Αντίλογος στην υπόθεση των τοιχογραφιών
Του Α. ΒΙΚΕΤΟΥ
Η υπόθεση των τεσσάρων τοιχογραφιών , που συλήθηκαν και εξήχθησαν παράνομα στο εξωτερικό, έχει καταντήσει τραγελαφική. Την περασμένη Πέμπτη ο οργανισμός «Walk of Truth», του οποίου ιδρύτρια και πρόεδρος είναι η κ. Τασούλα Χατζητοφή , έστειλε πεντασέλιδη επιστολή στην υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων , Βασιλική Αναστασιάδη , ως πολιτική προϊσταμένη του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Επίσης , δόθηκε στη δημοσιότητα σχετική ανακοίνωση. Και τα δύο κείμενα τα δημοσιεύσαμε αυτούσια.
Προκαλεί έκπληξη και ερωτηματικά ότι για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, για το οποίο ο οργανισμός «Walk of Truth» κάνει λόγο για «διαμάχη» Εκκλησίας – Κυβέρνησης με ευθύνες ως προς αυτό στο Τμήμα Αρχαιοτήτων, δεν υπήρξε ουδεμία αντίδραση από τους κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Ο υπουργός Εξωτερικών , Νίκος Χριστοδουλίδης, παράκαμψε ερώτηση μας λέγοντας « δεν γνωρίζω το θέμα». Και όμως , ο υπουργός πήρε επιστολές από την κ. Χατζητοφή. Στην γενική εισαγγελία έγινε μια σύσκεψη, η οποία δεν ανακοινώθηκε στα μέσα ενημέρωσης. Η αρμόδια υπουργός περιορίστηκε να δηλώσει ότι για τα επόμενα βήματα αναμένεται γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας. Δεν αντιλαμβάνομαι , γιατί υπάρχει αυτή η μυστικότητα και η αδιαφάνεια; Τί εξυπηρετεί; Ποιο ή ποια ζητήματα θα απαντά η γνωμάτευση, δεδομένου ότι μια ζήτησε η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων , δρ. Μαρίνα Σολομίδου Ιερωνυμίδου, και άλλη η κ. Τασαούλα Χατζητοφή.
Τα ερωτήματα είναι πολλά , όπως για παράδειγμα:
*Με βάση ποιο νόμο της Κυπριακής Δημοκρατίας η κ. Τασούλα Χατζητοφή /ή και ο οργανισμός Walk Of Truth κατέχουν τις τοιχογραφίες;
*Παρόλο ότι η κ. Χατζητοφή εκφράζει πρόθεση για επαναπατρισμό των τοιχογραφιών , τι σημαίνει η εκ μέρους της κατοχής τους για τέσσερα χρόνια;
*Η συντήρηση των τοιχογραφιών ήταν έργο της κ. Χατζητοφή και ιδιώτη συντηρητή ή του Τμήματος Αρχαιοτήτων , όπως έχει γίνει σε όλες τις άλλες περιπτώσεις;
*Ανεξάρτητα από το θέμα του νόμιμου ιδιοκτήτη , το οποίο προβάλει η κ. Χατζητοφή για να δικαιολογήσει τον μη επαναπατρισμό, δεν όφειλε το κράτος να λάβει μέτρα και να προβεί σε ενέργειες, ώστε να διασφαλίσει τον επαναπατρισμό τους;
*Γιατί τα μέτρα αυτά δεν λήφθηκαν και δίδεται η εντύπωση ότι το κράτος δεν εφαρμόζει την σχετική νομοθεσία για επαναπατρισμό συλημένων και παράνομα εξαχθέντων από την Κύπρο έργων της πολιτιστικής της κληρονομιάς;
* Έχει δώσει η κ. Χατζητοφή συγκεκριμένα στοιχεία για τα δύο τελευταία σπαράγματα από την Κανακαριά;
Πρόσφατα ο πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε ότι η Κύπρος «είναι συντεταγμένο κράτος». Δυστυχώς, η περίπτωση αυτή δείχνει το αντίθετο. Διότι , σε ένα «συντεταγμένο κράτος» , οι τοιχογραφίες θα έπρεπε να είχαν ήδη επιστραφεί.
Εξ’ όσων γνωρίζουμε ουδεμία αντιπαράθεση υπάρχει μεταξύ Εκκλησίας Κύπρου και Τμήματος Αρχαιοτήτων για τα σπαράγματα των τοιχογραφιών , τα οποία χωρίς άδεια, κατέχει η κυρία Τασούλα Χατζητοφή.
Η μέχρι τώρα πρακτική δείχνει ότι ο επαναπατρισμός έργων εκκλησιαστικής τέχνης και κειμηλίων άλλοτε γίνεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το οποίο τα παραδίδει στην Εκκλησία Κύπρου και άλλοτε ο επαναπατρισμός γίνεται από την Εκκλησία Κύπρου, με δικά της έξοδά με την άδεια και συνεργασία όλων των αρμοδίων υπηρεσιών. Όλα τα έργα συντηρούνται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το οποίο κρατά τεκμήρια για την «περιπέτεια» των έργων, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό και άλλων.
Η κυρία Χατζητοφή παρουσιάζει επιστολές του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α’ , ο οποίος την εξουσιοδότησε να ενεργεί για τον εντοπισμό και επαναπατρισμό συλημένων εκκλησιαστικών έργων. Παρόμοια εξουσιοδότηση δεν έχει από τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο, Χρυσόστομο Β’.
