Ο Τραμπ εγκαταλείπει το Ισραήλ

Του Andreas Kluth*

Το Ισραήλ διανύει μια κακή εβδομάδα, και απ’ ό,τι φαίνεται αυτό δεν ενοχλεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ως σωστός πρώην σταρ των ριάλιτι, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει σκιαγραφήσει διαφορετικές πλοκές, για να στείλει ένα και μόνο μήνυμα: Θα κάνει ό,τι νομίζει ότι θα συμβάλει στη δική του δόξα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει να βάλει στον “πάγο” τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Χαμάς, η τρομοκρατική οργάνωση που το Ισραήλ σφυροκοπεί στη Λωρίδα της Γάζας από τον Οκτώβριο του 2023, απελευθέρωσε τον τελευταίο εν ζωή όμηρό της που έφερε αμερικανικό διαβατήριο, ακριβώς την ώρα που ο Τραμπ αναχωρούσε για τη Μέση Ανατολή σε μια περιοδεία που περιλαμβάνει τρεις αραβικές χώρες αλλά παραλείπει επιδεικτικά το Ισραήλ. Τον Μάρτιο, η κυβέρνησή του είχε απορρίψει μια παρόμοια προσφορά της Χαμάς, υποχωρώντας στον φόβο του Ισραήλ ότι θα αποκοπεί από τις διαπραγματεύσεις και ότι θα έθετε σε μειονεκτική θέση τους άλλους ομήρους που πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Αυτή τη φορά, οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρθηκαν.

Ο Τραμπ αιφνιδίασε επίσης τον Νετανιάχου στο ιρανικό μέτωπο και στην αντιμετώπιση της Τεχεράνης. Ο Μπίμπι επιμένει στην πλήρη διάλυση των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν και θέλει να βομβαρδίσει τις φυγοκεντρικές και άλλες εγκαταστάσεις του – με τη βοήθεια των ΗΠΑ. Ο Τραμπ θέλει να αποφύγει τον πόλεμο και να αποθεωθεί ως “ειρηνοποιός” (ιδανικά με ένα βραβείο Νόμπελ). “Θέλω να κάνω μια συμφωνία με το Ιράν”, επανέλαβε ο Τραμπ την Τρίτη, προς απογοήτευση του Νετανιάχου. “Αν μπορέσω να κάνω μια συμφωνία με το Ιράν, θα είμαι πολύ χαρούμενος”.

Ακόμη και στη Συρία, οι κυβερνήσεις Τραμπ και Νετανιάχου μπορεί να διαφωνούν. Το Ισραήλ βομβαρδίζει στρατιωτικούς στόχους στη χώρα, ακόμη και όσο η Δαμασκός αγωνίζεται να οικοδομήσει ένα βιώσιμο κράτος μετά την τυραννία του Μπασάρ αλ Άσαντ. Ο Τραμπ, ωστόσο, σχεδίαζε να συναντηθεί με τον νέο και αμφιλεγόμενο ηγέτη της Συρίας, τον Αχμέντ αλ Σαράα, στη Σαουδική Αραβία αυτή την εβδομάδα και δήλωσε ότι θα άρει τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του κράτους.

Στη συνέχεια, υπάρχει η ατζέντα της επίσκεψης του Τραμπ στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Εξακολουθεί να αισθάνεται τεράστια υπερηφάνεια για τη μεσολάβηση στις Συμφωνίες του Αβραάμ, όταν πολλές μουσουλμανικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Εμιράτων, εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ. Ο διάδοχος και προκάτοχός του, ο Τζο Μπάιντεν, προσπάθησε τότε, αλλά απέτυχε, να επιτύχει μια παρόμοια συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, προσφέροντας στο Ριάντ εγγυήσεις ασφαλείας και μη στρατιωτική πυρηνική τεχνολογία σε αντάλλαγμα για τη σαουδαραβική αναγνώριση του Ισραήλ. Τέτοια στρατηγική δεν υπάρχει αυτή τη φορά.

