Αρχιτεκτονική της ισχύος

Αθανάσιος Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος, Αρχιτεκτονική, Κεντρική Ρωσία, Μονή, Ναοδομία, Σβερντλόφσκυ

Του Μητροπολίτη

Γέροντος Χαλκηδόνος

Αθανασίου

“Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ”.

Ἐκ τῶν ΜΜΕ! ἐπληροφορήθημεν, ὅτι ὁ μεγαλύτερος ναὸς τῶν Ὀρθοδόξων εἰς τὸν κόσμον, χωρητικότητος 37.000 πιστῶν, σχεδιάζεται νὰ οἰκοδομηθεῖ εἰς περιοχὴν ἀνήκουσαν εἰς τὴν γυναικείαν μονὴν τῆς περιφερείας Σβερντλόφσκυ τῆς Κεντρικῆς Ρωσίας. Θὰ φέρει τὸ ὄνομα, ὡς μὴ ὤφελε, τῆς Ἁγίας Σοφίας! Ἡ κατασκευή του θὰ ἀρχίσει τὸ 2020 καὶ θὰ ἔχει ὕψος 77 μέτρων. Ἰθύνων νοῦς τοῦ ἔργου φέρεται Ἐπίσκοπός τις Σεργκέϊ καὶ ἐπενδυταί του θὰ εἶναι “τὰ πνευματικά του τέκνα”! Καὶ τοῦτο ἀποτελεῖ ἀναμφιβόλως μίαν συνέχειαν τοῦ οἰκοδομικοῦ καὶ συντηρητικοῦ ὀργασμοῦ ναῶν καὶ ἱ. μονῶν, τῆς Μετα-περεστρόϊκα ἐποχῆς.
Βεβαίως τὸ θέμα κατασκευῆς μεγαλεπηβόλων μνημείων καὶ ναῶν τεραστίων διαστάσεων πρὸς τιμὴν θεῶν καὶ δαιμόνων καὶ δὴ ἀνταγωνιστικῶς, ἀπότοκον πολλάκις σχιζοφρενικῆς μεγαλομανίας, εἶναι παλαιὸν καὶ γνωστὸν εἰς διαφόρους πολιτισμούς, κοσμοθεωρίας καὶ θρησκείας. Ἐδῶ ἠμποροῦν νὰ ἀναφερθοῦν ἡ κλασσικὴ Ἑλληνικὴ ἀρχαιότης, ἡ Ρώμη, ἡ Φλωρεντία κατὰ τὴν πρώϊμον Ἀναγέννησιν, ἡ Αἵγυπτος, ἡ Γερμανία κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Ἐθνικοσοσιαλισμοῦ (Nationalsozialismus) κ.ἄ. Παρόμοιοι δὲ ναοὶ ἐκτίσθησαν πρὸ ἐτῶν ὡς τοῦ Ἁγ. Σάββα εἰς τὸ Βελιγράδιον, ὁ ναὸς τῆς “Σωτηρίας τοῦ λαοῦ” εἰς τὸ Βουκουρέστιον, ὁ “μὴ γενόμενος” παρὰ τὰς ὑποσχέσεις, ναὸς τοῦ Τάματος (τοῦ Σωτῆρος) εἰς Ἀθήνας κ.ἄ.
Ἄξιος βεβαίως ὁ μισθός των.
ΟΜΩΣ:
1- Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία, ὅτι ἡ σύγχρονος αὕτη ναοδομικὴ νεομανία συνδέεται ἀμέσως μὲ τὸ πρόβλημα: Ἰσχὺς τῆς Ἀρχιτεκτονικῆς – Ἀρχιτεκτονικὴ τῆς ἰσχύος . Ἡ Ἀρχιτεκτονικὴ πάντοτε, ὡς καὶ τὰ ἐπὶ μέρους τμήματα αὐτῆς, ἦτο σύμβολον καὶ ἐργαλεῖον διὰ τῆς ἰσχύος. Κατὰ τὴν νεωτέραν ἐποχὴν μετέφερε ἰδεολογίαν καὶ ἐπεβάλλετο. Ἐγκαθίστατο λίαν εὐφυῶς, διὰ νὰ θεαματοποιήσει καὶ ἀναπαραστήσει πολιτικὴν βούλησιν καὶ πολιτικὰς ἀλλαγάς. Ἦτο προϊὸν σκόπιμον καὶ συνδεδεμένον αὐτομάτως καὶ ἀρρήκτως μὲ τὰς βουλὰς καὶ τοὺς σκοποὺς τῶν ἐντολοδόχων τῶν ἐν πολλοῖς “ἀγνώστων ἐκτελεστῶν τοῦ γενικῶς ἰσχύοντως” καὶ τὰς ἑκάστοτε κοινωνικὰς σχέσεις.
2- Θὰ οἰκοδομηθεῖ λοιπὸν ὁ μεγαλύτερος ναὸς τῶν Ρὼς καὶ οὐχὶ μόνον! “Τί πράττει ὅμως ἡ Ρωσικὴ Ἐκκλησία” λέγει ἡ E.-M. Lerch “διὰ τοὺς καταδιωκομένους καὶ φυλακισμένους ἐν Ρωσίᾳ; Φησίν, ὅτι ὑπάρχουν ἱερεῖς οἱ ὁποῖοι καὶ τοὺς στηρίζουν. Ἡ Ρωσικὴ Ἐκκλησία εἶναι κρατικὴ καὶ καισαροπαπική. Τὰ κτήριά της καὶ οἱ μισθοὶ παρέχονται ἀπὸ τὸ κράτος. Πρὸ ὀλίγου εἷς μοναχὸς μετ’ ἀμφιέσεως ἐθεάθη εἰς διαδήλωσιν (κακῶς) κατὰ τῆς μεταφορᾶς τῶν ἀποβλήτων. Τοῦ ἐπεβλήθη ἡ ποινὴ τῆς ἀργίας καὶ δὲν δύναται πλέον νὰ λειτουργήσει. Εἷς ἁρμόδιος εἶπεν, ὅτι ἡ Ἐκκλησία δύναται νὰ κάμει τι διὰ τὴν ψυχήν του καὶ νὰ προσεύχεται”! Εὐτυχῶς. Τί ἔχουν ἐξάλλου νὰ εἴπουν διὰ τὴν κατάστασιν τῶν μεγάλων ρωσικῶν μονῶν μὲ τὰς ἀγέλας τῶν ἐγκαταβιώσεων, καὶ διατί ἱκανοὶ μοναχοὶ μεταβαίνουν εἰς ἄλλας χώρας καὶ δὴ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὰς μονάς των καὶ ἄλλα πολλά;
Κατόπιν πῶς συνδέεται τὸ μεγαλεπήβολον τοῦτο σχέδιον μὲ τὸν ἀνοικτὸν πλέον (θρησκευτικὸν καὶ ἀντιεκκλησιαστικόν) πόλεμον ἐν πλήρει 21ῳ αἰώνι εἰς πολλὰ ἀλλότρια πεδία τῶν Ρὼς κατὰ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, λόγῳ τοῦ Οὐκρανικοῦ καὶ οὐχὶ μόνον. Ἓν δῆλον ὅτι θέμα, τὸ ὁποῖον προβάλλεται, ἐνῶ εἰς τὴν πραγματικότητα, ὅπως τονίζει(ουν) καὶ ὁ Π. Τελεβάντος, ὁ Ἀ. Μασσαβέτας καὶ ἄλλοι, ὑποκρύπτονται τὰ αἰώνια Desiderata τῶν Ρώς, τοῦτ’ ἔστιν τά “μηρυκαστικά” περὶ τῆς Τρίτης Ρώμης καθὼς καὶ τὰ λοιπὰ γεωπολιτικά των σχέδια; Τοῦτο ἀσφαλῶς τὸ γνωρίζουν Εὐρωπαῖοι καὶ μὴ καὶ ἀναλόγως “εἰρηνικῶς” δέον διαχρονικὰ νὰ διαπορεύονται. Ὑπάρχει, καὶ θὰ ὑπάρχει, Πρώτη καὶ Δευτέρα Ρώμη. Οὐχὶ Τρίτη! Καταλαβέτωσαν τοῦτο ἅπαξ καὶ διαπαντός.
Ὥς ἐκ τούτου τίθεται τὸ μέγα ἐρώτημα: Πρὸς τί ὁ ναὸς οὗτος; καὶ διατί τώρα; Ὡς ἐπίδειξις ἰσχύος; Ὡς παραστατικὴ μαρτυρία τῶν ἀνωτέρῳ σχεδίων, ἢ ὡς ἐκζήτησις “ἀφέσεως” τῶν μέχρι τοῦδε πλημμελημάτων των καὶ ὡς μετάνοια!;

