Αντί εμβόλια κάνουν τεστ – Η θέση των επιστημόνων

Νέο δημοσίευμα στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” για “χορό” εκατομμυρίων από τα rapid tests.- Μέχρι τώρα το κόστος ξεπερνά τα 15 εκ. ευρώ. Το υπουργείο Υγείας δεν δίνει τεκμηριωμένες απαντήσεις. 

Με νέο πρωτοσέλιδο δημοσίευμα η εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” επανέρχεται σήμερα στο θέμα του “χορού” των  εκατομμυρίων γύρω από τα rapid tests, ο οποίος  όχι μόνο συνεχίζεται,  αλλά έχει ήδη εκτιναχθεί σε υπέρογκο για τα κυπριακά δεδομένα κόστος, ξεπερνώντας τα 15 εκατ. Παράλληλα, πέραν του κόστους,  το οποίο εκτιμάται από ειδικούς ως δυσανάλογο του πραγματικού οφέλους που έχει το εν λόγω μέτρο, επιστήμονες επισημαίνουν ότι η μέθοδος με την οποία το μέτρο χρησιμοποιείται από το υπουργείο Υγείας είναι άκρως πρόχειρη και διόλου στοχευμένα ώστε να αποδίδει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Δεδομένης, μάλιστα, της χρονικής στιγμής κατά την οποία το μέτρο ξεχειλώνεται από το υπουργείο Υγείας καθιστώντας υποχρεωτική την εβδομαδιαία εξέταση από δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς και δεκάδες χιλιάδες μαθητές, επαναφέρουν βασανιστικά το ερώτημα,  γιατί όλα αυτά τα εκατομμύρια ευρώ δεν αξιοποιούνται για αγορά επιπρόσθετων ποσοτήτων εμβολίων. 

Στο σοβαρό ζήτημα επανέρχεται σήμερα ο αρχισυντάτης της εφημερίδας, Γιώργος Καλλινίκου, ο οποίος σε νέο ρεπορτάζ αναφέρει:

“Στις 17 Φεβρουαρίου, σε σχετικό ρεπορτάζ του «Φ», είχαμε καταγράψει ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή το κόστος των προσφορών που είχαν κατακυρωθεί από το υπουργείο Υγείας για την αγορά rapid tests είχε ξεπεράσει τα 5 εκατ. ευρώ. Έκτοτε, όμως, προκηρύχθηκε κι άλλος διαγωνισμός για 800.000 τεστ με εκτιμώμενο κόστος 2,24 εκατ. ευρώ, υπήρχε σε διαδικασία διαγωνισμός για 750.000 τεστ με εκτιμώμενο κόστος 1,5 εκατ. ευρώ, ενώ την περασμένη Παρασκευή προκηρύχθηκε και νέος διαγωνισμός για 3 εκατ. τεστ με εκτιμώμενο κόστος 5,9 εκατ. ευρώ που έχει προθεσμία μέχρι τις 15 Μαρτίου. 

Με απλά λόγια, το συνολικό κόστος μαζί και με τον διαγωνισμό που τρέχει, πλησιάζει τα 15 εκατ. ευρώ. Με τη μαζική και υποχρεωτική διαδικασία την οποία έχει επιβάλει το υπουργείο Υγείας (υπό την ανοχή των πολιτικών κομμάτων), εύκολα μπορεί να υπολογιστεί σε τι δυσθεώρητο ύψος θα ανέλθει το κόστος. Πρέπει, μάλιστα, να υπογραμμισθεί ότι αυτό είναι το μέχρι στιγμής εκτιμώμενο κόστος για την προμήθεια των rapid tests. Διότι, παράλληλα, τρέχει κι ένα ακόμη μεγάλο κόστος, που αφορά τα συνεργεία τα οποία διενεργούν τους ελέγχους. Διόλου αμελητέο. Προκύπτει από διαφορετικές προσφορές και από καλά ενημερωμένες πηγές, εκτιμάται κι αυτό σε μερικά εκατομμύρια. 