Για να ικανοποιήσουν τον Τραμπ, αυτές οι μοναρχίες αντ’ αυτού χτίζουν νέους πύργους Τραμπ, φέρνουν τουρνουά γκολφ στα γήπεδά τους και κάνουν business με την οικογένειά του και τις επιχειρήσεις crypto. Θα ανακοινώσουν επίσης τεράστιες επενδύσεις στις ΗΠΑ. Οι βασιλείς του Κατάρ προσφέρθηκαν ακόμη και να δωρίσουν ένα ασυνήθιστα πολυτελές Boeing 747-8, το οποίο ο Τραμπ μπορεί να μετατρέψει σε Air Force One και αργότερα να το μεταφέρει στην προεδρική του βιβλιοθήκη.

Ο Τραμπ δεν έχει πει πολλά για αυτή την εξελισσόμενη καταστροφή. Μπορεί να πιστεύει ότι δεν μπορεί να σταματήσει τον Νετανιάχου ούτως ή άλλως και δεν θέλει να συνδεθεί με αυτό. Αν είναι έτσι, αυτό είναι άλλο ένα σημάδι ότι ο Τραμπ, σε αντίθεση με τον Μπάιντεν, δεν είναι πραγματικός φίλος του Ισραήλ.

Η στάση του Μπάιντεν διαμορφώθηκε από τις συνομιλίες του με Ισραηλινούς ηγέτες από την εποχή της Γκόλντα Μέιρ. Είχε το όραμα ότι το Ισραήλ θα ζούσε μια μέρα ειρηνικά δίπλα σε μια κυρίαρχη Παλαιστίνη. Αντιλαμβανόταν ότι το Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου κινδυνεύει αντίθετα να γίνει ένας διεθνής παρίας που χάνει σταδιακά τη δημοκρατική του ψυχή. Έτσι, συνέχισε να ωθεί τον Μπίμπι, μάταια, να αλλάξει πορεία. Για την προσπάθεια αυτή, οι Ρεπουμπλικάνοι επιτέθηκαν στον Μπάιντεν λέγοντας δεν ήταν αρκετά φιλοϊσραηλινός.

Ο Τραμπ αντίθετα παριστάνει τον σιωνιστή όταν τον βολεύει και δεν του κοστίζει τίποτα, με επιτελεστικές χειρονομίες όπως η μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ στην πρώτη του θητεία. Ποτέ δεν αποκήρυξε τη λύση των δύο κρατών (η οποία αποτελεί πολιτική των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες)- ούτε έχει κάνει πολλά για να τη φέρει πιο κοντά. Αντιθέτως, πρόσφατα εξέπληξε τον Νετανιάχου όταν εκείνος τον επισκέφθηκε, ανακοινώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα “αποκτήσουν” τη Γάζα και θα τη μετατρέψουν σε “Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής”. Τώρα που ο Νετανιάχου σχεδιάζει να καταλάβει τη λωρίδα, ο Τραμπ φαίνεται να έχει εγκαταλείψει την ιδέα.

Εδώ υπάρχουν δύο τομές, μια προσωπική και μια ιστορική. Η προσωπική ρήξη είναι μεταξύ δύο ανδρών που μοιάζουν πολύ ο ένας στον άλλον για να δημιουργήσουν μια μόνιμη σχέση. Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου είναι εγωιστές και εγωκεντρικοί ηγέτες που συγχέουν ανάλγητα τη δική τους μοίρα (συμπεριλαμβανομένων των προοπτικών τους να παραμείνουν εκτός της αίθουσας του δικαστηρίου) με εκείνη των χωρών τους.

Η ιστορική ρήξη συνίσταται στο ότι οι ΗΠΑ αφήνουν έναν παλιό και στενό φίλο, το Ισραήλ, να απομονώνεται όλο και περισσότερο στον κόσμο. Για δεκαετίες, το εθνικό συμφέρον του Ισραήλ συνυπολογιζόταν με το αμερικανικό. Τώρα αποκλίνουν. Ο Μπάιντεν θα έπρεπε να είχε έρθει σε ρήξη με τον Μπίμπι για να σώσει τον σιωνισμό, αλλά δεν είχε το θάρρος. Ο Τραμπ όντως αποδοκιμάζει τον Νετανιάχου, αλλά όχι για χάρη του Ισραήλ. Το κάνει για τον εαυτό του.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.  ΠΗΓΗ: capital.gr από BLOOMBERG OPINION