αντιθέτως μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υπεργλυκαιμίας ή υπογλυκαιμίας τα οποία προκαλούν με τη σειρά τους πληθώρα άλλων προβλημάτων στον ανθρώπινο οργανισμό. Η υπογλυκαιμία για παράδειγμα μπορεί να οδηγήσει σε κόμμα, ενώ η υπεργλυκαιμία μπορεί να καταστεί η αιτία για να χάσει το πόδι του ο ασθενής ή ακόμη να πάθει καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

 Πριν από έναν περίπου χρόνο ο Παγκύπριος Διαβητικός Σύνδεσμος είχε συζητήσει με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) το θέμα, θέτοντας αίτημα για εισαγωγή στο ΓεΣΥ πιο σύγχρονων φαρμάκων. Το αίτημα αφορούσε κυρίως φάρμακα τελευταίας γενιάς για τους διαβητικούς τύπου 2 τα οποία είναι αναγκαία για τον διαβήτη αλλά και για την καρδιά ή τα νεφρά. Παράλληλα έχει συζητηθεί και το θέμα του να προσφερθούν μέσω του συστήματος σύγχρονα και πιο αξιόπιστα μηχανάκια, τα οποία μετρούν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα χωρίς τσίμπημα. Αυτό το μηχανάκι είναι ένα sensor το οποίο βάζεις με καθετήρα πάνω στο σώμα σου και κάνεις scan όποια ώρα θέλεις για να σου δώσει την τιμή του σακχάρου. Το ζήτημα είχε ξανασυζητηθεί ενώπιον του ΟΑΥ περί τα μέσα Μαΐου 2020, ωστόσο δεν φαίνεται να υπήρξε ανταπόκριση από πλευράς οργανισμού.

Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τη σύσταση επιτροπής,  η οποία θα αναλάβει τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Τεκμηρίωσης, που θα είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της τήρησης των κλινικών πρωτοκόλλων που παρέχει το ΓεΣΥ, επανέρχεται στο προσκήνιο και το ζήτημα του ελέγχου των αναλώσιμων που προσφέρει το γενικό σύστημα υγείας. Εκτός από το θέμα της ποιότητας των φαρμάκων και των αναλώσιμων, υπάρχει και το ζήτημα της άμεσης διάθεσής τους. Λόγω της αυξημένης ζήτησης παρατηρούνται συχνά ελλείψεις σε φάρμακα και αναλώσιμα που αποτελούν καθημερινή ανάγκη των διαβητικών. Πριν από περίπου δύο μήνες υπήρχε έλλειψη στις ταινίες που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της μέτρησης των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, με το πρόβλημα να λύνεται ύστερα από έναν σχεδόν μήνα. Συνεπώς, εκτός από τον έλεγχο των κλινικών πρωτοκόλλων, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και το ζήτημα της δημιουργίας μηχανισμού ελέγχου της ποιότητας και της διαθέσιμης ποσότητας των αναλώσιμων που προσφέρει το ΓεΣΥ, ιδιαίτερα όσον αφορά φάρμακα και ιατρικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται από χρόνια πάσχοντες. Εξάλλου, μία από τις βασικές πρόνοιες του ΓεΣΥ είναι η βελτίωση των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους ασθενείς-δικαιούχους που το έχουν άμεση ανάγκη και που δεν είναι άλλοι από τους χρόνια πάσχοντες.

*************************

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί για τα άτομα με διαβήτη όσο και για όλη τους την οικογένεια μία συνεχή κατά κύριο λόγο ψυχολογική επιβάρυνση.

Η ημέρα για τον διαβήτη αποτελεί παγκόσμια, μετά την ημέρα για το AIDS, την δεύτερη ημέρα η οποία έχει ορισθεί επισήμως από τα Ηνωμένα Έθνη και η οποία έχει αφιερωθεί σε μία σοβαρή ανωμαλία του Μεταβολισμού.

Έτσι λοιπόν ορίσθηκε ότι η 14η Νοεμβρίου κάθε χρόνο, η οποία είχε προσδιορισθεί από την Διεθνή Συνομοσπονδία για τον Διαβήτη να είναι διεθνώς η επίσημη ημέρα που αφιερώνεται σε αυτόν.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι για τον διαβήτη τύπου 1,υφίσταται παντελής έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας και δεν υπάρχει δυνατότητα προλήψεώς του.

