Χριστούγεννα δοκιμασίας στη Συρία
Του Σταύρου Τζίμα*
Παραμονές Χριστουγέννων του 2016 και ενώ ο πρώτος εμφύλιος στη Συρία μαινόταν, έλαβα ηλεκτρονικά μια επιστολή από το Χαλέπι της Συρίας με την παράκληση να δημοσιευθεί στην «Καθημερινή», ως χριστουγεννιάτικη ευχητήρια κάρτα από τους εκεί δοκιμαζομένους χριστιανούς προς τους «εν Χριστώ αδελφούς της Ελλάδας».
Αποστολέας, ο Σύρος ορθόδοξος ιερέας Μπέντρο Κασίς, σπουδαγμένος στη Θεολογική Σχολή της Θεσσαλονίκης, που είχε επιστρέψει στο Χαλέπι με σκοπό να βοηθήσει τους δοκιμαζομένους από τη λαίλαπα του Ισλαμικού Κράτους χριστιανούς, τους συμπατριώτες του γενικότερα.
Πέρασαν από τότε εννέα χρόνια και ο Μπέντρο Κασίς, διαρκούντος τώρα του δεύτερου εμφυλίου, επικοινώνησε και πάλι μαζί μας, τούτη τη φορά με την ιδιότητα του χριστιανού Συρορθόδοξου επισκόπου Χαλεπίου. (ΦΩΤΟ ΕΠΑΝΩ: Χριστιανές πιστές ανάβουν κερί στην ορθόδοξη εκκλησία της Δαμασκού. «Δεν μας έχουν απαγορεύσει, μέχρι στιγμής, να γιορτάσουμε, αλλά αυτά που γίνονται σε διάφορα μέρη στη Συρία μας ανησυχούν και μας κάνουν να προσέχουμε περισσότερο», είπε ερωτηθείς χθες από την «Κ» ο Συρορθόδοξος μητροπολίτης Χαλεπίου κ. Μπέντρο Κασίς
Ο Κασίς αφηγείται στην «Κ» πώς βίωσε τους δύο πολέμους. Τον πρώτο ως ad hoc αντικαταστάτης του Συρορθόδοξου αρχιεπισκόπου Ιωάννη Ιμπράχιμ, που είχε συλληφθεί από αγνώστους οπλοφόρους στις 23 Απριλίου 2013 μαζί με τον ελληνορθόδοξο επίσκοπο Παύλο Γιάζιτζι και έκτοτε αγνοείται η τύχη τους. Και τώρα, τον δεύτερο –«απελευθερωτικό;»– από τη θέση του μητροπολίτη Χαλεπίου ο οποίος, όπως μας λέει, ανέλαβε ρόλο διαπραγματευτή με τους αντικαθεστωτικούς πολεμάρχους για το μέλλον των χριστιανών.
Ο Κασίς περιγράφει τι συζήτησε στη συνάντησή του με την ηγεσία των τζιχαντιστών, εκφράζει αγωνία «για το τι μας ξημερώνει» και αποκαλύπτει ότι ψάχνουν τώρα από φυλακή σε φυλακή μήπως και εντοπίσουν ζωντανούς τους εξαφανισμένους μητροπολίτες!
Δεκέμβριος 2016
«Χαλέπι, κόκκινη ζώνη. Πέρασε λίγο παραπάνω από ένας μήνας από τότε που βίωσα την πιο δύσκολη στιγμή στη ζωή μου. Ημουν στο αυτοκίνητό μου όταν καυτές σφαίρες των τρομοκρατών καρφώθηκαν στο κορμί μου αφήνοντάς με αναίσθητο για περισσότερο από δύο ώρες, μέχρι να φτάσω στο νοσοκομείο. Γλίτωσα με τη βοήθεια του Θεού. Λίγα χρόνια πριν είχε γίνει η εισβολή των φανατικών μουσουλμάνων στο Χαλέπι και στις 23 Απριλίου 2013 ομάδα τρομοκρατών άρπαξε τους δύο ορθοδόξους αρχιεπισκόπους των Ελλήνων και Σύρων, Παύλο Γιάζιτζι και Ιωάννη Ιμπράχιμ και τους εξαφάνισε. Ο αριθμός των χριστιανών στο Χαλέπι μειώνεται δραματικά. Από 200.000 πιστούς, σήμερα έχουμε γύρω στους 35.000 με 40.0000. Η πλειονότητά τους ζει σε δυσχερέστατες συνθήκες. Το νερό, το ρεύμα, τα καύσιμα και άλλα αναγκαία προϊόντα είναι σπάνια, κι όταν υπάρχουν κοστίζουν πάρα πολύ. Οι συνοικίες των χριστιανών συνορεύουν με το ανατολικό Χαλέπι το οποίο βρίσκεται εκτός ελέγχου της εξουσίας του συριακού κράτους. Από εκεί εκτοξεύουν εναντίον μας βόμβες θανάτου.
