Andrea Riccardi: Η αναγκαιότητα του διαλόγου για την Ουκρανία
Ζελένσκι: Κανένας διάλογος των Ουκρανικών Αρχών με την εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας»
Ρώμη, Νίκος Τζωΐτης*
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φθάνει στις χίλιες ημέρες. Με αφορμή αυτό το τραγικό γεγονός , το Vatican News μίλησε με τον Ιταλό ιστορικό Andrea Riccardi, ιδρυτή της Κοινότητας του Sant’Egidio, για τη σημασία της διατήρησης ανοιχτών δρόμων διαλόγου.
Χίλιες μέρες είναι ένα χρονικό διάστημα που δίνει μια παύση για σκέψη, που λέει μια ιστορία απίστευτου πόνου. Η Francesca Sabatinelli για από το vaticannews.va συνομίλησε με τον Andrea Riccardi για τηνσυνεχιζόμενη σύγκρουσης που, δύο χρόνια και εννέα μήνες αργότερα, δεν έχει ακόμη δώσει τη θέση της στην ειρήνη.(Φωτογραφία αρχείου: ο Andrea Riccardi με τον Πάπα Φραγκίσκο/santegidio.org/)
VN:Κύριε καθηγητά, υπενθυμίζοντας τα λόγια του Πάπα στο Λουξεμβούργο, φαίνεται ότι κανείς δεν έχει ακόμη κάνει βήματα προς «έντιμους συμβιβασμούς» για την οικοδόμηση ασφάλειας και ειρήνης …
AR:Έχουμε συνηθίσει στις καθημερινές ειδήσεις, αποδεχόμενοι τη συνέχιση αυτού του πολέμου. Χίλιες μέρες είναι ένα διάστημα που κάνει μια παύση. Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι για την Ιταλία, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος διήρκεσε 1.261 ημέρες και ονομάζεται Μεγάλος Πόλεμος. Για τον κόσμο, διήρκεσε 1.568 ημέρες. Χίλιες μέρες δεν είναι η ιστορία μιας μικρής σύγκρουσης, αλλά μιας σύγκρουσης που, από τη μία πλευρά, έχει καταστρέψει μια ολόκληρη χώρα, την Ουκρανία, και από την άλλη, έχει αλλάξει τον κόσμο. Και αυτό γιατί, όπως σωστά λέει ο Πάπας, βρισκόμαστε σε μια κατάσταση οιονεί παγκόσμιου πολέμου, που σκιάζεται από την πυρηνική απειλή. Αναστήσαμε μια κουλτούρα πολέμου και εξορίσαμε την ειρήνη και τον διάλογο από το λεξικό των διεθνών σχέσεων. Σήμερα, ο λόγος περιστρέφεται γύρω από όπλα, γεωστρατηγικές και στρατιωτικές επιχειρήσεις, με λίγη σκέψη για να κοιτάξουμε πέρα από αυτό. Ο διάλογος ως μέθοδος απορρίπτεται και η επιδίωξη της ειρήνης εγκαταλείπεται. Ακόμη και η λέξη «ειρήνη» αποφεύγεται.
Τα λόγια του Πάπα πηγάζουν από τη ζοφερή συνειδητοποίηση ότι αυτές οι χίλιες ημέρες δεν έχουν εξυπηρετήσει κανένα σκοπό παρά να προκαλέσουν ένα τρομερό τίμημα στην Ουκρανία. Αυτός ο πόλεμος, με τη βίαιη επιθετικότητα της Ρωσίας εναντίον ενός ελεύθερου έθνους όπως η Ουκρανία, έχει προκαλέσει τεράστια δεινά στους ίδιους τους Ουκρανούς. Από την αρχή, μίλησα για ειρήνη και διαπραγμάτευση. Κάθε φορά που ακούω τα λόγια του Πάπα, νιώθω παρηγοριά. Μιλώ για ειρήνη όχι από φιλορωσική στάση, αλλά από αγάπη για τον ουκρανικό λαό, ο οποίος έχει καταστραφεί από τον πόλεμο. Υπάρχουν 14 εκατομμύρια ευάλωτα άτομα που χρειάζονται βοήθεια, 6-7 εκατομμύρια πρόσφυγες στο εξωτερικό και σχεδόν 4 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ vaticannews.va
Έχω πάει στην Ουκρανία και έχω δει αξιοθέατα που δεν είχα δει από την παιδική μου ηλικία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο: τόσους πολλούς ακρωτηριασμένους πολέμου στους δρόμους. Σκεφτείτε επίσης την ψυχική οδύνη μεταξύ των πολιτών και των στρατιωτών, τα δεινά των ηλικιωμένων. Είναι μια κοινωνία συγκλονισμένη και φτωχή, μειωμένη κατά 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Γιατί πρέπει να επωμιστούν αυτό το τίμημα; Δέχτηκαν επίθεση, αντιστάθηκαν και απάντησαν στην επιθετικότητα. Αλλά δεν μπορεί να βρεθεί άλλος δρόμος; Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι αδύνατο ή δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Λένε ότι μιλώντας για αυτό ισοδυναμεί με ξεπούλημα της Ουκρανίας. Κανείς δεν το θέλει αυτό. Θέλουμε η Ουκρανία να ευδοκιμήσει, γι’ αυτό οι διαπραγματεύσεις και η ειρήνη είναι επιτακτικές. Δεν είναι αδύνατο. Η ανάκτηση του θράσους της διαπραγμάτευσης είναι μια αναγκαιότητα.
