Ακιντζί: Το στάτους κβο καθίσταται ολοένα και πιό επικίνδυνο

Πριν εκπνεύσει το τρέχον έτος, θέλει ο γ.γ. του ΟΗΕ να έχουν πραγματοποιηθεί τόσο η τριμερής διάσκεψη όσο και η άτυπη πενταμερής, αναφέρει  ο Τ/κ ηγέτης , Μουσταφά Ακιντζί , σε συνέντευξη  στην εφημερίδα «Καθημερινή » Κύπρου.

Ο κ Ακιντζί, όπως σημειώνει η εφημερίδα,  αγγίζει όλα τα φλέγοντα ζητήματα στο Κυπριακό, ενώ δεν αποφεύγει να μιλήσει και για την κρίση στην ΑΟΖ και χωρίς να φείδεται σκληρής γλώσσας λέει ότι “Τουρκία και Τ/κ δεν πρόκειται να παραμείνουν με τα χέρια δεμένα”  ενώπιον των εργασιών, που διεξάγουν ξένες εταιρίες για λογαριασμό των Ε/κ στη θάλασσα και “θα ήταν καλό να υπάρξει πρόοδος στα ζητήματα αυτά πριν τη λύση”.

Συνέντευξη στον ΝΙΚΟ ΣΤΕΛΓΙΑ

–Στο επίμαχο ζήτημα των όρων αναφοράς, η θέση που διατυπώνεται από την ε/κ πλευρά είναι πως στις 9 Αυγούστου οι δύο ηγέτες είχατε αρχικά καταλήξει σε συμφωνία, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε παρέμβαση της Τουρκίας και οδηγηθήκαμε σε αδιέξοδο. Ποια η θέση σας;
–Ο γ.γ. του ΟΗΕ κινητοποιήθηκε για το Κυπριακό ύστερα από δύο χρόνια. Επικοινώνησε τηλεφωνικώς μαζί μας. Ήταν σε εκείνο το τηλεφώνημα που μίλησε για μια τριμερή συνάντηση. Στη συνέχεια διά της κ. Λουτ διαμήνυσε ότι πρέπει να ολοκληρώσουμε το ζήτημα των όρων αναφοράς. Στη Νέα Υόρκη είχαμε ξεχωριστές συναντήσεις και δεν αναμέναμε μια τριμερή συνάντηση. Παρόλα αυτά ο γ.γ. μελετά το ενδεχόμενο τριμερούς πρώτα και μετά πενταμερούς. Όλα αυτά τα αναφέρω για να τονίσω ότι αν παρήλθαν δύο χρόνια, ο γ.γ. επιθυμεί να συμβάλλει στη λύση του Κυπριακού. Ωστόσο, πρέπει πρώτα από όλα, εμείς οι Κύπριοι, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον. Πρέπει να παραιτηθούμε από παιχνίδια εντυπώσεων και να εξηγήσουμε στις κοινότητές μας τις πραγματικότητες.
–Τι ακριβώς συνέβη την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου που σας οδηγεί σε αναφορά σε παιχνίδια εντυπώσεων;
–Συζητήσαμε με βάση τρία βασικά στοιχεία: Το Κοινό Ανακοινωθέν με ημερομηνία 11 Φεβρουαρίου 2014, οι συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα και το Πλαίσιο Γκουτιέρες. Όπως θα θυμάστε τα τελευταία δύο χρόνια ο κ. Αναστασιάδης δεν αποδέχεται το έγγραφο της 30ής Ιουνίου 2017, λες και υπάρχει άλλο έγγραφο.
–Ο ίδιος αναφέρεται σε ένα έγγραφο με ημερομηνία 4 Ιουλίου 2017…
–Αναφέρθηκε στις 4 Ιουλίου. Επίσης ανέφερε και άλλα πράγματα, ενώ στις 9 Αυγούστου 2019 δεν αποδέχθηκε το έγγραφο της 30ής Ιουνίου 2017.
–Ποια υπήρξε η ένστασή του;
–Είχε πει, να συζητήσουμε τα έξι άρθρα χωρίς να αναφερθούμε σε ημερομηνία. Εγώ του απάντησα ότι υπάρχει η απόφαση του Ιουλίου του Συμβουλίου Ασφαλείας, η οποία αναφέρεται στην 30ή Ιουνίου 2017 γι’ αυτό σε περίπτωση που δεν συμπεριλάβουμε τις ημερομηνίες θα συνεχιστεί η παραπληροφόρηση. Η συζήτηση στις 9 Αυγούστου έληξε με αυτόν τον τρόπο.
–Τι ακολούθησε στη συνέχεια;
–Ο κ. Αναστασιάδης συνέχισε να τηρεί τη γνωστή στάση του για την αποτελεσματική συμμετοχή. Όταν έφτασε η κ. Λουτ καταβλήθηκε προσπάθεια για να γεφυρωθεί το χάσμα, καθώς το ζήτημα περιλαμβάνεται στις εκθέσεις του γ.γ. και στα ψηφίσματα του Σ.Α. Εξάλλου πλέον οι διαδικασίες ανοιχτού τέλους ανήκουν στο παρελθόν. Ενώπιόν μας έχουμε μια διαδικασία που επείγει και που θα πρέπει να είναι επικεντρωμένη στο αποτέλεσμα. Οι εκθέσεις του γ.γ. εστιάζουν πια σε μια στρατηγική συμφωνία. Εμείς ζητήσαμε να ενταχθούν και αυτά τα ζητήματα στους όρους αναφοράς.