Μέχρι να αρχίσει ο πόλεμος, χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμβίωναν μαζί για εκατοντάδες χρόνια σε ίδιες συνθήκες ζωής. Το τζαμί ήταν πάντα δίπλα στην εκκλησία και στις γιορτές ήταν όλοι μαζί, χριστιανοί και μουσουλμάνοι.
Χριστιανοί έξω από εκκλησία στη Χομς όπου θα γιορτάσουν τη γέννηση του Χριστού. Οι αντάρτες διαβεβαίωσαν τους εκπροσώπους τους ότι μπορούν να γιορτάσουν ελεύθερα και γενικά ότι μπορούν να ασκούν κανονικά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Φωτ. Sameer Al-DOUMY / AFP
Πώς χάθηκαν τώρα όλα αυτά; Αραγε θα γυρίσει ο χρόνος πίσω για εκείνες τις όμορφες ημέρες; Πολλοί λένε όχι. Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Ηταν πολύ όμορφη πόλη και οργανωμένη σε όλα το Χαλέπι. Δεν είναι όμως πια η ίδια.
Οι άνθρωποι –έμποροι, ιδιοκτήτες καταστημάτων, αλλά και βιομήχανοι και μηχανικοί– περιμένουν πια στη σειρά για να πάρουν ανθρωπιστική βοήθεια από τις εκκλησίες και άλλες οργανώσεις.
Πολλοί από αυτούς πήραν την απόφαση να αρχίσουν καινούργια ζωή έξω, σε άλλη χώρα, όταν έχασαν ό,τι είχαν και κατείχαν. Ισως το πιο δύσκολο πράγμα στη διακονία μου είναι να δώσω ελπίδα και αισιοδοξία στη ζωή αυτών των ανθρώπων και να μπορέσω να κρατήσω όποιους έχουν απομείνει στο Χαλέπι.
Οι θρησκευτικοί ηγέτες τρέχουν από φυλακή σε φυλακή με την ελπίδα ότι μπορεί να είναι ζωντανοί οι δύο μητροπολίτες που απήχθησαν το 2013.
Κάθε μέρα δίνουμε πάνω από δέκα βεβαιώσεις βαπτίσματος για να τις χρησιμοποιήσουν σε αιτήσεις μετανάστευσης σε μια από τις πρεσβείες χωρών της Δύσης.
Αραγε θα παραμείνει κανείς εδώ; Ισως, πολύ λίγοι όμως. Σήμερα η εκκλησία μας μοιάζει με την εκκλησία στους χρόνους των διωγμών. Σε λίγες ημέρες έχουμε Χριστούγεννα. Πριν από δύο ή τρεις εβδομάδες η κατάσταση ήταν πάρα πολύ δύσκολη, όμως σήμερα και μετά την απελευθέρωση του ανατολικού Χαλεπίου, μπορούμε να δούμε φως στο τούνελ.
Μερικοί λένε ότι θα γυρίσουν στην αγαπημένη πόλη τους. Ομως, πού θα δουλέψουν; Κανείς δεν ξέρει. Πώς θα χτίσουμε ό,τι καταστράφηκε; Πώς θα ανορθώσουμε ανθρώπους και κτίρια, κοινωνία και παιδεία; Δεν έχω απάντηση. Προσευχηθείτε για μας, αδελφοί χριστιανοί. Καλά Χριστούγεννα».
Δεκέμβριος 2024
Με την εκδίωξη των τζιχαντιστών του ISIS και την επικράτηση του Ασαντ, πολλοί χριστιανοί επέστρεψαν στον τόπο τους και προσπάθησαν να χτίσουν και πάλι την καθημερινότητά τους και βεβαίως τις κατεστραμμένες εκκλησίες και τους βεβηλωμένους τόπους λατρείας. Στις αρχές τούτου του μήνα, όμως, ο εφιάλτης επέστρεψε. Ο φόβος ενός νέου διωγμού κατακυρίευσε τις ψυχές των χριστιανών.
Ο Μπέντρο Κασίς επικοινώνησε και πάλι, παραμονές Χριστουγέννων, μαζί μας.
