Ιράν: Εκλογές-πρόκληση για το θεοκρατικό καθεστώς μετά τον θάνατο του Ραϊσί
Για δεκαετίες, οι ηγέτες του Ιράν επιδείκνυαν τα υψηλά ποσοστά συμμετοχής στις εκλογές ως νομιμοποιητικά του πολιτικού συστήματος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Αυτό, ωστόσο, πλέον δεν ισχύει, καθώς έχουν μειωθεί δραματικά τα ποσοστά εκείνων που πηγαίνουν να ψηφίσουν.
Στις βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν φέτος, η συμμετοχή κινήθηκε κοντά στο 40%.
Παρόμοια είναι όμως η τάση όχι μόνο στο βουλευτικό αλλά και στο προεδρικό επίπεδο, με τη συμμετοχή να υποχωρεί στο 48,5% στις προεδρικές εκλογές του 2021, από 73,3% που ήταν το 2017 και 72,7% το 2013.
Εν έτει 2024 πια, έπειτα από τον αδόκητο θάνατο του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 63 ετών την περασμένη Κυριακή όταν συνετρίβη το ελικόπτερο που τον μετέφερε από το Αζερμπαϊτζάν πίσω στο Ιράν, ο 85χρονος ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της χώρας Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει μπροστά του δύο επιλογές: είτε θα «απελευθερώσει» τη λίστα με τις προεδρικές υποψηφιότητες επιτρέποντας την είσοδο όχι μόνο σκληροπυρηνικών αλλά και ρεφορμιστών υποψηφίων είτε θα μπλοκάρει όλες εκείνες τις υποψηφιότητες που δεν είναι της αρεσκείας του. Στην πρώτη περίπτωση ωστόσο, κινδυνεύει να δει τον λαό να ψηφίζει κάποιον ο οποίος δεν θα αρέσει στη θρησκευτική ηγεσία. Στη δεύτερη περίπτωση από την άλλη πλευρά, κινδυνεύει να δει τους ψηφοφόρους να μένουν σπίτι την ημέρα των εκλογών.
Οι επόμενες προεδρικές εκλογές ήταν –κανονικά– προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν στο Ιράν το 2025. Επειτα από τον ξαφνικό θάνατο του Ραϊσί ωστόσο, επισπεύδονται και, όπως έγινε γνωστό, πρόκειται να πραγματοποιηθούν στις 28 Ιουνίου.
Το σύστημα διακυβέρνησης στο Ιράν είναι θεοκρατικό και τα εκλεγμένα όργανα εποπτεύονται από διορισμένα συμβούλια. Οσα σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, τις στρατιωτικές υποθέσεις και την εξωτερική πολιτική αποφασίζονται από τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ και το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (Supreme National Security Council).
Ο ρόλος του προέδρου περιορίζεται στην εσωτερική πολιτική και στα οικονομικά ζητήματα, αλλά ακόμη και σε αυτά τα μέτωπα η επιρροή των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) αυξάνεται.
Οι εκλογές έχουν την αξία τους ωστόσο, ακόμη και μέσα σε ένα τέτοιο ελεγχόμενο άνωθεν και θεοκρατικό πλαίσιο, καθώς φανερώνουν διαθέσεις με την αποχή να αποκτά χαρακτήρα «ψήφου διαμαρτυρίας»…