Πρέπει να ασκηθεί διπλωματία, να συνεχιστούν οι επαφές και να καταβληθούν προσπάθειες για να σπάσουν οι αλυσίδες του πολέμου. Μεταξύ των ηγετών του κόσμου, θεωρώ ότι η στάση του Πάπα είναι η πιο προοδευτική. Κατήγγειλε τον πόλεμο ως κακό, υπερασπίστηκε τις διαπραγματεύσεις και, μέσω της αποστολής του καρδινάλιου Zuppi, κράτησε ανοιχτούς διαύλους με όλα τα μέρη και όχι μόνο. Μέσω ανθρωπιστικών και διπλωματικών επαφών, έχει περιγραφεί ένας οδικός χάρτης: συνεχίστε να μιλάτε. Ωστόσο, οι διπλωματικοί δίαυλοι έχουν αποκοπεί εντελώς – μια τραγωδία, καθώς η ανοικοδόμηση των γεφυρών μόλις σπάσουν είναι επίπονη.
VN: Φαίνεται ότι η διεθνής κοινότητα, κατά τη διάρκεια αυτών των χιλίων ημερών, έχει κάνει περισσότερα για να υποστηρίξει τον πόλεμο παρά να αντιταχθεί σε αυτόν, όσο σκληρό κι αν ακούγεται αυτό…
Francesca Sabatinelli
AR: Ας μην πούμε «διεθνής κοινότητα», επειδή η κοινότητα στην οποία κάποτε αναφερόμασταν δεν υπάρχει πλέον. Ας μιλήσουμε για τη Δύση – το ΝΑΤΟ, την Ευρώπη – που όλο και περισσότερο φαίνεται να είναι η ίδια οντότητα. Έχουν παγιδευτεί στην ευφορία του πολέμου και της νίκης μετά τη θαρραλέα αντίσταση της Ουκρανίας, διακινδυνεύοντας έναν έμμεσο πόλεμο που διεξάγεται από τους Ουκρανούς, αλλά υποστηρίζεται από τη Δύση.
Η διεθνής κοινότητα, όπως την ξέραμε, έχει φύγει. Σκεφτείτε την εμφάνιση ευρείας κριτικής της σύγκρουσης, ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο. Η ευθυγράμμιση της Ρωσίας με την Κίνα είναι ένα άλλο σοβαρό ζήτημα. Οι ιστορικοί δεσμοί μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης έχουν, όπως ήταν αναμενόμενο, καταρρεύσει.
Στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας, επικράτησε ένας μιλιταριστικός ζήλος. Αν και δεν είμαι ειδικός σε στρατιωτικές υποθέσεις, ποτέ δεν πίστευα ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ηττηθεί μέσω κυρώσεων ή στρατιωτικά. Όχι ότι η Ρωσία δεν έχει υποφέρει σε αυτόν τον πόλεμο, αλλά οι τεράστιοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι της της επιτρέπουν να αντέξει. Η Ουκρανία, ωστόσο, είναι πολύ λιγότερο ανθεκτική και έχει αποδυναμωθεί οδυνηρά από τους αμείλικτους ρωσικούς βομβαρδισμούς.
VN: Αν μέχρι στιγμής οι ηγέτες έχουν μιλήσει μόνο για όπλα και πόλεμο, είναι καιρός, όπως προτείνετε, να προτείνουμε δημιουργικές διπλωματικές και διαπραγματευτικές στρατηγικές; Σε ποια θεμέλια, δεδομένης της σημερινής κατάστασης;
AR: Η ειρήνη είναι πιο επείγουσα από ποτέ, ειδικά καθώς πλησιάζει ο χειμώνας. Εξήντα πέντε τοις εκατό της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας έχει γίνει στόχος πυραυλικών επιθέσεων. Αυτός ο χειμώνας θα μπορούσε να φέρει θάνατο σε πολλούς Ουκρανούς. Χρειάζεται ειρήνη και γρήγορα.
Δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα. Πρέπει να ξεκινήσουμε συζητώντας, καθισμένοι στο ίδιο τραπέζι. Αλλά αυτό είναι περίπλοκο. Απαιτεί τη δημιουργία διπλωματικών διαύλων. Πιστεύω ότι η διαπραγμάτευση είναι δυνατή. Μόλις δύο μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, μια συμφωνία ήταν κοντά – μέχρι που ορισμένες δυτικές χώρες συμβούλευσαν την Ουκρανία να μην το κάνει.
Πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα με τα ανθρωπιστικά ζητήματα: την επανένωση οικογενειών, την ανταλλαγή κρατουμένων και πτωμάτων πεσόντων στρατιωτών. Πρέπει να επιδιωχθούν επαφές σε όλα τα επίπεδα, διότι τα τείχη του μίσους και της πολεμικής προπαγάνδας είναι πανύψηλα. Η Ουκρανία δεν πρέπει να ξεπουληθεί στο τραπέζι της ειρήνης. Όλα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Στη συνέχεια, υπάρχει το τεράστιο έργο της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας – μια μνημειώδης προσπάθεια που απαιτεί σημαντικά βήματα και συναντήσεις. Κάθε δυνατή γέφυρα πρέπει να ανοίξει και γρήγορα.
Για εμάς τους πιστούς, παραμένει η «αδύναμη δύναμη» της προσευχής, ικετεύοντας την ειρήνη από Εκείνον που μπορεί να τη χορηγήσει παρά τους «άρχοντες του πολέμου». Με εκπλήσσει το γεγονός ότι, στις Κυριακάτικες Λειτουργίες, οι προσευχές προσφέρονται για πολλές προθέσεις, αλλά σπάνια για ειρήνη. Η προσευχή είναι η διαμαρτυρία μας ενάντια στον πόλεμο και η πηγή της ελπίδας, η οποία εμψυχώνει τον διάλογο.
*********************************************************
Πρόεδρος Ζελένσκι: «Ο καιρός εκείνων που ευλογούν τον τρόμο έχει τελειώσει»
Κανένας διάλογος των Ουκρανικών Αρχών με την εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία του Ονουφρίου (τη λεγόμενη «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας»)
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι τα Παραρτήματα του Σχεδίου Ανθεκτικότητας θα αναλύουν την πολιτική έναντι των Εκκλησιών και των Θρησκευτικών Οργανώσεων. Ειδικότερα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να συνεχίσει τη συνεργασία με τις θρησκευτικές κοινότητες, με εξαίρεση την «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας».
Αυτό ανακοίνωσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του Σχεδίου Εσωτερικής Ανθεκτικότητας της Ουκρανίας στην Βερχόβνα Ράντα (σ.μ. Ουκρανικό Κοινοβούλιο), σήμερα, 19 Νοεμβρίου 2024.
Ο Πρόεδρος σημείωσε ότι η Ουκρανία διατηρεί τον «κοσμικό χαρακτήρα» των κρατικών θεσμών, αλλά η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει συνεργασίες μεταξύ του κράτους και της Εκκλησίας και των Θρησκευτικών Κοινοτήτων.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ένα παράδειγμα τέτοιας συνεργασίας είναι το Πανουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών και Θρησκευτικών Οργανώσεων, το οποίο ιδρύθηκε το 1996.
«Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου, μπορούμε να καθορίσουμε ποια μοντέλα μεγαλύτερης συνεργασίας μπορούν να ενισχύσουν το κράτος μας και όλους τους ανθρώπους μας, την πνευματική μας ανεξαρτησία, το κοινωνικό μας έργο στο ουκρανικό κράτος. Φυσικά, δεν μιλάμε για την εκκλησία της Μόσχας. Ο χρόνος εκείνων που ευλογούν τον τρόμο έχει τελειώσει», δήλωσε ο Πρόεδρος Ζελένσκι.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2024, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας επέδωσε ειδοποίηση υποψίας για προδοσία σε ένα ακόμη κληρικό μοναστηριού του Κιέβου της υπό τον Ονούφριο «Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας», ο οποίος δικαιολογούσε τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Τέλος, πρόσφατη κοινωνιολογική έρευνα σε όλη την Ουκρανία έδειξε ότι από το 70% των Ουκρανών που θεωρούν τους εαυτούς τους Ορθόδοξους χριστιανούς, μόνο το 6% συντάσσονται με την υπό τον Ονούφριο «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας».
