Οι δικτατορίσκοι 63-74 που κρέμασαν και έσφαξαν

Του Σενέρ Λεβέντ*

Έστω και αν περάσουν χρόνια, θα μάθουμε πολύ περισσότερα πράγματα που δεν ξέρουμε για το παρελθόν μας. Θα μάθουμε μια μέρα και τους γνωστούς δράστες των ανεξιχνίαστων δολοφονιών. Τι ιστορίες θηριωδίας, τι θλιβερά γεγονότα περιγράφονται. Γράφτηκαν τόσα βιβλία, λέχθηκαν τόσα πράγματα. Αλλά σε κανένα τους δεν υπάρχουν αυτά. Σάμπως και αυτά έγιναν για να μην γραφτούν, για να μην λεχθούν. Να μείνουν μυστικά. Να τα πάρουν στον τάφο εκείνοι που πεθαίνουν. Να ταφούν με τα μυστικά τους. Πέρασε πέραν του μισού αιώνα από τότε. 56 χρόνια. Όμως υπάρχουν ακόμα άγνωστα πράγματα. Μυστικά που δεν κατέστη δυνατό να λυθούν. Για παράδειγμα, εγώ πρόσφατα τα έμαθα. Τι έγινε μέσα στην κοινότητά μας μετά τις αιματηρές συγκρούσεις του 1963. Πόσο επιδέξιοι ήταν τελικά εκείνοι που βρίσκονταν επικεφαλής μας στη Λευκωσία που αποκόπηκε από τον νότο με την πράσινη γραμμή! Αφού δεν είχε απομείνει αστυνομία, νόμος και τάξη, έγιναν απολυταρχικοί δικτάτορες πάνω από το κεφάλι της κοινότητας οι αρχηγοί της οργάνωσης που κρέμασαν και έσφαξαν. Οι εθνικιστικοί μας κύκλοι επαναλαμβάνουν συχνά το τροπάρι «να μην ξεχάσουμε τι μας έκαναν οι Ελληνοκύπριοι κατά την περίοδο 1964-73». Μήπως ξεχνιούνται αυτά που έκαναν οι Τούρκοι σε Τούρκους; Μετά την αποκοπή από την Κυπριακή Δημοκρατία, που είχε Αστυνομία, νόμους και συνταγματική τάξη, κυριάρχησε μιαν πλήρης ασυδοσία μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ακόμα λέγονται από στόμα σε στόμα αυτά που έκαναν κάποιοι νταήδες της οργάνωσης που έστελναν τους αγωνιστές στο βουνό και πείραζαν τις γυναίκες τους. Σε αυτά προστίθενται και οι ιστορίες εκείνων που πρόσφεραν τις συζύγους τους στους διοικητές που έρχονταν από την Τουρκία. Το είχε διηγηθεί ο αγαπητός Δάσκαλος Αρίφ, ένας από τους τότε διοικητές. Κάποιοι που επισκέπτονταν τον διοικητή μαζί με τη σύζυγό τους, χτυπούσαν τις συζύγους τους σπρώχνοντάς τις από μπροστά στο δωμάτιο!
Κοιτάξτε τι άλλο έμαθα πρόσφατα. Έφτιαξε, λέει, μιαν πατριαρχική τάξη πραγμάτων εδώ ο αρχιστράτηγος της Λευκωσίας Κεμάλ Σεμί, ο οποίος πόζαρε απλωμένος με το παλτό του στην αυλή του αστυνομικού τμήματος στο Σαράι σαν τον Ατατούρκ. Ο δικτάτορας του 1963 που κρέμασε και έσφαξε. Συνέστησε μιαν ειδική δύναμη εδώ, λέει. Για να παραδίδει μαθήματα ηθικής στην κοινότητα. Στα μέλη αυτής της ομάδας έδωσε και από μια βέργα και τους είπε: «Πηγαίνετε, και όπου δείτε κάτι στραβό, δείρτε όποιον το κάνει». Επιχείρησε να τακτοποιήσει ακόμα και την οικογενειακή τάξη και να γονατίσει όποιον προκαλούσε μέσα στην οικογένεια. Επιχείρησε να εξαλείψει τον τζόγο με το ξύλο! Ανέθεσε καθήκοντα και σε έναν γνωστό φωτογράφο για τη δουλειά αυτή, λέει. Να φωτογραφίζει την ώρα που έδιναν ξύλο εκείνοι που κρατούσαν τις βέργες σε όσους θεωρούσαν ένοχους. Το διηγήθηκε ένας φίλος που είχε αναλάβει καθήκοντα σε εκείνη την ειδική δύναμη. Έκαναν, λέει, έφοδο σε ένα μέρος που παιζόταν τζόγος. Είδε ότι βρισκόταν και ένας πολύ στενός του φίλος ανάμεσα σε εκείνους που συνελήφθησαν εκεί. «Βγάλε το σακάκι και το παντελόνι σου», είπε στον φίλο του απρόθυμα. «Τι θα κάνεις; Θα με δείρεις;», τον ρώτησε ο φίλος του. «Μωρέ, κατέβασε το παντελόνι σου». «Δεν το κατεβάζω»! «Κατέβασέ το ρε και μην ανησυχείς». «Θα με χτυπήσεις;» «Δεν θα σε χτυπήσω. Γίνεται να χτυπήσω εσένα; Θα κάνω πως σε χτυπώ. Και ο φωτογράφος θα μας φωτογραφίσει σαν να σε χτυπώ»! Μην μπορώντας να κάνει κάτι άλλο, κατέβασε το παντελόνι του, λέει…
Ιδού, μια τέτοια τάξη πραγμάτων υπήρχε μέσα στην κοινότητά μας κατά την περίοδο 1963-74. Αν μετά την 21η Δεκεμβρίου οι εκπρόσωποι της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν αποχωρούσαν από τα καθήκοντά τους στη Δημοκρατία, δεν θα χαλούσε ο συνεταιρισμός. Εκείνοι που τώρα λένε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται υπό την κατοχή των Ελληνοκυπρίων», ας απαντήσουν πρώτα αυτό. Γιατί οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν τα καθήκοντά τους μετά την 21η Δεκεμβρίου; Δεν εκδιώχθηκαν από εκεί. Έφυγαν με τη δική τους θέληση. Δεν επέστρεψαν, παρά το γεγονός ότι ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού τους απηύθυνε έκκληση λέγοντας «επιστρέψτε στα καθήκοντά σας». Η καλύτερη και ορθότερη πολιτική της Τουρκίας για την Κύπρο ήταν κατά τα χρόνια της δημοκρατίας. Και ο Τούρκος πρέσβης Εμίν Ντιρβάνα ήταν ο μόνος πρέσβης που δεν μπόρεσε να συνεννοηθεί με την τουρκοκυπριακή ηγεσία και συγκρούστηκε ειδικά με τον Ντενκτάς. Προσπάθησε πολύ για να επιβιώσει και να μην χαλάσει ο συνεταιρισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήταν εδώ όταν δολοφονήθηκαν οι Αϊχάν Χικμέτ και Αχμέτ Γκιουρκάν.