Συζητείται από ετών αλλά και σήμερα, ότι υπάρχουν πιθανώς «περιβαλλοντικοί παράγοντες» οι οποίοι οδηγούν σε καταστροφή των κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, τα λεγόμενα νησίδια του Langerhans, και ο ασθενής υποχρεούται να κάνει ενέσεις ινσουλίνης δια βίου.

Η ιστορία όμως της γενέσεως του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, όπου ανήκει το 95% του συνόλου των διαβητικών, μπορεί αφ’ ενός να προληφθεί (απώλεια σωματικού βάρους και σωματική άσκηση) και, αφ’ετέρου, να αντιμετωπισθεί με αντιδιαβητικά δισκία.

Για το λόγο αυτόν, είναι υποχρέωση όλων των Χωρών η 14η Νοεμβρίου κάθε χρόνο να αποτελεί ορόσημο για την ενημέρωση του κοινού και μάλιστα από οργανισμούς όπως το Εθνικό Κέντρο για την Έρευνα Πρόληψη και Θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών του (Ε.ΚΕ.ΔΙ.), το οποίο σύμφωνα με το διάταγμα ιδρύσεως του, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και τη Διεθνή Ομοσπονδία για τον Διαβήτη (IDF), συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση της νόσου σε όλα τα επίπεδα, δίνοντας παράλληλα νέα ώθηση στην επιστημονική γνώση γύρω από τον Σακχαρώδη Διαβήτη.

Εντατικές εκδηλώσεις για την εφαρμογή του μηνύματος λαμβάνουν χώρα σε όλες τις χώρες της υφηλίου, με στόχο την διαφώτιση του πληθυσμού και την αποτελεσματική πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Σε όλη την υφήλιο υπάρχουν σήμερα πάνω από 280.000.000 (διακόσια ογδόντα εκατομμύρια) άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και στην Ελλάδα σήμεραέχουν φθάσει το 1.200.000 συμπατριώτες μας.

Στην Γερμανία το 12% του πληθυσμού δηλ.9.600.000 Γερμανοί πάσχουν από Διαβήτη τύπου 1 και 2.

Ο Διαβήτης τύπου 2 διαδράμει ύπουλα και παραμένει αδιάγνωστος για πολλά χρόνια και αυτό υπογραμμίζει λίαν επιτακτικά την πρακτική σημασία και αναγκαιότητα της Παγκόσμιας Ημέρας για τον Διαβήτη. Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με παχυσαρκία και η απώλεια του σωματικού βάρους τους οδηγεί σε αποφυγή των ενέσεων ινσουλίνης.

Είναι πλέον μετά βεβαιότητος αποδεδειγμένο ότι η καθημερινή άσκηση έστω και μόνον 30 λεπτά, οδηγεί τα άτομα με διαβήτη σε καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος και αποφυγή των καρδιαγγειακών επιπλοκών.

Η παγκόσμια ημέρα για τον διαβήτη καθιερώθηκε το 1991 από την Διεθνή ομοσπονδία για τον Διαβήτη και το 2007 ορίσθηκε η ημέρα αυτή από τα Ηνωμένα Έθνη ως επίσημη Ημέρα για την καταπολέμηση του σακχαρώδη διαβήτη.

Πρόληψη και διαφώτιση, είναι οι 2 βασικές λέξεις τις οποίες κάθε διαβητικός πρέπει να σέβεται και να τιμά, διότι όπως ο Ιπποκράτης προ 2.500 ετών δίδασκε η πρόληψη είναι καλύτερη ακόμη και της έγκαιρης θεραπείας.

Τι είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη;

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι η βασική εκστρατεία σε παγκόσμιο επίπεδο για την ευαισθητοποίηση στο πρόβλημα του διαβήτη. Σκοπός της είναι να ενημερώσει το κοινό για τα αίτια, τα συμπτώματα, τις επιπλοκές και τη θεραπεία της πάθησης αυτής. Η παγκόσμια Ημέρα για το διαβήτη χρησιμεύει ως μια σημαντική υπενθύμιση ότι η συχνότητα εμφάνισης και ο επιπολασμός του διαβήτη αυξάνονται παγκοσμίως και αυτό θα συνεχιστεί εκτός αν ληφθεί άμεσα δράση.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη εορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου. Η ημερομηνία επιλέχθηκε, γιατί είναι η  μέρα  γέννησης του Frederick Banting, ο οποίος, μαζί με τον Charles Best, συνέλαβαν πρώτοι την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της ινσουλίνης, τον Οκτώβριο του 1921.

