Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος: 33 χρόνια αγώνων και αγωνίας στο πηδάλιο της Ορθοδοξίας.

Του Αριστείδη Χ. Βικέτου

Εόρτια η σημερινή μέρα, 22 Οκτωβρίου , για την ανά την οικουμένη Ορθοδοξία. Σαν σήμερα , πριν από 33 χρόνια ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Βαρθολομαίος ανήλθε   στον Πάνσεπτο Οικουμενικό Θρόνο.

 Η Ενδημούσα Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε ανακοίνωση της ανέφερε ότι : «εξέλεξε, σύμφωνα με την κανονική τάξη και παμψηφεί ως Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Μητροπολίτη Χαλκηδόνος κ. Βαρθολομαίο».

Ο κ. Βαρθολομαίος διαδέχθηκε τον αοίδιμο προκάτοχο του Δημήτριο, του οποίου διετέλεσε Διευθυντής του Ιδιαιτέρου Γραφείου του καθ’ όλη τη διάρκεια της Πατριαρχίας Του (1972-1991), ως  270ός Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

«Ο βαρύς σταυρός της Μεγάλης Εκκλησίας βρήκε και πάλι τον Κυρηναίο του», είπε στην πρώτη δήλωσή του ο νέος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.Βαρθολομαίος». Στην δήλωση του στην ΕΡΤ υποσχέθηκε το έργο Του να εστιάσει στην προώθηση την αγάπη και την ειρήνη σε όλο τον κόσμο. Και αυτό πράττει αυτά τα 33 χρόνια.

Σήμερα , την μεγάλη αυτή ημέρα, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως , «αναθεωρούσα την χθες, θεωρούσα την σήμερον και προθεωρούσα την Αύριον», κατά τον λόγο του μακαριστού πνευματικού πατέρα του Πατριάρχη ,Μελίτωνος (Χατζή) , με προφητική ως πάντοτε διαθέσει  αναγνωρίζει και συνειδητοποιεί, ότι πάνω απ’ όλα η Εκκλησία είναι μυστήριον Θεού, ότι είναι Σταυρός, είναι συγκατάβαση και ενανθρώπηση, είναι καταλλαγή και αγάπη και ειρήνη, είναι τόπος θέωσης» .

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι το πρώτο εκκλησιαστικό κέντρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον κόσμο, εδράζοντας την ιστορία του στην Πεντηκοστή και τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες που ιδρύθηκαν από τους Αποστόλους του Ιησού Χριστού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Πρωτόκλητος των Αποστόλων, ο Ανδρέας, κήρυξε το Ευαγγέλιο στις ευρύτερες περιοχές της Μικράς Ασίας, της Μαύρης Θάλασσας, της Θράκης και της Αχαΐας, όπου και μαρτύρησε. Το 36 μ.Χ. ο απόστολος Ανδρέας ίδρυσε την τοπική εκκλησία στις ακτές του Βοσπόρου στην πόλη που τότε ονομαζόταν Βυζάντιο, αργότερα Κωνσταντινούπολη και σήμερα Istanbul. Ο Άγιος Ανδρέας είναι ο Πολιούχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.  

Ο τίτλος «Οικουμενικός Πατριάρχης» χρονολογείται από τον 6ο αιώνα μ.Χ. , προνόμιο που ιστορικά ανήκει στον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινούπολης. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ως Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης και Νέας Ρώμης, κατέχει τον πρώτο θρόνο της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας παγκοσμίως και προεδρεύει στo πλαίσιο των ιστορικών του πρεσβείων τιμής και με αδελφικό πνεύμα μεταξύ όλων των Ορθόδοξων Προκαθημένων. Αυτοί είναι οι επικεφαλής των αρχαίων Πατριαρχείων Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας και Ιεροσολύμων, καθώς και των νεότερων Πατριαρχείων Μόσχας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας. Πέραν αυτών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει την ιστορική και θεολογική ευθύνη να εκκινεί και να συντονίζει τις δράσεις μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών της Κύπρου, της Ελλάδας, της Πολωνίας, της Αλβανίας, της Τσεχίας και Σλοβακίας, της Φινλανδίας, και Ουκρανίας από το 2019 και πολλών αρχιεπισκοπών και μητροπόλεων σε όλο τον κόσμο, όπως στην Ευρώπη, την Αμερική, την Αυστραλία και την Ασία. Επιπλέον, έχει την ευθύνη για την σύγκληση των Πανορθόδοξων Συνόδων ή συναντήσεων, την προώθηση των διεκκλησιαστικών και διαθρησκευτικών διαλόγων, ενώ υπηρετεί την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας εν συνόλω ως σημείο αναφοράς και η πρώτη φωνή. Υπερβαίνοντας τα κρατικά και εθνικά σύνορα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πνευματικός ηγέτης περισσοτέρων των 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων σε όλο τον κόσμο.

Γεννήθηκε το 1940 στην Ίμβρο και το κατά κόσμο όνομά του είναι Δημήτριος Αρχοντώνης.