Αϊχάν Χικμέτ και Αχμέτ Γκιουρκάν

Πηγαινοερχόταν πολύ θυμωμένος και οργισμένος εκείνο το πρωί στη βεράντα της πρεσβείας, που τότε ήταν κοντά στο Λήδρα Πάλας, άναβε το ένα τσιγάρο μετά το άλλο και μονολογούσε λέγοντας: «Ο Ντενκτάς έβαλε να το κάνουν, ο Ντενκτάς έβαλε να το κάνουν»! Εκείνος έστειλε το μεγαλύτερο στεφάνι στη διπλή κηδεία. Μετά τη σύγκρουση με την ηγεσία, αποσύρθηκε στην Τουρκία. Μετά την επιστροφή του έγραψε μια σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Μιλλιέτ». Περιέγραψε την πορεία προς το γκρέμισμα της Δημοκρατίας και χαρακτήρισε υπεύθυνο τον Ντενκτάς γι’ αυτά τα εγκλήματα.
Ο Δεκέμβριος του 1963 είναι ένα σημείο καμπής στην Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή ήταν η πρώτη φάση της διαίρεσης. Η δεύτερη ήταν το 1974. Το 1974 που έβαλε την πιο σκληρή σφραγίδα στην ιστορία μας…

*Ο Σενέρ Λεβέντ είναι Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος, διευθυντής της εφημερίδας “Africa”. Tα ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν τον συγγραφέα τους.

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “ΠΟΛΙΤΗΣ”