Αντιδράσεις για μετατροπή οικίας Κορνέσιου σε εκκλησιαστικό μουσείο

‘Εντονες αντιδράσεις πυροδότησε η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’ να μετατρέψει σε εκκλησιαστικό μουσείο την οικία του δραγομάνου Χ”γεωργάκη Κορνέσιου.

Η οικία του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου είναι κηρυγμένη ως Αρχαίο Μνημείο ήδη από το 1935, ενώ από το 1988 εντός του μνημείου λειτουργεί και Εθνολογικό Μουσείο.

Το αρμόδιο Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων αναφέρει σε ανακοίνωσή του ότι προτίθεται να πραγματοποιήσει συνάντηση με την Αρχιεπισκοπή για συζήτηση του θέματος. Θέση του Υπουργείου είναι η Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου να παραμείνει και να λειτουργεί ως Εθνολογικό Μουσείο, συνεισφέροντας στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης για μια σημαντική περίοδο της ιστορίας της Κύπρου.
«Το Εθνολογικό Μουσείο (Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου) βρίσκεται πλέον στη συνείδηση των πολιτών ως αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της πόλης ενώ η διατήρησή του είναι ζήτημα δημοσίου συμφέροντος» καταλήγει η ανακοίνωση.

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός με tweet του εκπροσώπου Τύπου του Δημήτρη Δημητρίου σημειώνει ότι διαφωνεί με τις προθέσεις του Αρχιεπισκόπου και ότι προτίθεται να εγγράψει το θέμα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών, όπου και θα καταθέσει τις εισηγήσεις του.
Επιστολή Α. Κυπριανού

Ο γενικός γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού απέστειλε σήμερα στον υπουργό Μεταφορών, Συγκοινωνιών και Έργων Νίκο Καρούσο επιστολή σχετικά με την πρόθεση του αρχιεπισκόπου να αποσπάσει την Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου από την ευθύνη του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
Στην επιστολή του ο κος Κυπριανού τονίζει ότι η απόφαση της κυβέρνησης να αποχαρακτηρίσει τον αρχαιολογικό χώρο της Γεροσκήπου από Αρχαίο Μνημείο θα οδηγούσε σε νέες αμφισβητήσεις της αρμοδιότητας του κράτους στη διαχείριση μνημείων που ιδιοκτησιακά ανήκουν στην Εκκλησία.
Συμπληρώνει δε ότι η συστηματική αμφισβήτηση του θεσμικού καθεστώτος που διέπει τα Αρχαία Μνημεία Β΄ Πίνακα, θα οδηγήσει στη διάλυση της κρατικής πολιτικής για τα αρχαία μνημεία.
Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ καλεί τον υπουργό να προστατεύσει το θεσμικό πλαίσιο προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας και να ενεργήσει πάραυτα ώστε η Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου να παραμείνει ως κηρυγμένο Αρχαίο Μνημείο και Εθνογραφικό Μουσείο, στην αρμοδιότητα του Τμήματος Αρχαιοτήτων».