Υπάρχει ένα ειδικό θέμα κάθε χρόνο;

ΟΠαγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ανακήρυξε το 2020 ως διεθνές έτος για τους νοσηλευτές και τις μαίες. Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη δημιουργήθηκε το 1991 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη & τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ο μπλε κύκλος είναι το παγκόσμιο σύμβολο του διαβήτη: ο κύκλος συμβολίζει τη ζωή και την ενότητα ενώ το μπλε επιλέχθηκε ως το χρώμα των Ηνωμένων Εθνών μετά την ψήφιση της Διακήρυξης 61/225 με την οποία η 14η Νοεμβρίου έγινε μία από τις επίσημες “Ημέρες των Ενωμένων Εθνών”.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια ολοένα αυξανόμενη παγκόσμια απειλή για την υγεία. Η νόσος αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε όλο τον κόσμο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών.

Η νόσος έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ, και αυτό αποτελεί μια σαφή ένδειξη για τη συσχέτισή της με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ή όταν το σώμα δε μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγεται.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και καθιστά τα κύτταρα ικανά να προσλαμβάνουν γλυκόζη από το αίμα και να τη χρησιμοποιούν για ενέργεια. Η ανεπάρκεια παραγωγής ινσουλίνης, δράσης της ινσουλίνης ή και των δύο, οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία).

Δύο βασικές μορφές διαβήτη:

Ο διαβήτης τύπου 1: τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 παράγουν πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη και χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης για να επιβιώσουν. Είναι ο συχνότερος τύπος σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

Ο διαβήτης τύπου 2: τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ινσουλίνη με αποτελεσματικό τρόπο. Μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθησή τους μόνο με μέτρα που αφορούν στον τρόπο ζωής. Συχνά απαιτούνται από του στόματος φάρμακα και σπανιότερα ινσουλίνη.

Και οι δύο τύποι διαβήτη είναι εξίσου σοβαροί. Ένας τρίτος τύπος εμφανίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά συνήθως υποχωρεί με το πέρας της.

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια, δια βίου πάθηση, η οποία απαιτεί προσεκτικό έλεγχο. Χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε υπεργλυκαιμία, η οποία σχετίζεται με μακροχρόνιες βλάβες στο σώμα και με την ανεπάρκεια διαφόρων οργάνων και ιστών. Στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές του διαβήτη περιλαμβάνονται οι παρακάτω:

Καρδιαγγειακή νόσος

Παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος μεταξύ τω οποίων οι παθήσεις που προσβάλλουν την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα. Οι συχνότερες εκδηλώσεις της καρδιαγγειακής νόσου περιλαμβάνουν τη στηθάγχη, την καρδιακή προσβολή, την καρδιακή ανεπάρκεια και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η καρδιαγγειακή νόσος είναι το κύριο αίτιο θανάτου των διαβητικών και το πρώτο αίτιο θανάτου στις βιομηχανοποιημένες χώρες.

Νεφροπάθεια (διαβητική νεφροπάθεια)

Είναι αποτέλεσμα της αυξανόμενης ποσότητας πρωτεΐνης στα ούρα και εξελίσσεται αργά, έχοντας ενδεχομένως ως αποτέλεσμα νεφρική ανεπάρκεια. Αυτή εμφανίζεται συνήθως, πολλά χρόνια μετά την αρχική διάγνωση του διαβήτη και μπορεί να καθυστερήσει με αυστηρό έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και της γλυκόζης αίματος. Ο διαβήτης έχει καταστεί σήμερα, το συχνότερο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που απαιτεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού, στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

Νευροπάθεια (διαβητική νευροπάθεια)

Βλάβη στις ίνες των νεύρων που προκαλείται από το διαβήτη. Το μούδιασμα και η απώλεια της αίσθησης της αφής στα πόδια, αποτελούν τη συνηθέστερη ένδειξή της, η οποία είναι αποτέλεσμα της βλάβης των νεύρων των κάτω άκρων. Η νευροπάθεια μπορεί ορισμένες φορές να προκαλέσει σοβαρό πόνο, αλλά συνήθως δε γίνεται αντιληπτή.