Διαφωνούν οι επιστήμονες

Από αυτή την ανεξέλεγκτη διαδικασία την οποία ακολουθεί το υπουργείο Υγείας, διαχωρίζουν τη θέση τους αρκετοί επιστήμονες. Άλλοι καθαρά και κρυστάλλινα και άλλοι πιο συγκρατημένα λόγω της θέση τους. Όχι διότι αμφισβητούν την πλήρη χρησιμότητα των τεστ, αλλά επειδή επισημαίνουν ότι μόνο η στοχευμένη χρήση της μεθόδου έχει νόημα. Σε δηλώσεις τους στον «Φ» και σε άλλες δημόσιες παρεμβάσεις τους, υπογραμμίζουν ότι τέτοιοι μαζικοί έλεγχοι γίνονται χωρίς οργανωμένο πλάνο, δεν γίνονται στοχευμένα ώστε να υπάρχει αποτελεσματικότητα, το κόστος είναι υπερβολικό και θα ήταν κατά παρασάγγας ωφελιμότερο αν αξιοποιείτο για την αγορά εμβολίων. 

Επιστημονικοί κύκλοι υπέδειξαν στον «Φ» ότι προκαλεί και έκπληξη η χρονική στιγμή κατά την οποία το υπουργείο Υγείας προχωρεί με τέτοια ανεξέλεγκτη εκστρατεία. Πρώτον, διότι έχει προχωρήσει ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων και ιδιαίτερα ευπαθών ομάδων και εντός του μήνα αναμένεται να προχωρήσει ακόμη περισσότερο. Έχει ήδη αποδειχθεί επιστημονικά (στο Ισραήλ) ότι το εμβόλιο (τουλάχιστον της Pfizer) προσφέρει προστασία τόσο στη μετάδοση του ιού όσο και στην πιθανότητα νόσησης. Συνεπώς, όσοι εμβολιάζονται παύουν να κινδυνεύουν από άλλους φορείς. Είναι, εξάλλου, χαρακτηριστική και η πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ότι με την πορεία των εμβολιασμών καταγράφεται μείωση των κρουσμάτων κατά 50% παγκοσμίως τον περασμένο μήνα. Δεύτερον, αποδεικνύεται μειωμένης αποτελεσματικότητας, από τη στιγμή κατά την οποία η ίδια η ομάδα ιχνηλάτησης του υπουργείου Υγείας έχει προ ημερών παραδεχθεί δημοσίως, ότι το 50% των κρουσμάτων δεν αποκαλύπτουν τις επαφές τους. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να εντοπίσουν τις αλυσίδες των κρουσμάτων. Τρίτον, ότι βγαίνοντας ήδη από τον χειμώνα και τις χαμηλές θερμοκρασίες, που πάντοτε βοηθούν την έξαρση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, αναμένεται σταδιακή μείωση των κρουσμάτων όπως συνέβη στο πρώτο κύμα της πανδημίας. 

ΔΡ ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΚΩΣΤΡΙΚΗΣ

Έμφαση στα εμβόλια

Ο καθηγητής βιολογικών επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου Λεόντιος Κωστρίκης, ερωτηθείς από τον «Φ» εξέφρασε την εκτίμηση ότι έμφαση πρέπει να δοθεί στα εμβόλια.

«Από τη στιγμή που στο Ισραήλ έχει επιβεβαιωθεί ότι το εμβόλιο της Pfizer προσφέρει προστασία μέχρι και 95% στη μετάδοση του ιού και 98% στη νοσηρότητα, είναι ξεκάθαρο ότι έμφαση πρέπει να δοθεί στα εμβόλια. Η χωρίς πλάνο εκστρατεία των τεστ, αν υπολογιστεί και το κόστος για τους φορολογούμενους πολίτες, παραπέμπει στο ασφαλές συμπέρασμα ότι πρέπει το πλάνο να επανασχεδιαστεί. Με τρόπον ώστε να γίνονται στοχευμένα τα τεστ. Όμως, δεδομένης της βεβαιότητας πλέον ότι μόνο οι εμβολιασμοί θα επαναφέρουν την κοινωνία στην κανονικότητά της, πρέπει ο επανασχεδιασμός των τεστ να το επιμετρήσει και να στραφεί στην επιδίωξη εξασφάλισης κι άλλων ποσοτήτων εμβολίων, ώστε η οικονομική δαπάνη να έχει άμεσο και αποτελεσματικό όφελος».

ΔΡ ΧΑΡΗΣ ΑΡΜΕΥΤΗΣ

Το κόστος στα εμβόλια

Ο πνευμονολόγος δρ Χάρης Αρμεύτης ουσιαστικά συμπλέει με τον δρα Κωστρίκη. «Θεωρώ ότι θα ήταν προτιμότερο να υπάρχει αυτός ο έλεγχος, αλλά να ήταν πολύ πιο στοχευμένος. Δηλαδή, εκεί που υπάρχει κάποιο πρόβλημα και υπάρχει λόγος, να γίνεται τεστ. Όπως για παράδειγμα σε σχολεία όπου εντοπίζονται αυξημένα περιστατικά. Τότε εκεί δικαιολογείται να κάνουν όλοι τεστ. Ας μην ξεχνάμε ότι το αρνητικό rapid test έχει χαμηλή ευαισθησία.