Στην επιστολή του κ. Κυπριανού τονίζεται ότι η Εκκλησία είναι μέρος της ιστορίας της Κύπρου, όχι ο αποκλειστικός και προνομιακός συγγραφέας της και ότι η ευθύνη για τη σύνταξη εθνικής ιστορίας σε ένα κοσμικό κράτος όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και η δημιουργία σχετικών ιστορικών μουσείων, ανήκει στο κράτος, τους ακαδημαϊκούς και τους επιστημονικούς φορείς.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΩΝ – ΚΥΠΡΟΥ – ICOMOS,  αναφέρει:
Είναι με απορία και λύπη που ακούσαμε τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο να δηλώνει την πρόθεσή του να αφαιρέσει την παραχώρηση που έκανε η Αρχιεπισκοπή την δεκαετία του 1970 προς το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το κυπριακό δηλαδή δημόσιο, του αρχοντικού του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου γιατί σκοπεύει να δημιουργήσει στους χώρους του ένα «εκκλησιαστικό μουσείο». Σημειώνεται ότι τα δύο τρίτα περίπου του κτηρίου παραχωρήθηκαν τη δεκαετία του 1970 στην Αρχιεπισκοπή από τις τελευταίες ιδιοκτήτριες ως κληροδότημα, με τον όρο να συντηρηθεί κατάλληλα και να μετατραπεί σε εθνολογικό ή βυζαντινό μουσείο. Και επειδή έκτοτε κανένας Αρχιεπίσκοπος δεν είχε ενδιαφερθεί να τηρήσει τον όρο της διαθήκης, το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανέλαβε κατόπιν συμφωνίας να συντηρήσει το αρχοντικό και να δημιουργήσει στους χώρους του ένα εθνολογικό μουσείο με κεντρικό σημείο αναφοράς το Δραγομάνο Χατζηγεωργάκη Κορνέσιο και την περίοδο που αυτός έζησε. Την οικία Χατζηγεωργακη Κορνεσιου επισκέπτονται πολλοί ξένοι και Κύπριοι και λόγω της διαρρύθμισης και των εκθεμάτων που αυτό περιλαμβάνει αποκτούν μια πολύ καλή και αυθεντική εικόνα της εποχής εκείνης.