Ακόμα και χωρίς συμπτώματα, η διαβητική νευροπάθεια έχει ωα αποτέλεσμα υψηλότερο κίνδυνο ελκών των κάτω άκρων και ακρωτηριασμού.

Αμφιβληστροειδοπάθεια

Βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Τα μικρά αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδή είναι δυνατό να πάθουν βλάβες από το υψηλό ζάχαρο στο αίμα και την υψηλή αρτηριακή πίεση. Ο διαβήτης είναι το συχνότερο αίτιο τύφλωσης και ανεπάρκειας της όρασης στον ενεργό πληθυσμό του ανεπτυγμένου κόσμου.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για το διαβήτη τύπου 2.

Αυτοί περιλαμβάνουν:

• Παχυσαρκία και υπερβολικό βάρος
• Έλλειψη άσκησης
• Διαπιστωμένη ανοχή γλυκόζης
• Διατροφή με με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χαμηλή σε ίνες
• Προχωρημένη ηλικία
• Υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλή χοληστερόλη
• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
• Ιστορικό διαβήτη κύησης
• Εθνικότητα (υψηλότερα ποσοστά διαβήτη έχουν αναφερθεί σε Ασιάτες, Ίβηρες, Αυτόχθονες πληθυσμούς
• (Η.Π.Α., Καναδάς, Αυστραλία) και Αφρο-Αμερικανούς)

ΜΑΘΕΤΕ ΤΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ

Τα προειδοποιητικά σημάδια* του διαβήτη περιλαμβάνουν:

• Συχνή διούρηση
• Υπερβολική δίψα
• Αυξημένο αίσθημα πείνας
• Απότομη απώλεια βάρους
• Υπερβολική κόπωση
• Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
• Εμετούς και στομαχικό πόνο
• Αίσθημα μυρμηγκιάσματος ή μουδιάσματος στα
• χέρια ή τα πόδια
• Θολή όραση
• Συχνές λοιμώξεις
• Πληγές που αργούν να επουλωθούν

*Αυτά μπορεί να είναι ήπια ή να μην υπάρχουν καν σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

Ο διαβήτης δεν αφορά μόνο τους ασθενείς και το σύστημα υγείας, αφορά όλη την κοινωνία και η ευθύνη για την αντιμετώπισή του είναι συλλογική.

Επί του παρόντος, ο διαβήτης τύπου 1 δε μπορεί να προληφθεί. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που θεωρείται ότι πυροδοτούν την έναρξη της διαδικασίας που οδηγεί στην καταστροφή των κυττάρων τα οποία παράγουν την ινσουλίνη ακόμα ερευνώνται. Ωστόσο, ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί σε πολλές περιπτώσεις με τη σωματική άσκηση και τη διατήρηση κανονικού βάρους, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί από μελέτες που διεξήχθησαν στις Η.Π.Α., αλλά και τη Φινλανδία και την Κίνα

Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει παρατηρηθεί μια ραγδαία αύξηση της επίπτωσης του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Διαπιστώθηκε ότι το 1985 30 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο είχαν διαβήτη. Λίγο παραπάνω από μια δεκαετία αργότερα, ο αριθμός αυτός είχε φτάσει τα 300 εκατομμύρια. Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (I.D.F. ), τα άτομα αυτά υπερβαίνουν τα 285 εκατομμύρια. Εάν δεν ληφθούν μέτρα για την εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης και ελέγχου της νόσου, η IDF προβλέπει ότι έως το 2030 ο συνολικός αριθμός των πασχόντων θα ανέλθει στα 600 εκατομμύρια.