Μπορεί δηλαδή να έχουμε αρκετά ψευδώς αρνητικά. Έχουμε παραδείγματα και ασθενών οι οποίοι είχαν αρνητικά rapid test και έγινε διάγνωση τους μετά με PCR. Θεωρώ πως αυτό το μέτρο μπορεί να δώσει κάποια βοήθεια αλλά θα ήταν πιο σημαντικό αν παράλληλα υπήρχε η σωστή επιτήρηση και εφαρμογή των μέτρων που ξέρουμε. Άλλη μια παράμετρος είναι το κόστος όλων αυτών των rapid test που δεν θα σου δώσουν, τουλάχιστο σε μικρό χρονικό διάστημα λύση του προβλήματος, έναντι του κόστους της προσπάθειας για ανεύρεση εμβολίων που θα σε οδηγούσαν προς την έξοδο του προβλήματος. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η πανδημία τελειώνει με μαζικό εμβολιασμό. Όσο καθυστερούμε να εμβολιάσουμε τον κόσμο, υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας ανθρωπίνων ζωών, ο κίνδυνος των μεταλλάξεων που θα καθιστά τη μείωση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων ενώ η καθυστέρηση θα θέσει και κίνδυνο τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων αλλά και της οικονομίας».

ΤΣΙΟΥΤΗΣ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Μόνο στοχευμένα

Αξιοσημείωτες και οι τοποθετήσεις των δύο καθηγητών Κωνσταντίνου Τσιούτη και Γιώργου Νικολόπουλου. Κυρίως, διότι είναι μέλη της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής του υπουργείου Υγείας. Ο πρώτος, σε ανάρτησή του στο Twitter με ξεκάθαρο τρόπο τάσσεται εναντίον του ανεξέλεγκτου μαζικού εργαστηριακού ελέγχου. «Να σταματήσει επιτέλους η συζήτηση περί εργαστηριακού ελέγχου όλου του πληθυσμού.

Είναι υπερβολικό, ασύμφορο, καταστροφικό και δεν αντικαθιστά τα απλά μέτρα που είναι σαφώς πιο αποδοτικά και δεν δημιουργούν ψευδές αίσθημα ασφάλειας», υπογραμμίζει. Αντίθετα με τη λογική των χωρίς στόχευση τεστ, ο κ. Τσιούτης επισημαίνει ότι η στρατηγική στην οποία έπρεπε να είχαμε επικεντρωθεί είναι η εργασία από το σπίτι όπου είναι εφικτό, η πραγματική προσαρμογή των χώρων, η εκμετάλλευση των εξωτερικών χώρων, η χρήση μάσκας και η εκπαίδευση στην ατομική προστασία.

Από την πλευρά του ο κ. Νικολόπουλος, σε δηλώσεις   στον «Φ», τονίζει ότι τα τεστ πρέπει να γίνονται στοχευμένα

Το Υπουργείο Υγείας

Μετά το  πρώτο (17/02/2021) ρεπορτάζ της εφημερίδας “Ο Φιλελεύθερος” το Υπουργείο Υγείας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

“Η πανδημία είναι ένα απρόβλεπτο γεγονός τόσο όσον αφορά στην εμφάνιση  της, όσο και την εξέλιξή της.  Συνεπώς, η διενέργεια διαγωνισμών με την επίκληση του  άρθρου 29.2.(γ) του περί Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων και Συναφή Θέματα Νόμου του 2016 (Ν.73(Ι)/2016), που αφορά σε διαδικασία κατεπείγουσας διαπραγμάτευσης, είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Τονίζεται ότι, το χρονοδιάγραμμα ενός ανοικτού διαγωνισμού με βάση τη σχετική νομοθεσία, είναι τουλάχιστον 2 μήνες και στην προκειμένη η επιλογή της ανοικτής διαδικασίας επιτείνει την αβεβαιότητα και σε άλλους τομείς, πέραν από τη δημόσια υγεία,  και την οικονομία.