Καταρχήν τυχών αναδιοργάνωση του χώρου για να λειτουργήσει ως εκκλησιαστικό μνημείο θα είναι δεισλειτουργική και ασύμβατη με τους χώρους. Η όποια αλλαγή στα αντικείμενα και στη διαρρύθμιση του κτηρίου θα είναι τεχνητή, θα αλλοιώσει τον χαρακτήρα του Μνημείου και θα είναι κατά παράβαση διεθνών συμβάσεων όσον αφορά την διατήρηση της αυθεντικής κατάστασης ενός Μνημείου ως ιστορικό στοιχείο «μνήμης» του. Το δημόσιο μέσω του Τμήματος Αρχαιοτήτων δαπάνησε μεγάλα ποσά για την αποκατάσταση του αρχοντικού και τη δημιουργία Εθνολογικού μουσείου και συνεχίζει να το συντηρεί με κονδύλι από τον ετήσιο προϋπολογισμό του.
Το αρχοντικό του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου, που είναι κηρυγμένο σε Αρχαίο Μνημείο, αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα αστικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα που διασώζονται στην Κύπρο και ίσως να είναι το μοναδικό στην περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο πρώτος ιδιοκτήτης του Δραγομάνος Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος ήταν μια από τις πιο σημαντικές ιστορικές μορφές της Οθωμανικής περιόδου της Κύπρου. Η ζωή και το έργο του είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το αρχοντικό, την παλιά πόλη της Λευκωσίας και την ιστορία της Κύπρου.
Συγχαίρουμε τον νέο Υπουργό Επικοινωνιών, Μεταφορών και Έργων, στον οποίο υπάγεται το Τμήμα Αρχαιοτήτων για την σωστή τοποθέτηση του να διατηρηθεί το Αρχοντικό ως έχει σήμερα, και αναμένουμε από τον ίδιο και την κυβέρνηση να αιτηθούν την ένταξη του Μνημείου αυτού στον Διεθνή κατάλογο των Μνημείων της Ουνέσκο έτσι που να προστατευθεί τόσο η υλική όσο και η άϋλη πολιτιστική κληρονομιά του.
Διερωτόμαστε επίσης ποια είναι η αναγκαιότητα για τη δημιουργία ενός «εκκλησιαστικού μουσείου» μέσα σε ένα “κονάκι” της Οθωμανικής περιόδου, ενώ δίπλα υπάρχει το σημαντικότατο Βυζαντινό Μουσείο, που στεγάζει θησαυρούς βυζαντινής και εκκλησιαστικής τέχνης. Θα ήταν πολύ καλύτερο κατά την άποψή μας εάν και εφόσον υπάρχει ανάγκη ο Αρχιεπίσκοπος να αναβαθμίσει το βυζαντινό μουσείο προβαίνοντας στον μουσειολογικό εκσυγχρονισμό του αντί να δημιουργήσει ένα άλλο που θα το ανταγωνίζεται.
Ο Αρχιεπίσκοπος επίσης γνωστοποίησε και την πρόθεσή του να μετατρέψει σε «μουσεία» και τις δύο ιστορικές εκκλησίες της περιοχής, τον Άγιο Αντώνιο και τον Άγιο Ιωάννη. Θεωρούμε ως Κυπριακό ICOMOS ότι οι άνθρωποι που εδώ και αιώνες εκκλησιάζονταν σε αυτές τις εκκλησίες δεν θα πρέπει να εκδιωχθούν και ούτε οι εκκλησίες από τη στιγμή που λειτουργούνται θα πρέπει να μετατρέπονται σε μουσεία. Με αυτό το σκεπτικό απειλείται αλλοτρίωση της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς σε μια από τις πιο σημαντικές και ιστορικές ενορίες της εντός των τειχών Λευκωσίας.
Το Κυπριακό ICOMOS εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του σε αυτό το σχέδιο και καλεί τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρο να συμβουλευτεί ειδικούς εμπειρογνώμονες και οργανώσεις ούτως ώστε το όραμα του να υλοποιηθεί με τέτοιο τρόπο που να ωφελεί και τον πολιτισμό μας γενικότερα. Η Εκκλησία μας διαχρονικά ήταν είναι και θα είναι ένας σημαντικός πυλώνας του πολιτισμού μας και οι προθέσεις του προκαθήμενου της για δημιουργία μουσείων και εκθεσιακών χώρων είναι θεμιτές εφόσον εναρμονίζονται με τις διεθνής συμβάσεις συντήρησης αποκατάστασης αλλά και επανάχρησης μνημείων και χώρων.
Σαν τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής Μνημείων και Χώρων είμαστε στην διάθεση της Εκκλησίας για παροχή όποιων συμβουλευτικών εισηγήσεων χρειάζονται μαζί με άλλους ειδικούς συνεργάτες ή όχι του Αρχιεπισκόπου.
Τέλος καλούμε το Τμήμα Αρχαιοτήτων τον Δήμο Λευκωσίας και την πολιτεία εν γενεί να μην συναινέσουν στην αλλοίωση του Αρχοντικού Χατζηγεωργάκη σε περίπτωση που αυτό αποφασισθεί από τον Αρχιεπίσκοπο. Καλούμε τους φορείς που ασχολούνται με τον πολιτισμό και την παιδεία, αλλά και όλους τους πολίτες να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους ενάντια στα σχέδια αυτά της Αρχιεπισκοπής και να συμβουλεύσουν τον Αρχιεπίσκοπο προς την σωστή κατεύθυνση.

To Κυπριακό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Χώρων (ICOMOS) αποτελεί Διεθνή Οργανισμό που ασχολείται επιστημονικά με:
• την προώθηση και ενίσχυση μέτρων προστασίας, διατήρησης και ανάδειξης των Μνημείων και των Χώρων,
• την προαγωγή μελετών και μεθόδων τεχνολογίας και τρόπων προστασίας, διατήρησης, αναβίωσης και ανάδειξης των Μνημείων και Χώρων,
• την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τα Μνημεία και τους Χώρους καθώς και γενικότερα την Πολιτιστική Κληρονομιά,
• την υποβολή προτάσεων και την προώθηση ενεργειών προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες, Αρχές και Διεθνείς Οργανισμούς για την προστασία, την διάσωση, την διατήρηση και προβολή Μνημείων και Χώρων.