Η προσωπική εμπειρία και η θεολογική κατάρτιση του Οικουμενικού Πατριάρχη τού παρέχει μια μοναδική προοπτική στις οικουμενικές σχέσεις και στα θέματα περιβάλλοντος. Ο κ. Βαρθολομαίος  έχει εργαστεί ακούραστα για την συμφιλίωση μεταξύ των χριστιανικών Εκκλησιών και έχει αποκτήσει διεθνή φήμη για την ανάδειξη της περιβαλλοντικής ευαισθησίας σε όλο τον κόσμο. Έχει εργαστεί για την προώθηση της συμφιλίωσης με την ρωμαιοκαθολική και την αγγλικανική Εκκλησία, καθώς και με άλλα δόγματα, μέσω των θεολογικών διαλόγων και τις προσωπικές επαφές του με τους αντίστοιχους ηγέτες, ώστε να αντιμετωπίσουν ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος. Επίσης, ενδιαφέρεται για την ειρήνη σε όλο τον κόσμο και την θεραπεία του μεταναστευτικού προβλήματος. Διατηρεί στενή συνεργασία με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και έχει υπηρετήσει στην Εκτελεστική και την Κεντρική Επιτροπή του, καθώς και στην Επιτροπή Πίστης και Τάξης. Επιπλέον, με δική του πρωτοβουλία έχει προκαλέσει πολλές διεθνείς συναντήσεις και συζητήσεις με Μουσουλμάνους και Ιουδαίους ηγέτες, σε μια προσπάθεια να προωθήσει τον αμοιβαίο σεβασμό και τη θρησκευτική ελευθερία σε παγκόσμιο επίπεδο, και γι’ αυτό ενισχύει δυναμικά τις διαθρησκειακές συναντήσεις σε όλον τον κόσμο.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ως Τούρκος πολίτης, έλαβε την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση του στην Ίμβρο και στην Κωνσταντινούπολη. Αφού τελείωσε τις πανεπιστημιακές σπουδές του στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης στην Κωνσταντινούπολη, συνέχισε την μεταπτυχιακή του εκπαίδευση στο Παπικό Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου Ρώμης, στο Οικουμενικό Ινστιτούτο του Μποσέι στην Ελβετία και στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Η διδακτορική του διατριβή αφορούσε στο Κανονικό Δίκαιο. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Κανονικού Δικαίου των Ανατολικών Εκκλησιών. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1961 και πρεσβύτερος το 1969. Από το 1968 έως το 1972 ήταν βοηθός Σχολάρχη στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Το 1973 εξελέγη Μητροπολίτης Φιλαδέλφειας και το 1990 Μητροπολίτης Χαλκηδόνος.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ από επιφανή ακαδημαϊκά ιδρύματα, όπως τα Πανεπιστήμια Georgetown και Yale στις ΗΠΑ, Flinders στην Αυστραλία και Μανίλας στις Φιλιππίνες, καθώς και από τα Πανεπιστήμια Λονδίνου, Εδιμβούργου, Λουβέν, Μόσχας, Μπολόνια και Βουκουρεστίου στην Ευρώπη. Μιλά νέα ελληνικά, τουρκικά, ιταλικά, γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά. Επίσης χειρίζεται με άνεση τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά.

Ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριάρχη ως πρώτου πνευματικού ηγέτη της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης και διεθνούς προσώπου παγκόσμιας εμβέλειας, συνεχίζει να ενισχύεται με το πέρασμα των χρόνων. Έχει υπάρξει συνδιοργανωτής πολλών διεθνών συνεδρίων για την ειρήνη, όπως και συναντήσεων με αντικείμενο τον ρατσισμό και τον φανατισμό, φέρνοντας δίπλα Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Ιουδαίους, με στόχο την δημιουργία πνεύματος μεγαλύτερης συνεργασίας και αμοιβαίας κατανόησης. Έχει προσκληθεί να δώσει ομιλίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην UNESCO, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ καθώς και σε πολλά εθνικά κοινοβούλια. Έχει διοργανώσει έξι διεθνή, διαθρηκευτικά συνέδρια σχετικά με το παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα των ποταμών και των θαλασσών, πρωτοβουλίες που του έχουν αποδώσει τον τίτλο του «Πράσινου Πατριάρχη», ενώ έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία στον αγώνα του για την διάσωση του περιβάλλοντος.

Η ποιμαντορία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου έχει χαρακτηριστεί από τη διορθόδοξη συνεργασία, από τον διαχριστιανικό και διαθρηκευτικό διάλογο, καθώς και από επισκέψεις σε ορθόδοξες και μουσουλμανικές χώρες, τις οποίες σπανίως είχε επισκεφθεί στο παρελθόν προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι προσπάθειές του να ενισχύσει τη θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι πρωτοβουλίες του να προωθήσει τη θρησκευτική ανοχή ανάμεσα στις διάφορες θρησκείες του κόσμου μαζί με το έργο του προς την κατεύθυνση της διεθνούς ειρήνης και της προστασίας του περιβάλλοντος, τον έχουν δίκαια τοποθετήσει στην κορυφή των παγκόσμιων οραματιστών ως ένα απόστολο αγάπης, ειρήνης και συμφιλίωσης. Το 1997 του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο από το Αμερικανικό Κογκρέσο.

Επίσης, άνοιξε τον δρόμο για Προσκυνηματικές συνάξεις στις αλησμόνητες πατρίδες την  Καππαδοκία, την Μικρά Ασία και την Παναγία Σουμελά του Πόντου, όπου λειτούργησε και κήρυξε, ενώ πολλές φορές μίλησε για τους “αλλάλητους στεναγμούς του Φαναρίου”.

Είμαστε υπερήφανοι για τον Πατριάρχη μας , ο οποίος με την βιωτή και το έργο Του έχει  συνδέσει την απλότητα με την αγάπη, και την αρετή με την αλήθεια.

 Παναγιώτατε,  από καρδιάς ευχόμαστε τα έτη Σας να είναι πλείστα και ευλογημένα από τον  Θεό, προς δόξα του αγίου Ονόματός Του και προς αίγλη του Θρόνου του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου και της ιεράς μνήμης του προστάτη Σας , Αποστόλου Βαρθολομαίου.

******************************************************************************

Αποκλειστική συνέντευξη του Οικουμενικού Πατριάρχου στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” Κύπρου