Ελλάδα: Ανακοινώθηκε για πρώτη φορά Θαλάσσιος Χωρικός Σχεδιασμός
Την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού ανακοίνωσαν σήμερα τα υπουργεία Εξωτερικών και Περιβάλλοντος, δίνοντας στη δημοσιότητα και τον σχετικό χάρτη. Με το σημαντικό αυτό βήμα, η Ελλάδα συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκή οδηγία, αν και καθυστερημένα, καθώς Φεβρουάριο εκδόθηκε σε βάρος της καταδικαστική απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση. Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020.
Παράλληλα, συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από σχετικό νόμο του 2011, σύμφωνα με τον οποίο, σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, η μέση γραμμή καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη.
«Περιλαμβάνει μια έκταση τετρακοσίων πενήντα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, τέσσερις φορές τη χερσαία επιφάνεια της χώρας. Περιλαμβάνει τα χωρικά ύδατα 12 μίλια στο Ιόνιο, με κλειστούς κόλπους έξι μίλια σε όλες τις υπόλοιπες θάλασσες. Περιλαμβάνει υφαλοκρηπίδα όλων των χερσαίων, των ηπειρωτικών και νησιωτικών εδαφών με πλήρη επήρεια, όπως λέει ο νόμος 4001/2011. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το Καστελόριζο έχει πλήρη επήρεια στην περιοχή και τα ανατολικά όρια του ταυτίζονται με τα δυτικά όρια της κυπριακής ΑΟΖ. Άρα εφάπτονται οι δύο θαλάσσιες ζώνες και εμφανίζεται και η περιοχή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Ιόνιο και στην περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο, Κάσο, Κάρπαθο, Κρήτη και την Αίγυπτο, όπου έχουμε ορίσει ΑΟΖ», εξηγεί στο euronews ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και βουλευτής της ΝΔ, Άγγελος Συρίγος.
Στην σχετική ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών ξεκαθαρίζει ότι η έγκριση του Θαλάσσιου Χωροταξικού χάρτη δεν συνιστά ούτε ανακήρυξη ούτε οριοθέτηση ΑΟΖ, αλλά αποτυπώνει τα εξωτερικά όρια της. Το υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ακόμα ότι η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.
«Το σημαντικό είναι ότι αποτυπώνονται για πρώτη φορά σε χάρτη οι ελληνικές θέσεις για τις θαλάσσιες ζώνες σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Άλλο σημείο σημαντικό είναι ότι αποδίδεται πλήρης επήρεια σε υφαλοκρηπίδα και νησιωτικών και ηπειρωτικών εδαφών, όπως λέει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας στην περιοχή του Καστελόριζου και αποδίδεται πλήρης εμπειρία στη Στρογγύλη, με αποτέλεσμα η ελληνική υφαλοκρηπίδα να ακουμπά στην κυπριακή ΑΟΖ. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα στην πράξη; Σημαίνει ότι έχουμε κοινά όρια με την Κύπρο», συμπληρώνει ο κ. Συρίγος.
Την ώρα που δημοσιεύονταν ο χάρτης από την Αθήνα, βρίσκονταν σε εξέλιξη το ΚΥΣΕΑ, με βασικό θέμα το μέλλον του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου.
Xάρτης για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Τουρκίας
Παράλληλα, λίγες ώρες νωρίτερα, τουρκικά δημοσιεύματα έκαναν λόγο για ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη από την πλευρά της Τουρκίας μιλώντας μάλιστα για σχέδια που εμβαθύνουν το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Στο δημοσίευμα της εφημερίδας Μιλιέτ παρουσιάζεται και χάρτης με την αναφορά ότι στο Αιγαίο Πέλαγος, λήφθηκε ως σύνορο η μέση γραμμή των ηπειρωτικών χωρών, χωρίς να αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα σε κανένα από τα νησιά του Αιγαίου. Επισημαίνεται, πάντως, ότι ο χάρτης της δεν αποτελεί επίσημο όριο θαλάσσιας δικαιοδοσίας που δεσμεύει το κράτος, αλλά αποτελεί επιστημονική και νομική μελέτη.
Όπως αναφέρεται σε ανάρτηση στο κοινωνικό δίκτυο Χ του Εθνικού Κέντρου του Πανεπιστημίου της Άγκυρας για τη Θάλασσα και το Ναυτικό Δίκαιο (DEHUKAM) ο χάρτης που αναπτύχθηκε υπό την ηγεσία του DEHUKAM «παρουσιάζει όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες, από την αλιεία έως τις μεταφορές, από τη διατήρηση της φύσης έως την ενέργεια, με μια προσέγγιση βασισμένη στην επιστήμη».
Στην ανάρτηση μάλιστα υπάρχει και το hashtag: «Γαλάζια Πατρίδα».
