Αχ Βαρώσι μάνα μου
Του Αχιλλέα Δημητριάδη*
Αφορμή για αυτή την παρέμβαση αποτέλεσε ένα tweet μου με τον πιο πάνω τίτλο, το οποίο ανέβασα μετά τις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την κατεχόμενη Αμμόχωστο. Η δημοσιοποίηση την περασμένη Παρασκευή, της πληροφορίας ότι Τ/Κ επιχειρηματίας προτίθεται να αγοράσει από Ε/Κ, τρία ξενοδοχεία στην περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου (Βαρώσι) και να αρχίσει να προσφέρει κρατήσεις σε τουρίστες από το 2025, προκάλεσε δικαιολογημένη αναστάτωση.
Το τραγικό είναι ότι η δυσμενής αυτή εξέλιξη επιβεβαιώνει έμπρακτα τη σοβαρή πρόθεση της Τουρκίας για άνοιγμα του Βαρωσιού. Για την οποία δυστυχώς, και πάλι πιαστήκαμε απροετοίμαστοι!
Θυμίζω:
- Ιούνιος 2019: κάποιοι μιλούσαν για προεκλογικό πυροτέχνημα
- Οκτώβριος 2020: πικνίκ Ερντογάν μέσα στη βροχή
- Ιούλιος 2021: αναφορά στο άνοιγμα 3,5% και το Τέμενος
- Μάιος 2022: άνοιγμα παραλίας μπροστά από το King George
- Οκτώβριος 2022: πρόσβαση σε Δημόσια κτίρια
Όλα αυτά τα μηνύματα τα αγνοήσαμε. Όπως εύστοχα και προφητικά μάς είπε ο ποιητής Παντελής Μηχανικός «Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα χωρίς τίποτα να νιώσουμε».
Σκοπός μου δεν είναι ένα μνημόσυνο για το Βαρώσι, αλλά η αρχή μιας υγιούς συζήτησης για το τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία και τι οι Βαρωσιώτες και οι Πρόσφυγες γενικά.
Πολιτικά ομιλούντες, η Πολιτεία όφειλε να είχε αναλάβει δράση, για:
- Προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
- 5η Διακρατική Προσφυγή εναντίον της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
- Αναφορά και συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Έμφαση στο Βαρώσι στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Το κυριώτερο, όμως, αν η Πολιτεία πραγματικά ήθελε να βοηθήσει, όχι μόνο τους Βαρωσίωτες αλλά όλους τους πρόσφυγες, θα προχωρούσε στη δημιουργία του Ταμείου Αλληλεγγύης, το οποίο θα αγόραζε από τους πρόσφυγες που έχουν οικονομική ανάγκη τις περιουσίες τους, για να μην αναγκάζονται να τις πωλούν. Πού θα βεθούν τα χρήματα; Προεκλογικά ακούσαμε προτάσεις για φορολογικές ελαφρύνσεις της τάξης των €300 εκατομμυρίων. Αν υπάρχουν αυτά τα χρήματα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα πρώτα έσοδα για το Ταμείο Αλληλεγγύης. Αν δεν υπάρχουν, θα μπορούσε η Κυπριακή Δημοκρατία να εκδόσει ένα ειδικό ομόλογο προς τους ιδιοκτήτες αυτούς με σκοπό σε πρώτη φάση, την εξαγορά των περιουσιών στο Βαρώσι. Για τον σκοπό αυτό, οι περιούσιες αυτές θα μπαίνουν σαν εξασφάλιση για το ομόλογο αυτό.
Τι πρέπει να κάνουν οι πρόσφυγες: Προτεραιότητα όλων των ιδιοκτητών περιουσιών στα κατεχόμενα πρέπει να είναι η επικαιροποίηση των στοιχείων τους στο Κτηματολόγιο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν ο ιδιοκτήτης είναι φυσικό πρόσωπο, να βεβαιωθεί ότι η περιουσία είναι στο όνομά του και όχι συγγενικών του προσώπων που έχουν αποβιώσει. Αν ο ιδιοκτήτης είναι νομικό πρόσωπο, να αποταθεί στον Έφορο Εταιρειών έτσι ώστε να καταγραφούν ονόματα μη αποβιωσάντων διευθυντών και μετόχων. Μόνο όταν το κάνουν αυτό θα είναι σε θέση να αποφασίσουν, τι θέλουν να πράξουν.
Για αυτά τα ζητήματα πρέπει επιτέλους να γίνει δημόσια συζήτηση και να πάρουν θέση η Πολιτεία, τα Κόμματα, τα Οργανωμένα Σύνολα και οι Ενδιαφερόμενοι. Μόνο τότε θα μπορούν οι ιδιοκτήτες των περιουσιών στα κατεχόμενα να αποφασίσουν τι τελικά θα πράξουν.
Έχουν ουσιαστικά δύο επιλογές:
- Να αναμένουν τη λύση του Κυπριακού,
- Να προσφύγουν στην Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας της Τουρκίας, για να διεκδικήσουν επιστροφή των περιουσιών τους και αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης. Με τον τρόπο αυτό οι περιουσίες διασφαλίζονται στο όνομά τους, ανεξάρτητα από τη μορφή λύσης του Κυπριακού.
Η απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση Τιτίνα Λοϊζίδου ν Τουρκία, τους διασφαλίζει το προηγούμενο για την ιδιοκτησία. Αν όμως δεν τη διεκδικήσει κάποιος τώρα, τότε μόνο η τελική λύση του Κυπριακού θα του δώσει θεραπεία, εάν και όταν αυτή επέλθει.
*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους.