–Αντιλαμβάνομαι ότι το Πλαίσιο Γκουτιέρες, η πολιτική ισότητα και τα νέα χρονικά περιθώρια εμπόδισαν την συμφωνία. Η Τουρκία παρενέβη ή όχι;
–Όλοι γνωρίζουν ότι η Τουρκία επιθυμεί πενταμερή πριν από τη συμφωνία στους όρους αναφοράς και συνδέει αυτή την επιμονή με τη στάση Αναστασιάδη, δηλώνοντας ότι στο Κραν Μοντάνα είχε κάνει λόγο για δύο κράτη, ενώ στη Νέα Υόρκη το 2018 αναφέρθηκε στη συνομοσπονδία. Στην Κύπρο, δε, έκανε αναφορά στη χαλαρή ομοσπονδία, στη συνομοσπονδία, στην εκ περιτροπής πρωθυπουργία. Ας ξεκαθαρίσει, λοιπόν, αυτό το οποίο επιθυμεί η ε/κ πλευρά και στη συνέχεια να ξεκινήσουμε την καταγραφή των όρων αναφοράς. Ο ισχυρισμός ότι η Τουρκία ζητάει την πολιτική ισότητα και ο Ακιντζί οπισθοχωρεί είναι μια μεγάλη αδικία προς τον τ/κ λαό. Εδώ και χρόνια ζητάμε πολιτική ισότητα, αποτελεσματική συμμετοχή, εκ περιτροπής προεδρία. Αυτά έχουν μετατραπεί σε παραμέτρους του ΟΗΕ. Στο σημείο που φτάσαμε σήμερα, σε περίπτωση που δεν βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, δεν συνομιλήσουμε με βάση τις πραγματικότητες, τις προηγούμενες συγκλίσεις, τις παραμέτρους του ΟΗΕ, κανείς δεν πρόκειται να μας βοηθήσει. Πώς είναι δυνατόν να λέμε «ναι» στις συγκλίσεις και να μην αποδεχόμαστε τη μία θετική ψήφο στο Υπουργικό Συμβούλιο, την αποτελεσματική συμμετοχή ή θα διαπραγματευόμαστε εκ νέου την εκ περιτροπής προεδρία; Η εκ περιτροπής προεδρία βρίσκεται στο προσκήνιο από την περίοδο Ταλάτ-Χριστόφια. Στο Σχέδιο Ανάν την ενέκρινε ο κ. Αναστασιάδης. Μαζί μας συζήτησε τα ποσοστά της διασταυρωμένης ψήφου, επειδή η λύση θα συμπεριλάμβανε την εκ περιτροπής προεδρία.
Η πολιτική ισότητα
–Αυτά τα ποσοστά συζητήθηκαν την περίοδο 2015-2017;
–Ναι, την πρώτη περίοδο. Πώς είναι δυνατόν να έχουμε συζητήσει τη διασταυρωμένη ψήφο, αν δεν είχε συζητηθεί πρώτα η εκ περιτροπής προεδρία; Επίσης, στο Μον Πελεράν συμφωνήσαμε το 7-4 για το Υπουργικό Συμβούλιο και τη μία θετική ψήφο. Την αποδοχή αυτού του όρου την ανακοίνωσε στην εναρκτήρια ομιλία τού Κραν Μοντάνα ο ίδιος ο κ. Αναστασιάδης. Στο σημείο που φτάσαμε σήμερα κάποιος θα μπορούσε να επικαλεστεί την αρχή της συνολικής λύσης. Ωστόσο, μέχρι να φτάσουμε σε αυτήν υπάρχουν ενδιάμεσοι σταθμοί. Εκεί σημειώθηκαν συγκλίσεις. Καθώς ξεκινάμε μια νέα διαδικασία, οι πλευρές πρέπει να δηλώσουν ότι αποδέχονται τις προηγούμενες συγκλίσεις. Στο μέλλον, οι πλευρές θα μπορούσαν να εστιάσουν εκ νέου στις συγκλίσεις. Έχουμε διευκρινίσει ότι θα μπορούσαμε να συζητήσουμε και την αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Υπάρχουν 22 καθορισμένες ομοσπονδιακές εξουσίες, θα μπορούσαμε λ.χ. να τις μειώσουμε στις 12. Σε κάθε περίπτωση, όμως, για να προχωρήσουμε πρέπει να αποδεχθούμε με ξεκάθαρο τρόπο τις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.