Ο Αρχιεπίσκοπος

Εξ ‘ αιτίας των έντονων αντιδράσεων ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος πέρασε στην αντεπίθεση πέρασε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ σε σχέση με τις έντονες αντιδράσεις που διατυπώνονται για την πρόθεση της Εκκλησίας της Κύπρου να μετατρέψει την οικία του Χατζηγεωρκάκη Κορνέσιου σε εκκλησιαστικό μουσείο. Να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή το αρχοντικό Κορνέσιου λειτουργεί ως Εθνολογικό Μουσείο.

Μιλώντας στην μεσημβρινή εκπομπή του OMEGA «Ενημέρωση Τώρα», ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου ανέφερε πως ότι κι αν αποφασίσει να κάνει η Εκκλησία κάποιοι μονίμως αντιδρούν.

Φανερά ενοχλημένος, ο Μακαριότατος εξήγησε ότι η Εκκλησία της Κύπρου έχει τους συμβούλους της και είναι η πλέον αρμόδια για τη διαχείριση της περιουσίας της. «Δεν είμαστε άχρηστοι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μακαριότατος.
Καταλήγοντας ο Αρχιεπίσκοπος διαβεβαίωσε ότι πρόθεση της Εκκλησίας της Κύπρου είναι να διατηρήσει την ιστορικότητα του χώρου.

Είναι σημαντικό ότι και η κοινωνία των πολιτών ενεργοποιήθηκε, δημιουργώντας γκρουπ στο Facebook με το όνομα «σεβασμός στην Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου», το οποίο έχει ξεπεράσει τα τρεις χιλιάδες μέλη.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της ομάδας η σύσταση κρίθηκε αναγκαία «μετά από λανθασμένες συμβουλές που δόθηκαν στον προκαθήμενο της Εκκλησίας της Κύπρου. Με βάση αυτές τις συμβουλές, το Αρχοντικό (Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου) που έχει οργανωθεί και προβάλλεται στους επισκέπτες στη βάση της ιστορικής του χρήσης, που ήταν πάντοτε κατοικία, θα καταστραφεί και θα μετατραπεί από τους συμβούλους της Αρχιεπισκοπής σε εκκλησιαστικό Μουσείο». Στην ανακοίνωση σημεώνεται ότι η ομάδα δεν προσεγγίζει το θέμα με διάθεση αντιπαράθεσης αλλά σωστού προβληματισμού, «Η αντιπαλότητα δεν είναι το πρώτο εργαλείο προστασίας του πολιτισμού μας», τονίζεται στην ανακοίνωση.
Πρόθεση των διαχειριστών του γκρουπ ειναι συνάντηση με τον αρμόδιο Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Γιάννη Καρούσο για συζήτηση του θέματος. Θα ζητήσει δε να παρευρεθεί και στη Βουλή, αν το θέμα οδηγηθεί ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής.
Δεν μπορεί να ακυρωθεί από τη μια μέρα στην άλλη η ιστορία της Κύπρου, τόνισε η γνωστή αρχαιολόγος Άννα Μαραγκού, αντιδρώντας στην πρόθεση του Αρχιεπισκόπου για αλλαγή στο καθεστώς της Οικίας του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου στη Λευκωσία.

Μιλώντας στην εκπομπή «Ατζέντα» στον ACTIVE, η κ. Μαραγκού κατέστησε σαφές ότι στο σπίτι του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου είναι ορατοί οι αιώνες της κυπριακής ιστορίας. «Είναι μέρος της ιστορίας μας και την ιστορία μας δεν έχει δικαίωμα κανείς μα κανείς να την ακυρώνει», τόνισε.

Όπως είπε, η Οικία του δραγουμάνου είναι ένα μουσείο που έγινε με πολύ κόπο και μόχθο και μέσω της επίσκεψης σε αυτό, μπορεί να καταλάβει όλος ο κόσμος πολλά πράγματα για την κυπριακή ιστορία. «Είναι ένα στολίδι της ιστορίας της Λευκωσίας και δεν μπορεί να αλλάξει ταυτότητα», εξήγησε η Άννα Μαραγκού.