Στο κείμενο παρουσίασης του τουρκικού χάρτη, σημειώνεται πως «τα θαλάσσια σύνορα του Αιγαίου δεν έχουν οριοθετηθεί με την Ελλάδα- ως εκ τούτου, η υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου εξακολουθεί να αποτελεί διαφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας, ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης που επηρεάζεται μεταξύ των δύο χωρών. Η Συμφωνία της Βέρνης του 1976, η οποία είναι ένα συμβατικό έγγραφο που δημιουργεί κανόνες και ισχύει για το Αιγαίο Πέλαγος, προβλέπει ότι η Τουρκική Δημοκρατία και η Ελλάδα αναλαμβάνουν την υποχρέωση να απέχουν από κάθε πρωτοβουλία ή πράξη σχετικά με την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου που θα μπορούσε να διαταράξει τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της διαφοράς οριοθέτησης, η οποία αποτελεί ένα από τα αλληλένδετα ζητήματα στο Αιγαίο Πέλαγος».
Διατύπώνεται επίσης ο ισχυρισμός ότι «η Τουρκική Δημοκρατία δίνει έμφαση στη δίκαιη επίλυση των διαφορών για τα θαλάσσια σύνορα με βάση τις αρχές της δικαιοσύνης, όπως αυτές προσδιορίζονται στη σχετική διεθνή νομολογία. Τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας δεν έχουν οριοθετηθεί πλήρως, παρά τις διάφορες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί στο παρελθόν. Ως εκ τούτου, τα όρια των χωρικών υδάτων μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας δεν απεικονίζονται».
Στο ίδιος κείμενο αναφέρεται πως «στο Αιγαίο υπάρχουν πολυάριθμα μικρά νησιά, νησίδες και βράχοι, η κυριότητα των οποίων δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες. Τα περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη κατοίκηση και δεν έχουν δική τους οικονομική ζωή. Στις θαλάσσιες ζώνες όπου υπάρχουν τα προαναφερθέντα μικρά νησιά, νησίδες και βράχοι, τα θαλάσσια σύνορα αντικατοπτρίζουν μόνο τα χωρικά ύδατα της χερσαίας μάζας και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τα όρια των περιοχών κυριαρχίας».
«Τα εν λόγω σύνορα στο χάρτη», αναφέρεται στο κείμενο, «δεν μπορούν να θεωρηθούν ως προώθηση ή συναίνεση σε αξιώσεις δικαιοδοσίας. Επιπλέον, τα πλευρικά θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας δεν έχουν οριοθετηθεί πλήρως, παρά τις διάφορες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί στο παρελθόν. Ως εκ τούτου, τα θαλάσσια πλευρικά σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας δεν απεικονίζονται».
Έντονη αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ
Το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας, τονίζοντας πως κάποιες από τις περιοχές που καθορίζονται στον Θαλάσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό «παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της χώρας μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο».
To υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας αναφέρει πως, «ορισμένες από τις περιοχές που καθορίζονται στο θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που έχει κηρυχθεί από την Ελλάδα σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της χώρας μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι οι μονομερείς ενέργειες και διεκδικήσεις της Ελλάδας δεν θα έχουν νομικές συνέπειες για τη χώρα μας».
Προσθέτει ότι «θα πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς κινήσεις σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος και ότι το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών ζητημάτων και στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο».
Επτά ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
1.Γιατί είναι σημαντική κίνηση η κατάρτιση και η εξειδίκευση και αποτύπωση σε χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού; (ΘΧΣ)
Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).
2. Δηλαδή τι αποτυπώνει ο χάρτης;
Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.
Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.
3. Άρα ο χάρτης αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);
Η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό , ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.
Συνεπώς, ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ
4. Αποτυπώνει την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);
Η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας που απορρέει από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι ένα δικαίωμα για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.
5. Πώς συνδέεται η κατάρτιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με την κυριαρχία και την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων;
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και η εξειδίκευση του με χάρτη αποτελεί αποτύπωση των δραστηριοτήτων σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας – όχι άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
H κυριαρχία δεν είναι αντικείμενο σχεδιασμού. Προϋπάρχει και δεν επηρεάζεται από αυτόν.
6. Γιατί η κυβέρνηση καταθέτει τώρα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό;
Η κυβέρνηση κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος. «Υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη και με ουσιαστικό τρόπο, όχι με επικοινωνιακές φωτοβολίδες», σημειώνεται από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί έναν Οδικό Χάρτη αξιοποίησης των θαλασσίων πόρων μας. Συνεπώς, η σχεδίασή του αποτέλεσε αντικείμενο μακράς διαβούλευσης με συναρμόδια Υπουργεία, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και με τις τοπικές κοινωνίες. Ο ΘΧΣ αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, αν συνυπολογιστεί ότι η Ελλάδα διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περισσότερα καταγεγραμμένα νησιά.
7. Η κατάρτιση του ΘΧΣ πιθανόν να προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας. Άρα εγκαταλείπετε τον ελληνοτουρκικό διάλογο;
Σύμφωνα με την ενημέρωση της ελληνικής κυβέρνησης: «Το ότι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία».
Εξάλλου, σημειώνεται από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφορά μια ουσιαστική υποχρέωση της Ελλάδας έναντι της Ε.Ε. που απορρέει από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές οδηγίες και εντάσσεται στο πλαίσιο επίτευξης σειράς Ευρωπαϊκών Στρατηγικών, όπως η Πράσινη Συμφωνία και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια (EUMSS-EU Maritime Security Strategy).
Πηγή: gr.euronews.com
