Αναπαραγωγή της ακουστικής της Αγίας Σοφίας με τη βοήθεια της τεχνολογίας, από την PeopleCer

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Stanford, σε συνεργασία με τη Χορωδία Αγία Σοφία PeopleCert, ολοκλήρωσαν πρότζεκτ το οποίο αναπαράγει με ακρίβεια το ηχητικό περιβάλλον του Ιερού Ναού Της Του Θεού Σοφίας, όπως ακουγόταν κατά την βυζαντινή περίοδο. Το έργο θα φιλοξενείται μόνιμα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μπαλίνου ( Balat Balino Rum Kilisesi),, όπου έχει ήδη εγκατασταθεί ένα προηγμένο πολυκαναλικό ηχοσύστημα, σχεδιασμένο να αναπαράγει με ακρίβεια την ακουστική εμπειρία της Αγίας Σοφίας. Το έργο είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Προέδρου της PeoopleCert κ. Βύρωνα Νικολαΐδη με την Εκκλησιαστική Επιτροπή του και τον Πρόεδρό της κ. Συμεών Σολταρίδη.

Ο κ. Συμεών Σολταρίδης

Παράλληλα, έχει τοποθετηθεί βιντεοπροβολέας για την οπτικοακουστική παρουσίαση που θα συνοδεύει το βίντεο. Το πρότζεκτ φέρει την υπογραφή του Ζωγραφειώτη επιχειρηματία Βύρωνα Νικολαΐδη, ιδρυτή και CEO της εταιρείας PeopleCert, ο οποίος κατά τα τελευταία έτη υλοποιεί, με τη δύναμη της εταιρείας του, σειρά δράσεων και πρωτοβουλιών, χρηματοδοτώντας έργα και ενέργειες που ενισχύουν τη λειτουργία των θεσμών στην Πόλη και προβάλλουν την ελληνορθόδοξη πολιτιστική κληρονομιά. Όπως τόνισε προαναγγέλλοντας τις εργασίες της χορωδίας —η οποία απαρτίζεται από 30 κορυφαίους ιεροψάλτες, αρκετοί εκ των οποίων κατάγονται από την Πόλη— «είναι μεγάλη μας τιμή να συμβάλλουμε στη διατήρηση και την ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στην PeopleCert, πιστεύουμε ότι η τεχνολογία έχει μεγαλύτερη αξία όταν υπηρετεί τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Αναβιώνουμε τον αυθεντικό ήχο των βυζαντινών ψαλμών όπως αντηχούσαν στην Αγία Σοφία —όχι ως αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά ως ζωντανή φωνή που μιλά σε όλους, ανεξαρτήτως καταγωγής ή πίστης. Η Αγία Σοφία ήταν πάντα σύμβολο πνευματικότητας και υπέρβασης. Σήμερα, γίνεται και σύμβολο ενότητας. Μια γέφυρα που ενώνει την ιστορία με το παρόν και το μέλλον. Μέσα από τη δύναμη τής τεχνητής νοημοσύνης και του ήχου, προσφέρουμε μια πολιτιστική εμπειρία που διασώζει, συνδέει και ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Η κληρονομιά μας δεν πρέπει να παραμείνει κλειδωμένη στο παρελθόν, αλλά να γίνει ζωντανή και προσβάσιμη για κάθε άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο».

Η χορωδία, την οποία δημιούργησε ο κ. Νικολαΐδης, αποσκοπεί στο να ενώσει τη βυζαντινή παράδοση με τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Με τη συμβολή των καθηγητών από το Stanford και τα προηγμένα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουν, οι ψάλτες αναπαράγουν την ακουστική εμπειρία του εμβληματικού ναού, προσφέροντας στο ακροατήριο την αίσθηση ότι βρίσκεται πραγματικά μέσα στην Αγία Σοφία.

Σημειώνεται ότι ο έργο υλοποιείται υπό την επίβλεψη ειδικής Επιτροπής, με πρόεδρο τον Βύρωνα Νικολαΐδη. Στην Επιτροπή συμμετέχουν: Γρηγόριος Νταραβάνογλου, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., Αντιπρόεδρος. Σταμάτης Κίσσας, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος. Χρήστος Μηνάογλου, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος. Χαράλαμπος Σιούφας, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος. Επιστημονικός συνεργάτης του έργου είναι ο Dr. Jonathan Abel, Καθηγητής στο Stanford University και ερευνητής του Stanford Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), ο οποίος ανέλαβε την ακουστική ανάλυση και την τεχνολογική αναπαραγωγή του ήχου της Αγίας Σοφίας.