–Την εβδομάδα που βρέθηκε στην Κύπρο η κ. Λουτ δεν έγινε εφικτό κάτι τέτοιο;
–Για μία ολόκληρη εβδομάδα ούτε εγώ αλλά ούτε και ο εκπρόσωπός μου προβήκαμε σε οποιαδήποτε δήλωση. Από την άλλη πλευρά όμως είχαμε καθημερινά δηλώσεις, ο ΥΠΕΞ του νότου λ.χ. σχολίασε περί ελπίδων την πρώτη ημέρα. Ύστερα είχαμε δηλώσεις περί τάχα αποδοχής από τον κ. Αναστασιάδη του εγγράφου της 30ής Ιουνίου, ότι συμφωνήσαμε στην αποτελεσματική συμμετοχή, ότι εμείς παραιτηθήκαμε από την ενεργό συμμετοχή και δεχτήκαμε διαδικασία ανοικτού τέλους. Τέτοια πράγματα φυσικά και δεν υπήρξαν.
–Πώς προχωράμε στη συνέχεια;
–Τις επόμενες ημέρες ο γ.γ. ενδέχεται να ξεκινήσει νέες επαφές μέσω της κ. Λουτ. Ενδεχομένως αρχικά να πραγματοποιηθεί μια τριμερής διάσκεψη και στη συνέχεια, με καλύτερη προετοιμασία, να ακολουθήσει η πενταμερής. Ο γ.γ. μάς άφησε να εννοηθεί ότι σε όλες αυτές τις εργασίες θα προχωρήσει πριν από το νέο έτος. Προσωπικά θεωρώ ότι πρέπει να φτάσουν στον κ. Γκουτιέρες τα σωστά μηνύματα από την Κύπρο, διότι αν παρουσιαστεί μια εικόνα των πλευρών που είναι διαρκώς σε αντιπαράθεση, ενδέχεται να διστάσει να προχωρήσει σε διαμεσολάβηση.
–Σε κάθε περίπτωση μέχρι σήμερα, στο πεδίο της πολιτικής ισότητας, δεν έχετε σημειώσει σημαντική πρόοδο σε άλλα ζητήματα εκτός από το Υπουργικό Συμβούλιο;
Το όλο ζήτημα έγινε κατανοητό σε επίπεδο Υπουργικού Συμβουλίου. Στα άλλα ζητήματα η διαπραγμάτευση συνεχιζόταν, όταν διακόπηκαν οι συνομιλίες. Σε αυτά δεν υπήρχε συμφωνία. Ωστόσο, καθώς συνεχίζονταν οι συνομιλίες, ο κ. Αναστασιάδης οπισθοχώρησε από το ζήτημα του Υπουργικού Συμβουλίου.
–Τότε ήταν που προέκυψε και η εμπλοκή στο ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας; 
–Τότε. Η πολιτική ισότητα δεν γίνεται να είναι άνευ περιεχομένου. Για να μη συμβεί αυτό χρειαζόμαστε την ενεργή συμμετοχή και την εκ περιτροπής προεδρία. Την ίδια στιγμή έχουμε το έγγραφο της 30ής Ιουνίου 2017, με τα έξι άρθρα του, το οποίο επιβεβαίωσα στη νέα συνάντησή μου με τον γ.γ. του ΟΗΕ. Αυτά τα έξι άρθρα πρέπει να καταγραφούν, δίχως καμία παράφραση. Τέλος, υπενθυμίζω τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να λάβει χώρα η νέα διαδικασία.