Για το λόγο αυτόν, η IDF συνιστά την ταυτοποίηση όλων των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η ταυτοποίηση αυτή μπορεί να γίνει μέσω ενός απλού ερωτηματολογίου που θα εκτιμά τους παράγοντες κινδύνου όπως την ηλικία, την περίμετρο μέσης, το οικογενειακό και το καρδιαγγειακό ιστορικό, καθώς και το ιστορικό κύησης. Μετά την ταυτοποίηση, τα άτομα αυτά θα πρέπει να υποβληθούν σε ειδικές εξετάσεις αίματος για να διαπιστωθεί εάν παρουσιάζουν Διαταραγμένη Γλυκόζη Νηστείας ή Ανοχή στη Γλυκόζη, καθώς η ύπαρξή αυτών των δεικτών θα σήμαινε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Οι δράσεις πρόληψης θα πρέπει να έχουν ως στόχο τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες κινδύνου προκειμένου να καθυστερήσει ή να αποφευχθεί η εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2.

Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η διατήρηση κανονικού βάρους σώματος και η εφαρμογή ενός προγράμματος μέτριας σωματικής άσκησης μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2. Η IDF συνιστά τουλάχιστον 30 λεπτά ημερήσια άσκηση, όπως γρήγορο περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο ή χορό. Κανονικό περπάτημα για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 35-40%.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

Ο διαβήτης είναι μια δύσκολη πάθηση που έχει δια βίου απαιτήσεις από τους ασθενείς, αλλά και τις οικογένειές τους. Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρό τους, να παίρνουν φάρμακα, να ασκούνται σωματικά σε τακτική βάση και να μπορούν να ρυθμίζουν τις διατροφικές τους συνήθειες ανάλογα με την κατάστασή τους.

Επιπλέον, μπορεί να πρέπει να αντιμετωπίσουν και ζητήματα που σχετίζονται με τις επιπλοκές της νόσου, γεγονός που έχει και ουσιαστικές ψυχολογικές παραμέτρους. Με δεδομένο το γεγονός ότι η πορεία της υγείας τους εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από τις αποφάσεις που θα πάρουν, είναι υψίστης σημασίας τα άτομα με διαβήτη να λαμβάνουν συνεχή εκπαίδευση που θα είναι εξατομικευμένη σύμφωνα με τις ξεχωριστές ανάγκες του καθενός και η οποία θα παρέχεται από ικανούς και έμπειρους επαγγελματίες υγείας.

Χωρίς την εκπαίδευση, τα άτομα με διαβήτη θα είναι λιγότερο προετοιμασμένα να λάβουν σωστές αποφάσεις, να πραγματοποιήσουν αλλαγές στη συμπεριφορά τους, να αντιμετωπίσουν τα ψυχολογικά ζητήματα που προκύπτουν από το διαβήτη και, τέλος, μπορεί να μην είναι κατάλληλα εξοπλισμένα για την αποτελεσματική διαχείριση της νόσου τους. Η λανθασμένη διαχείριση θα οδηγήσει σε κακή έκβαση και αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση είναι υψίστης σημασίας και για την πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη, και αποτελεί το κεντρικό σημείο αναφοράς της εκστρατείας της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη.

Επιπλέον, ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι ζωτικός στην προσπάθεια αυτή, καθώς συμβάλλει καθοριστικά στο να καταλάβουν τα άτομα με διαβήτη το πώς να διαχειρίζονται την πάθησή τους όσο καλύτερα μπορούν, έτσι ώστε οι επιλογές και οι ενέργειές τους να βασίζονται σε σωστή κρίση.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Σημαντικές μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες έχουν ήδη από ετών τεκμηριώσει τις πολύ ευμενείς επιδράσεις της μεσογειακής διατροφής. Ο όρος «Μεσογειακή Διατροφή» (Mediterranean diet) χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των διαιτητικών συνηθειών διαφόρων χωρών της λεκάνης της Μεσογείου στις αρχές της δεκαετίας του 1960 (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία).

Η παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) διαθέτει τα ακόλουθα 8 βασικά χαρακτηριστικά:

• Yψηλό πηλίκο μονοακόρεστου λίπους (ελαιόλαδο)
• προς κορεσμένο
• Mέτρια κατανάλωση αλκοόλ
• Μεγάλη κατανάλωση οσπρίων
• Μεγάλη κατανάλωση δημητριακών
• Άφθονα φρούτα
• Άφθονα λαχανικά
• Περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
• Mέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων

Τα άτομα που ακολουθούν πιστά μια διατροφή με τα παραπάνω χαρακτηριστικά εμφανίζουν σε μελέτες χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας και αυξημένο προσδόκιμο επιβίωσης. Ένας μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών μελετών παρατήρησης και παρέμβασης συσχετίζει την υιοθέτηση της ΜΔ με μικρότερη επίπτωση καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας, κατάθλιψης, γνωστικών διαταραχών τύπου Alzheimer και συγκεκριμένων μορφών κακοήθειας.