«…Δεν μας έχουν απαγορεύσει, μέχρι στιγμής, να γιορτάσουμε, αλλά αυτά που γίνονται σε διάφορα μέρη στη Συρία μάς ανησυχούν και μας κάνουν να προσέχουμε περισσότερο», είπε ερωτηθείς χθες από την «Κ» για το εάν οι τζιχαντιστές απαγόρευσαν τις χριστουγεννιάτικες λατρευτικές εκδηλώσεις –όπως μεταδόθηκε διεθνώς– ο Συρορθόδοξος μητροπολίτης Χαλεπίου Μπέντρο Κασίς και μας απέστειλε βίντεο με φλεγόμενο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην περιοχή Χάμα, όπου ομάδες ισλαμιστών επιδίδονται σε καταστροφές.
Μας μίλησε για τη σημερινή κατάσταση που δεν δείχνει να μοιάζει με εκείνη στον πρώτο εμφύλιο, για τις συνομιλίες που είχε στο Χαλέπι εκπροσωπώντας τους χριστιανούς σε συνάντηση με πολεμάρχους των «επαναστατών» και υπογράμμισε την αγωνία για το «τι θα μας ξημερώσει», που κατατρώει τις ψυχές των ανθρώπων. Μέσα σε αυτόν τον χαλασμό, οι θρησκευτικοί ηγέτες των χριστιανών τρέχουν από φυλακή σε φυλακή με την ελπίδα ότι μπορεί να είναι ζωντανοί οι δύο μητροπολίτες που απήχθησαν το 2013.
«Εμείς οι χριστιανοί μέχρι στιγμής δεν έχουμε προβλήματα. Κάναμε συνάντηση με τους ηγέτες των επαναστατών όταν μπήκαν στην πόλη και ακούσαμε από αυτούς καλά λόγια. Μας είπαν ότι θα μπορούμε να κάνουμε όλα όσα κάναμε πάντα στις εκκλησίες και τις κοινωνίες μας. Δεν έγιναν ζημιές ούτε στα μοναστήρια ούτε στις εκκλησίες εδώ στο Χαλέπι. Μόνο στο γηροκομείο και στο σχολείο μας σημειώθηκαν τις πρώτες μέρες κλοπές, δεν ξέρουμε ποιοι το έκαναν. Στη συνάντηση μας διαβεβαίωσαν ότι μπορούμε να γιορτάσουμε ελεύθερα τα Χριστούγεννα και γενικά θα ασκούμε κανονικά τα θρησκευτικά μας καθήκοντα. Προσωπικά επέμεινα σε αυτή την ερώτηση και μου είπαν ότι δεν θα αλλάξει τίποτα.
Αυτοί που έκαναν τις καταστροφές πιθανότατα είναι από τους ίδιους, αλλά ξέρετε όλοι αυτοί δεν είναι μια ομάδα αλλά πολλές, η κάθε μια κάνει ό,τι θέλει και ίσως κάποιοι φανατικοί ισλαμιστές να λεηλάτησαν και να έκαψαν μια εκκλησία στη Χάμα και να απειλούν γυναίκες στους δρόμους που δεν φορούν μαντίλα».
Τον ρώτησα πάραυτα για το κλίμα που επικρατεί στους χριστιανούς. «Ζούμε με το άγχος για το τι μπορεί να μας ξημερώσει. Αγωνιούμε για το εάν θα τηρήσουν αυτά που μας υποσχέθηκαν ή θα αλλάξουν. Προσευχόμαστε και ελπίζουμε ότι θα κρατήσουν τον λόγο τους και ακόμη να σταθεροποιηθεί γρήγορα η κατάσταση, να γίνουν εκλογές και να έχουμε ένα νέο ενιαίο κράτος».
«Εχετε πληροφορίες για την τύχη των απαχθέντων μητροπολιτών;», ήταν μια άλλη ερώτησή μας.
«Εμείς ψάξαμε και ψάχνουμε στις φυλακές που τώρα ανοίγουν. Μερικοί χριστιανοί πίστευαν ότι μπορεί να τους έχουν φυλακισμένους κάπου. Μέχρι τώρα, όμως, δεν έχουμε βρει τίποτα ούτε έχουμε καθόλου πληροφορίες. Ακούσαμε πολλά, ότι ήταν σε φυλακές του Ασαντ, ότι τους κρατούσαν ζωντανούς αιχμαλώτους, αρχίσαμε να ψάχνουμε στις φυλακές και να ρωτάμε, αλλά έως τώρα όλα τα νέα που κυκλοφόρησαν δεν ήταν αληθινά».