–Πώς είναι το κλίμα των σχέσεών σας με τον Νίκο Αναστασιάδη;
–Δυστυχώς, κάθε φορά που προβαίνει σε δηλώσεις ο κ. Αναστασιάδης, ενώ διακηρύττει ότι δεν θέλει να εμπλακεί σε blame game, στη δεύτερη πρότασή του αυτό κάνει, μας κατηγορεί. Η Ανατολική Μεσόγειος θερμαίνεται. Η ειρηνευτική δύναμη πλέον δεν λαμβάνει αυτομάτως παράταση. Ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ δυσκολεύεται στο Κυπριακό. Επίσης, η ζωή συνεχίζεται, υπάρχουν και άλλες εξελίξεις. Το στάτους κβο καθίσταται ολοένα και πιο επικίνδυνο. Και όμως, επί δύο χρόνια είχαμε εμπλοκή για το Πλαίσιο της 30ής Ιουνίου 2017 ή της 4ης Ιουλίου 2017, ενώ όταν έπιανε δουλειά η κ. Λουτ είχε ήδη προκύψει ότι το έγγραφο ήταν της 30ής Ιουνίου, ότι ενώπιόν μας ήταν οι συγκλίσεις και το Κοινό Ανακοινωθέν του 2014. Σήμερα συζητάμε τις συγκλίσεις.
–Τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες η κ. Λουτ θα επιστρέψει στο νησί;
–Δεν αποκλείεται. Η κ. Λουτ θα συνομιλήσει και με τις εγγυήτριες δυνάμεις.
–Μετά την κ. Λουτ θα πάμε σε τριμερή;
–Από ό,τι βλέπω ο γ.γ. εστιάζει σε τριμερή, θέλει όμως να δει αν οι δύο ηγέτες μπορούν να συμφωνήσουν στους όρους αναφοράς. 