Η καρδιοπροστατευτική δράση της ΜΔ επιβεβαιώθηκε στη μελέτη Nurses’ Health Study, όπου 74.886 νοσηλεύτριες ηλικίας 38-63 ετών παρακολουθήθηκαν προοπτικά για μια εικοσαετία. Οι γυναίκες που ανήκαν στο ανώτερο πεμπτημόριο συμμόρφωσης με τη ΜΔ παρουσίαζαν το μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια.

Σε ό,τι αφορά την παχυσαρκία, διαιτητικά σχήματα που προσομοιάζουν τη ΜΔ φαίνεται να οδηγούν σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους και καλύτερη ρύθμιση των μεταβολικών παραμέτρων σε σύγκριση με τις τυπικές δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, οι οποίες είναι συνήθως δυσκολότερο να εφαρμοστούν. Πέραν αυτού, η υιοθέτηση της ΜΔ σχετίζεται με μικρότερο επιπολασμό κοιλιακής παχυσαρκίας (μικρότερη περίμετρος μέσης), όπως προκύπτει από δεδομένα σε μεγάλους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Φαίνεται τελικά ότι η ιδιαιτερότητα της ΜΔ δεν περιορίζεται στην απλή συνάθροιση των ευεργετικών δράσεων των επιμέρους συστατικών της, αλλά συνίσταται στον ιδανικό συνδυασμό και τη συνεργιστική αλληλεπίδραση των διαφόρων τροφίμων, με αποτέλεσμα να μεγιστοποιείται το κλινικό όφελος.

Ένας άλλος σημαντικός παράγων είναι η φυσική δραστηριότητα. Αυτή βοηθά σημαντικά στην πρόληψη του διαβήτη, στην διατήρηση του χαμένου σωματικού βάρους σε παχύσαρκα άτομα που έκαναν δίαιτα, αλλά και στη βελτίωση του σακχάρου αίματος στα άτομα με διαβήτη. Επί πλέον, η φυσική άσκηση συμβάλλει στον έλεγχο της υπέρτασης, στη βελτίωση της υπερλιπιδαιμίας αλλά και της ποιότητας ζωής. Μεγάλες μελέτες έδειξαν ότι το σημαντικό για την υγεία είναι η συστηματική αυξημένη φυσική δραστηριότητα και όχι η πολύ έντονη άσκηση.

Κατά τα τελευταία χρόνια μεγάλη έμφαση έχει επίσης δοθεί και σε άλλους παράγοντες. Ενδεικτικά καταρχήν αναφέρεται ο ρόλος της επαρκούς διάρκειας του ύπνου. Άτομα που δεν κοιμούνται επαρκώς έχουν σχετικά μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσουν μελλοντικά διαβήτη. Μια άλλη παράμετρος που δρα δυσμενώς είναι το κάπνισμα. Τα διαβητικά άτομα που καπνίζουν παρουσιάζουν συχνότερα καρδιαγγειακές παθήσεις αλλά και βλάβη των μικρών αγγείων (νεφροπάθεια και βλάβη στα μάτια).

Πρόσφατα, εξάλλου, δημοσιεύθηκε μια μεγάλη Αμερικανική μελέτη που δείχνει ότι η μόλυνση της ατμόσφαιρας αποτελεί έναν επιπρόσθετο παράγοντα που ευθύνεται για αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.

Είναι λοιπόν ευνόητο ότι η παρέμβαση στον πληθυσμό για αλλαγή του τρόπου ζωής είναι απόλυτα αναγκαία για να προληφθεί ο διαβήτης. Αυτό ιδιαίτερα ισχύει για εκείνους που εξ ορισμού έχουν μεγάλο σχετικό κίνδυνο, λόγω κληρονομικού, παχυσαρκίας, υπέρτασης, καπνίσματος κ.ά.

ΠΗΓΗ: Υπουργείο Υγείας της Ελλάδος