Ἄλλωστε ὁ ναὸς οὗτος μὲ τὸ ὄνομα μάλιστα τῆς Ἁγίας Σοφίας, οὐδεμίαν σχέσιν ἔχει πρὸς αὐτὴν ἀρχιτεκτονικῶς, δίδων τὴν ἐντύπωσιν σωροῦ, ὑβριδικοῦ συνονθυλεύματος ἐκ ρωσικοῦ τύπου μικρῶν τμημάτων, δίκην “μωσαϊκοῦ ἀρχιτεκτονήματος”!
Πάντα βεβαίως ταῦτα δὲν ἀποσκοποῦν εἰς τὴν ὑποβάθμισιν τῆς μεγάλης καλλιτεχνικῆς ἀξίας καὶ προσφορᾶς εἰς τὴν Ὀρθόδοξον θρησκευτικὴν τέχνην τῶν διαφόρων περιόδων τῆς ρωσικῆς τέχνης (παλαιορωσικῆς, δυτικότροπης [Barock] κλπ.), διὰ τῶν ὁποίων ἐπλουτίσθη ἀφαντάστως ἡ βυζαντινὴ τέχνη καὶ γενικότερον ἡ Ὀρθοδοξία -παρά τὰς ἀντιρρήσεις ὡρισμένων φονταμενταλιστῶν. Ποῖος ἠμπορεῖ νὰ ἀρθρώσει λέξιν διὰ τὴν θεοσέβειαν τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ, τὰς μεγαλοπρεπεῖς λειτουργίας καὶ καταπληκτικὰς χορωδίας καὶ τόσα ἄλλα;

Πάντως ἐπαναλαμβάνομεν, καλόν ἐστι οἱ πάντες καὶ πάντοτε νὰ γνωρίζουν, ὅτι εἰς τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων κατοικοεδρεύουν ἱκανοὶ οἰακοστρόφοι, ἔμπειροι εἰς τὰς διαχρονικὰς τρικυμίας τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας.
Novaya Leta