-Με αφορμή το γεγονός ότι στο επίκεντρο της συζήτησης στην ε/κ πλευρά βρίσκεται η αποτελεσματική συμμετοχή θα ήθελα τη δική σας ερμηνεία.

–Έχει συμφωνηθεί ότι πρόεδρος και αντιπρόεδρος θα αποφασίζουν από κοινού, ομόφωνα για εξωτερική πολιτική, άμυνα και ασφάλεια. Στο Υπουργικό Συμβούλιο, για λήψη αποφάσεων είναι αναγκαία η μία θετική ψήφος και των δύο πλευρών. Στην περίπτωση που θα προκύψει ασυμφωνία θα διαμεσολαβεί –έχει ήδη συζητηθεί– ο μηχανισμός άρσης του αδιεξόδου. Πέρα από αυτό υπάρχει και η Ανώτατη Δικαιοσύνη. Επίσης, μια ασυμφωνία θα μπορούσε να παραπεμφθεί στους προέδρους. Στα όργανα, πέρα από το Υπουργικό, λ.χ. στο συμβούλιο ανταγωνισμού. Μετά το Κραν Μοντάνα οι συνομιλίες σταμάτησαν. Οι ανακοινώσεις του ΟΗΕ για την πολιτική ισότητα, την ενεργή συμμετοχή, το ψήφισμα 716 του Σ.Α. προνοούν την εκπροσώπηση και την ενεργή συμμετοχή και των δύο πλευρών σε όλα τα ομοσπονδιακά όργανα. Αυτά τα έγγραφα δεν αναφέρονται μονάχα στο Υπουργικό Συμβούλιο.
–Πώς θα μπορούσε να βρεθεί διέξοδος;
–Θα μπορούσε αν λ.χ. παραχωρηθούν κάποιες εξουσίες στις ομόσπονδες δομές. Στο συμβούλιο ανταγωνισμού, δημόσιων υπηρεσιών αποφασίστηκε η ίση εκπροσώπηση. Θα υπάρχουν και συμβούλια με ένα άτομο.
–Δηλαδή υπάρχουν περιθώρια ευελιξίας για λύση στο ζήτημα της πολιτικής ισότητας;
–Πιστεύω πως σε περίπτωση που παραμείνουμε δεσμευμένοι στις παραμέτρους του ΟΗΕ θα βρούμε διέξοδο. Τι μας λένε οι παράμετροι του ΟΗΕ; Τουρκοκύπριοι, μην ερμηνεύετε την πολιτική ισότητα ως αριθμητική ισότητα, αυτό δεν μπορεί να συμβεί σε κάθε όργανο. Γι’ αυτό τον λόγο απαιτούμε την αριθμητική ισότητα σε όργανα όπως η Γερουσία, το συμβούλιο ανταγωνισμού, το συμβούλιο δημόσιων υπηρεσιών. Δεν απαιτούμε, ωστόσο, κάτι τέτοιο στο Υπουργικό Συμβούλιο και άλλα όργανα. Ωστόσο, σε όργανα όπου αριθμητικά θα είμαστε μειοψηφία ζητούμε δικαίωμα λόγου. Και η δική μας άποψη να έχει σημασία. Η Κύπρος, με μικρότερο πληθυσμό από 1 εκατ. έχει ίση ψήφο με αυτή της Γερμανίας των 80 εκατ.

Οι τρεις επιλογές για την κρίση στην ΑΟΖ

–Στα ανοιχτά της Κύπρου έχουμε νέα εστία έντασης. Ποια η δική σας άποψη για τις εξελίξεις στην ΑΟΖ;
–Να σας επισημάνω όσα δήλωσα προηγουμένως, ό,τι τόνισα και στη Σοσιαλιστική Διεθνή. Υπάρχουν τρεις οδοί στο ζήτημα της ΑΟΖ. Πρώτη, από ό,τι γνωρίζω το επεσήμανε κάποτε και ο κ. Ρολάνδης, το μορατόριουμ. Λύνουμε το Κυπριακό και μετά ψάχνουμε φυσικό αέριο. Αυτό δεν είμαστε σε θέση να το πράξουμε. Δεύτερη, αφού δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε μορατόριουμ, τότε ας συνεργαστούμε. Εμείς έχουμε μια πρόταση. Υπάρχουν πτυχές, οι οποίες δεν σας αρέσουν; Προτείνετε τότε κάτι άλλο εσείς. Να υπάρξει διάλογος. Να συνεχίσουμε την εργασία πάνω από την πρόταση. Να βρούμε μια διέξοδο από κοινού. Τρίτη, αν δεν είναι και αυτό εφικτό, τότε θα προχωρήσουμε σε ξεχωριστές εργασίες. Πρόκειται για αυτό που συμβαίνει τώρα. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι υπάρχει άλλη οδός. Εφόσον δεν υπάρχει συμφωνία, η Τουρκία θα διεξάγει έρευνες σε περιοχές που διεκδικεί, στη δική της υφαλοκρηπίδα και σε περιοχές όπου έχει λάβει εξουσιοδότηση από τους Τ/κ. Δεν υπάρχει τέταρτη επιλογή. Η Τουρκία και οι Τ/κ να παραμείνουν με τα χέρια δεμένα, σε θέση θεατή ενώπιον των εργασιών που διεξάγουν ξένες εταιρείες για λογαριασμό των Ε/κ στη θάλασσα, δεν πρόκειται. Τα εμπόδια θα μπορούσαν να ξεπεραστούν με τη λύση του Κυπριακού; Αυτό φυσικά είναι το ιδανικό σενάριο. Αλλά θα ήταν και πολύ καλό να σημειώσουμε πρόοδο σε τέτοιου είδους ζητήματα πριν επιλυθεί το Κυπριακό. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να επιταχύνουμε τη διαδικασία για τους όρους αναφοράς, την οποία αναμένει ο γ.γ. του ΟΗΕ.