Εκτιμούμε και αναγνωρίζουμε την προσφορά της κυρίας Χατζητοφή για τον επαναπατρισμό συλημένων αρχαιοτήτων. Όμως , αυτό δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι λανθασμένων χειρισμών ή παραλείψεων. Και τέτοια είναι η υπόθεση των τεσσάρων συλημένων και παράνομα εξαχθέντων τοιχογραφιών, τις οποίες ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΑ δεν έχει επαναπατρίσει ή έστω παραδώσει στην Κυπριακή πρεσβεία της χώρας, στην οποίαν διαμένει, ως είχαν, αμέσως μετά την παραλαβή τους ως όφειλε.
Θα σχολιάσουμε ( με κόκκινα γράμματα τα σχόλια) ορισμένα σημεία από την επιστολή του οργανισμού Walk Of Truth προς την υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων:
1. Η κ. Τασούλα Χατζητοφή, ιδρύτρια του οργανισμού Walk of Truth, εντόπισε τις τέσσερεις τοιχογραφίες σε συλλογή στον Καναδά. Έπεισε τον κάτοχό τους να τα επιστρέψει στον νόμιμο ιδιοκτήτη τους, και εκείνος έστειλε τις τοιχογραφίες, το 2014, μέσω FEDEX, σε δωμάτιο ξενοδοχείου στο Λονδίνο, επ’ ονόματι της, δηλώνοντας ότι επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος. Ο κάτοχος έπρεπε να δώσει κατάθεση , από την οποία μπορεί να «φωτίζονταν» και άλλες υποθέσεις συλημένων έργων και της δράσης των διεθνών κυκλωμάτων, που εμπορεύονται έργα τέχνης.
2. «Η κυρία Χατζητοφή εξασφάλισε την άδεια του Μητροπολίτη Τιμόθεου να παρουσιάσει τις τέσσερεις τοιχογραφίες στη Βουλή των Λόρδων, τον Δεκέμβριο του 2014, στα πλαίσια συνεδρίου με τίτλο «Blood, Treasure and Islamic state: War, Extremism and the Looting of Culture» [«Αίμα, Θησαυρός και Ισλαμικό κράτος: Πόλεμος, Εξτρεμισμός και η Λεηλασία του Πολιτισμού»].(ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5).
Επί του σημείου αυτού οφείλει να τοποθετηθεί ο Μητροπολίτης Βόστρων για το κατά πόσο έδωσε άδεια και αν υπάρχει σχετικό έγγραφο. Επίσης , πως έδωσε άδεια και για τις άλλες δύο τοιχογραφίες, που δεν προέρχονταν από την Μονή Αψινθιώτισσας ; Το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 είναι απλώς μια πρόσκληση και δεν αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο της άδειας για παρουσίαση των τοιχογραφιών.
«Η βαρόνη Berridge
Θα χαρεί να έχει την συντροφιάς του/της
………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. ….
Στην παρουσίαση
«Το αίμα, του θησαυρού και Ισλαμικό Κράτος: Πόλεμος, ο εξτρεμισμός και η Λεηλασία του Πολιτισμού»
Θα ακολουθήσει γεύμα
στο Cholmondeley Room & Terrace
την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014
στις 12:30 – 14:30
Εκ μέρους του
Walk of Truth
Τασούλα Χατζητοφή
RSVP
[email protected]
079 1927 2021
Παρακαλώ παρουσιάστε αυτή την κάρτα με φωτογραφία
στην είσοδο του κήπου του Black Rod»
3. Τα έξοδα παραγωγής του φιλμ πληρώθηκαν εν μέρει από το Υπουργείου Εξωτερικών, από το κονδύλι που προοριζόταν για τη Διαφώτιση. Γιατί το ΥΠΕΞ κάλυψε μέρος των εξόδων , αφού δεν είχε γίνει ο επαναπατρισμός;
4. «Η κυρία Χατζητοφή άρχισε να οργανώνει την επιστροφή τους, με παραλήπτη τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο οποίος θα αναλάμβανε να τις παραδώσει στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων παρενέβη, ισχυριζόμενο ότι οι τοιχογραφίες ανήκουν στην Κυβέρνηση της Κύπρου…. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων φαίνεται να έχει την εντύπωση ότι οι επαναπατρισμοί των κλεμμένων θησαυρών που πέτυχε τα τελευταία 30 χρόνια η κυρία Χατζητοφή ήταν λανθασμένοι, και ότι όλοι οι νομικοί, ξένοι δικηγόροι, κληρικοί, αρχιεπίσκοποι κτλ., λανθασμένα θεώρησαν ότι οι θρησκευτικές αρχαιότητες δεν ανήκουν στο κράτος και ότι ο νόμιμος δικαιούχος τους είναι η Αυτοκέφαλη εκκλησία της Κύπρου».
Το καταληκτικό σχόλιο είναι ότι η κ.Χατζητοφή, αν και δηλώνει πρόθεση για τον επαναπατρισμό των τοιχογραφιών, θέτει , όπως προκύπτει από την επιστολή, ως προϋπόθεση την παράδοση τους στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος ωστόσο είναι , εκτός από την υπουργό , με την ευρεία έννοια και Πολιτικός προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιοτήτων, και όχι της Εκκλησίας. Συνεπώς ο ισχυρισμός περί κωλύμματος που αφορούσε την πτυχή αυτή αποτελεί αντίφαση, που προκαλεί ερωτήματα.