Από τον Σεπτέμβριο, το εγχείρημα ανοίγει επίσημα για το κοινό, επιτρέποντας σε κάθε επισκέπτη της Παναγίας Μπαλίνου να σταθεί, να αφουγκραστεί και για λίγα λεπτά να ακούσει όχι μόνο τον ήχο της Αγίας Σοφίας, αλλά και τον αντίλαλο μιας κοινότητας που επιμένει να υπάρχει.

Η ακουστική της Αγίας Σοφίας

Ο ναός, χτισμένος τον 6ο αιώνα, χαρακτηρίζεται από τον τεράστιο εσωτερικό του θόλο και τις πολυάριθμες καμπύλες επιφάνειες, που επηρεάζουν την πορεία και την αντήχηση του ήχου. Η ιδιαίτερη δομή του επιτρέπει στην ηχώ να διαρκεί περίπου 11 δευτερόλεπτα, δημιουργώντας ένα καθηλωτικό και επιβλητικό ακουστικό περιβάλλον ιδανικό για τη βυζαντινή ψαλτική. Η επιστημονική ομάδα από το Stanford, με επικεφαλής τον Dr. Jonathan Abel, καθηγητή του Stanford στο Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), αξιοποίησε τεχνολογίες αιχμής για την ακουστική αναπαράσταση του ναού. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ψηφιακής προσομοίωσης, βασισμένη σε λεπτομερή ηχητικά δεδομένα και φυσικές μετρήσεις του χώρου. Μια χαρακτηριστική στιγμή της διαδικασίας ήταν η επίσκεψη του Τζόναθαν ‘Αμπελ στην Αγία Σοφία, όπου, καθισμένος στο κέντρο του ναού, έσπασε ένα μπαλόνι για να καταγράψει την ηχητική του συμπεριφορά. Το ηχητικό αποτύπωμα που προέκυψε, μοναδικό για κάθε χώρο, αποθήκευσε την ηχώ και την αντήχηση της Αγίας Σοφίας, επιτρέποντας στους ερευνητές να μεταφέρουν αυτόν τον ήχο σε οποιοδήποτε περιβάλλον.

Η «Χορωδία Αγία Σοφία» της PeopleCert τελεί υπό τη διεύθυνση του χοράρχη Γρηγορίου Νταραβάνογλου, Άρχοντα Μαΐστορος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τα μέλη της χορωδίας είναι οι: Ανάτς Ευστάθιος, Κίσσας Σταμάτης, Ντέτσι κας Απόστολος, Γεροντίδης Κώστας, Κοντακινός Χρήστος, Παπακωστόπουλος Σπύρος, Γλάρος Βαγγέλης, Κούνης Γεώργιος, Σιούφας Χαράλαμπος Άρχων Μτ.ε, Γλάρος Θανάσης, Κουτράς Παναγιώτης, Στάθης Νικόλαος, Ζάρκος Γρηγόριος, Μαθιουλάκης Άγγελος, Συμεωνίδης Στέφανος, Θεοτοκάτος Νίκος, Μεγαλούδης Γιάννης, Τριμιντάνης Χρήστος, Ιακωβίδης Δανιήλ, Μηνάογλου Χρήστος, Τσίπας Παντελής, Καφφέζας Αλέξανδρος, Μπουρμπούλης Παναγιώτης, Τυροβόλης Νικόλαος, Κίσσας Ευάγγελος, Χρηστίδης Ευστράτιος. 

Η Παναγία Μπαλίνου, χτισμένη τον 19ο αιώνα, βρίσκεται στα νότια της Κωνσταντινούπολης. Αφέθηκε στη φθορά του χρόνου μετά τις διώξεις και τη συρρίκνωση της ελληνικής κοινότητας της Πόλης, ώσπου η ανακαίνισή της με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση της PeopleCert την επανέφερε στο φως, λειτουργώντας πλέον όχι μόνο ως τόπος λατρείας αλλά και ως σημείο πολιτιστικής αναφοράς.

Πηγή: Εφημερίδα “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” Κωνσταντινούπολης/ ΦΩΤΟ: edotourkia.gr. Koinotita Panagia Balinou