Παρ’ όλα αυτά, τονίζεται ότι οι εν λόγω διαδικασίες έχουν διενεργηθεί με τη συμμετοχή όλων των  εκάστοτε διαθέσιμων οικονομικών φορέων που μπορούσαν να ανταποκριθούν άμεσα με ποιοτικά προϊόντα, όπως προέκυψε από αξιολόγηση προτάσεων που υποβλήθηκαν στα πλαίσια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων με την αγορά.  Στη διαβούλευση συμμετείχε σημαντικός αριθμός οικονομικών φορέων, κυμαινόμενη από 19 μέχρι 26 φορείς.

Είναι εγγενές χαρακτηριστικό των πανδημιών η αβεβαιότητα σε ότι αφορά την εξέλιξή τους και ως εκ τούτου δεν αποκλείεται η επακόλουθη προσφυγή στις ίδιες διαδικασίες, τουλάχιστον μέχρι τη σταθεροποίηση της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας.

Σημειώνεται ωστόσο ότι, υπάρχει σε εξέλιξη  ανοικτός διαγωνισμός για δεύτερη φορά για την προμήθεια 740.000 τεστ.

Συνεπώς το Υπουργείο Υγείας απορρίπτει τον ισχυρισμό για «μαύρη τρύπα» και «χορός εκατομμυρίων» με τα rapid test, εφ΄όσον αποδεδειγμένα και αιτιολογημένα ακολουθήθηκαν οι δέουσες διαδικασίες.

Η Κύπρος έχει αναπτύξει έγκαιρα πρωτοβουλία στην αξιοποίηση των rapid test με το μέγιστο της διαφάνειας, επιτυγχάνοντας την αποτελεσματική διενέργεια πληθυσμιακών ελέγχων, σε σύντομο χρονικό διάστημα, μειώνοντας παράλληλα δραστικά το κόστος του ελέγχου συγκριτικά με το μοριακό έλεγχο στο 1/6, περιλαμβανομένου και του κόστους των κινητών μονάδων.  Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε το στρατηγικό σχεδιασμό με τη χρήση των rapid test στην κοινότητα και θα παραχωρήσει 500.000 test δωρεάν, αξίας περίπου €2,5εκ.

Σε ότι αφορά στη διασύνδεση της αναγκαιότητας διενέργειας rapid test με την εμβολιαστική κάλυψη των πολιτών, η Συμβουλευτική Επιστημονική Επιτροπή υπογραμμίζει ότι δεν είναι εφικτός ο περιορισμός εργαστηριακών ελέγχων,  αφού δεν έχει τεκμηριωθεί η πιθανότητα ασυμπτωματικής φορείας/μετάδοσης ενός ατόμου με ιστορικό εμβολιασμού.   Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την εμφάνιση μεταλλάξεων καθιστά απρόβλεπτη την έκταση της ανάγκης για διενέργεια rapid test, ανεξάρτητα από τη διαθεσιμότητα των εμβολίων”.

Ο υπουργός  Υγείας απέφυγε να απαντήσει για την προμήθεια από το κράτος εκατοντάδων χιλιάδων rapid test 

Στις 25 Φεβρουαρίου σε συνέντευξη τύπου ο ageliaforos.com  έθεσε στον υπουργό Υγείας, Κωνσταντίνο Ιωάννου τα ακόλουθα ερωτήματα  για τα rapid test :

*Πόσες  εκατοντάδες   χιλιάδες  rapid test αντιγόνου Covid19 έχει αγοράσει το κράτος τους τελευταίους μήνες;

*Πώς απαντά η κυβέρνηση στο Σωματείο Αντιπροσώπων Ιατρικού και Επιστημονικού Εξοπλισμού Κύπρου και ιδιαίτερα στο  κατά πόσο υπήρξε ή όχι θέμα αισχροκέρδειας στα rapid test; 

*Γιατί δεν δίνονται  όλες οι πληροφορίες σχετικά με την εταιρία,  στην οποία κατακυρώθηκε η αγορά των rapid test και η οποία είχε συσταθεί 40 μέρες πριν.

*Πόσο πληρώνει η κυβέρνηση τα ιδιωτικά εργαστήρια , που κάνουν τα rapid test;

Ο υπουργός Υγείας απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας και περιορίστηκε να αναφέρει ότι ότι ενημερώθηκαν οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων στην χθεσινή (24.2.21) σύσκεψη στο προεδρικό. Σημειώνουμε ότι τα ερωτήματα λογοκρίθηκαν και δεν περιλαμβάνονται στο δελτίο τύπου του Υπουργείου Υγείας για την συνέντευξη του Υπουργού.