Απεβίωσε ο ευπατρίδης Ιωάννης Κ. Μαζαράκης – Αινιάν

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Ιστορική & Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος, Ιωάννης Κ. Μαζαράκης – Αινιάν (1923-2021), Πετρος Παπαπολυβίου

Υπήρξε από το 1979 η ψυχή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου της Ελλάδος

Έφυγε από τη ζωή ο Ιωάννης Κ. Μαζαράκης – Αινιάν, ο άνθρωπος που το όνομά του έχει συνδεθεί άρρηκτα με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Από τη θέση του Γενικού Γραμματέα κυρίως, υπήρξε η ψυχή της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος για πάνω από 40 χρόνια. Ευπατρίδης, ευγενής, ακατάβλητος, συχνά αντισυμβατικός, γεμάτος γνώση, ζωντάνια και χιούμορ, στάθηκε για όλους στο Μουσείο δάσκαλος, εμπνευστής και στήριγμα.

Ο Ι. Κ. Μαζαράκης-Αινιάν γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν, ο οποίος πρωτοστάτησε στον Μακεδονικό Αγώνα και διακρίθηκε ως «Καπετάν Ακρίτας»

Ο αείμηνστος Ι. Κ. Μαζαράκης-Αινιάν κατά την Κατοχή εργάστηκε στο δίκτυο πληροφοριών θαλάσσης του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και κατατάχτηκε εθελοντής στην ΙΙΙ ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία (Ρίμινι). Αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων το 1947. Διετέλεσε νομάρχης Καστοριάς από το 1962 και παραιτήθηκε τον Απρίλιο 1967. Το 1977-1979, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την είσοδο της Ελλάδος στην ΕΟΚ, διηύθυνε το ελληνικό Γραφείο Τύπου στις Βρυξέλλες. Γενικός Γραμματέας της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) από το 1979, υπήρξε πολυγραφότατος στον τομέα της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρος Παπαπολυβίου, γράφει στην ιστοσελίδα του “Περί Ιστορίας”

“Ο αείμνηστος Ι. Κ. Μαζαράκης είχε παλαιούς δεσμούς με την Κύπρο που τους ανανέωσε και τους ισχυροποίησε με την ενεργή ευαισθητοποίησή του και τους αγώνες του, μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974. Από τους ανθρώπους που αποτέλεσαν την ψυχή και την καρδιά της «Πανελληνίου Επιτροπής Συμπαραστάσεως Κύπρου» (ΠΕΣΚ) πρόσφερε τεράστιο έργο στη διαφώτιση της ελληνικής και της παγκόσμιας κοινής γνώμης, αφιερώνοντας, με ανιδιοτέλεια και φιλοπατρία άπειρες ώρες για την Κύπρο. To 1976 εκδόθηκε με επιμέλεια και πρόλογό του το βιβλίο «Μαρτυρίες από την Κύπρο» (εκδόσεις «Κέδρος»), που μεταφράστηκε και στα αγγλικά (“Cyprus Witness”) και κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση το 1994, από τη «Δωδώνη», στα εικοσάχρονα από την τουρκική εισβολή. Τις συγκλονιστικές μαρτυρίες των μαρτύρων της τουρκικής εισβολής πρόβαλε και στο διάστημα που υπηρετούσε στις Βρυξέλες (1977-1979). Φροντίζοντας πάντα για την τακτοποίηση «των χαρτιών» του, αλλά και γνωρίζοντας την ανάγκη για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης φρόντισε για την παράδοση στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου του αρχείου της ΠΕΣΚ, το 1992. Με το «Πολιτιστικό» και τους ανθρώπους του, στην εποχή ακμής του Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου είχε αναπτύξει στενούς δεσμούς συνεργασίας και συναντίληψης, που αποτυπώθηκαν με τη διενέργεια της εμβληματικής έκθεσης «Ο κόσμος της Κύπρου την αυγή του 20ού αιώνα», στην Αθήνα (1999-2000) και στη Λευκωσία (2000), και την πανέμορφη έκδοση «Οι κυπριακές φορεσιές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Μια αναδρομή στον κόσμο της Κύπρου την αυγή του 20ού αιώνα» (Αθήνα 1999).

Τον Ι. Κ. Μαζαράκη τον πρωτογνώρισα, ως μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΑΠΘ το 1984, στο συνέδριο για τα 80 χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα. Είχα την ευκαιρία και την τιμή να συνεργαστώ στενότερα μαζί του όταν, το 2014, η αγάπη του για την Κύπρο, «ως μια προσφορά μνήμης οδυνηρής» για τα 40 χρόνια από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, δημιούργησε την έκθεση «Κύπρος. Στο γύρισμα του 20ού αιώνα». Στα πλαίσια της Έκθεσης που φιλοξενήθηκε στο ΕΙΜ, στην Αθήνα, και τη Λευκωσία, στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου (Οκτώβριος 2014), αλλά και στη Θεσσαλονίκη, τη Δράμα, την Ξάνθη και τη Λάρνακα, εκδόθηκε και ο ομώνυμος τόμος, με δική μου εισαγωγή και επιμέλεια, από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. Τον τόμο, με 90 φωτογραφίες του 1890-1901, που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην «Κυπριακή Έκθεση» στην Αθήνα, το 1901, προλόγισαν ο Ι. Μαζαράκης-Αινιάν, που είχε και την πρωτοβουλία, και ο τότε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Γιαννάκης Ομήρου.

Σε συνέχεια αυτής της συνεργασίας και με το πνεύμα της γενναιοδωρίας που τον χαρακτήριζε, μαζί με την αγάπη στο ιστορικό παρελθόν, ο Ι. Κ. Μαζαράκης, ως γενικός γραμματέας της ΙΕΕΕ παρέδωσε στον Γιαννάκη Ομήρου, σε μια σεμνή τελετή στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στις 24 Ιουνίου 2015, δύο ιστορικά κειμήλια ανεκτίμητης αξίας για τη νεότερη ιστορία της Κύπρου: Την Καινή Διαθήκη πάνω στην οποία ορκίστηκαν τον Μάρτιο του 1953 οι πρωτεργάτες της ίδρυσης της ΕΟΚΑ, και τον χειρόγραφο «Όρκο των Αθηνών», με πρώτη την υπογραφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄. Τα κειμήλια παραχωρήθηκαν, με μακροχρόνιο δανεισμό, στο Μουσείο Αγώνος, στη Λευκωσία, όπου και εκτίθενται.

Ο Ιωάννης Μαζαράκης-Αινιάν, υπήρξε ένας άνθρωπος απλός, πρακτικός, καλοσυνάτος, σεμνός και αθόρυβος, φιλόπατρις, ιδανικός για να συνεργαστείς μαζί του και να διδαχθείς από αυτόν, αριστοκράτης στους τρόπους και στη συμπεριφορά, υπόδειγμα σύγχρονου ευπατρίδη. Η απώλειά του αποτελεί και για την Κύπρο δυσαναπλήρωτη απώλεια ενός πολύτιμου και ειλικρινούς φίλου”.