ΑΠΟΣΕΞΟΥΑΛΙΖΟΥΣΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Του Μητροπολίτη 

πρ. Χαλκηδόνος

Αθανασίου*

Οἱ ἀσχολούμενοι μέ τήν ἐκκλησιαστικήν καί γενικότερον τήν χριστιανικήν ἀρχιτεκτονικήν μορφολογίαν ἀσφαλῶς θά ἔχουν διαπιστώσει ἕν βασικόν χαρακτηριστικόν αὐτῆς: τόν κατακορυφισμόν της.

Τήν τάσιν δηλονότι τοῦ ἀνθρώπου νά στραφῇ καί πλησιάσῃ τόν οὐρανόν, τόν ὁποῖον σήμερον διαρκῶς διαταράσσει ἡ ἀεροναυτική μέ τά ἐξαίσια ἐπιτεύγματά της, καί ὅπου ἑδρεύει, φησίν, ὁ Πάνσοφος Δημιουργός.

Τό στοιχεῖον τοῦτο ἀπαντᾶ πῶς καί εἰς ἔργα ἑτέρων κλάδων τῆς Χριστιανικῆς Τέχνης, ὡς εἰς τήν γλυπτικήν, εὐρύτατα δέ εἰς τήν σύγχρονον καί θύραθεν “ἐφιαλτικήν” οἰκοδομικήν τῶν οὐρανοξυστῶν[1].

Ἀλλ᾿ ὅμως καί οἱ ἴδιοι ἐκτελεσταί τῶν ἔργων αὐτῶν ὡς πρός τήν ἐμφάνισίν τῶν παρουσιάζουν στοιχεῖά τινα τοῦ κατακορυφισμοῦ.

Ὑπάρχουν δηλαδή ἄνθρωποι ὑψηλοί ὡς “κέδροι τοῦ Λιβάνου” ἤ “ἀστέρες φωτόμορφοι” ἐποπτεύοντες τούς περί αὐτούς καί ἀναπτύσσομενοι, καί ἕτεροι χαμηλοί, νανόμορφοι, διαρκῶς συρρικνούμενοι καί μικραίνοντες.

Οἱ πρῶτοι δεσπόζουν “μεγαλοπρεπῶς” συχνάκις ὄντες κενοί καί “κλαυσίγελοι”, ἄνωθεν ἰσοϋψῶν καί ἀγελαίων“   πῶς μαζῶν δοκοῦντες στῦλοι εἶναι θεσμῶν καί ἱδρυμάτων.

Ἐνῶ οἱ δεύτεροι προβάλλοντες “εὐφυῶς” καί δῆθεν μετ᾿ ὀξυδερκείας τάς ποικίλας καί πολυμόρφους δραστηριοτήτας των, ἱκαναί τῶν ὁποίων προβληματικαί ἀποδεικνύονται.

Τοιουτοτρόπως ἀκολούθως περιγράφεται μία νεοτάτη καί ἐντυπωσιακή παραστατική ἔκφρασις τῆς “ὑψομανίας” αὐτῆς. Πρόκειται περί ἑνός ξύλινου ἀγάλματος ἀνθρώπου ὑψοῦντος τά χείρας ἰκετευτικῶς πρός τόν οὐρανόν. Τό περίγραμμά του σχηματίζει ἀνάστροφον ἰσοσκελές τρίγωνον. Τό χρησιμοποιηθέν ξῦλον εἶναι παλαιόν “πολυπαθές” καί ἐσχισμένον, σύμβολον μαρτυρίου.

Τοῦτο κρεμᾶται ἐκ τοῦ κέντρου τῆς “ἀψίδος” ἑνός πλαγίου παρεκκλησίου τοῦ ναοῦ τοῦ Unterwössen μεταξύ παραστάσεων τῆς ὑπό τοῦ Πιλάτου καταδίκης τοῦ Ἰησοῦ καί τῆς Σταυρώσεως. Πόδας δέν ἔχει, παρά μόνον δύο αἰχμάς, οὔτε στήριγμα ἐπί τοῦ ἐδάφους, καί ἐν τούτοις μίαν ἰσχυράν δύναμιν πρός τά ἄνω, οἰωνεί “αἰωρούμενος”.

Παριστᾶ τόν ἀναστάντα καί ἐλεύθερον Χριστόν. Ἀλλά κρέμαται καί δι᾿ ἄλλους, ἐξ᾿ ὧν ἀφηρέθη τό ἔδαφος κάτωθεν τῶν ποδῶν, καί ὧν ἐσχίσθη τό σῶμα καί ἡ ψυχή.

Βεβαίως, ὁ καλλιτέχνης ἐπενέβη ἐπιτυχῶς ἐπί τοῦ ξύλου κυρίως εἰς τό πρόσωπον, τάς χεῖρας, τόν χιτῶνα κ.ἄ. ὥστε τό ὅλον νά φαίνεται ἀνέπαφον! θαῦμα τῆς φύσεως.

Τοῦτο καταφαίνεται ἐκ τῶν κειμένων τῶν δύο πλακῶν τῶν παραθύρων. “Πολλοί δέν ἤθελον νά ἀκούουν τήν ἀλήθειαν. Εἰς τά θύματα τῆς διαφθορᾶς προσετέθη πόνος πολύς διά τῆς σιωπῆς τῆς Ἐκκλησίας”. “Ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς” (Ἰωάν. 8, 32).

Τό ὅλον σύνολον διά τῶν “ἀποφύσεων” τῶν δύο διακεκοσμημένων ὀγκωδῶν τοίχων καί τοῦ ἠμίφωτος – σατανικοῦ πως χαρακτῆρος – δίδει τήν ἐντύπωσιν τοῦ προσώπου μιᾶς “γαλῆς” μετωπικῶς.

Ἐν τῷ ναῷ τούτῳ ἐλάμβανον χώραν σεξουαλικαί διαφθοραί! Δηλαδή, ἐνταῦθά πρό πολλῶν ἐτῶν ὑπηρέτουν νέοι τούς ὁποίους διεύθειρεν ὁ πάστωρ τοῦ τόπου! Τό θέμα ἧτο γνωστόν εἰς τό χωρίον, ἀλλά τοῦτο οὐδέποτε ἀνεγνωρίσθη.

Ὁ ξυλογλύπτης A. Kuhnlein ἠγωνίσθη εἰς μίαν δίκην ἑπτά ἐτῶν κατά τῶν ἀντιθέτων τῆς τοποθετήσεως τοῦ ἔργου, ὅπερ ἐγένετο τό 1922 εἰς τόν ναόν.

Ἡ ἀλήθεια εἶναι βαρειά εἰς θέματα τῆς διαφθορᾶς. Εἰς τάς οἰκογενείας, τάς κοινότητας, διδασκάλους ὑπάρχουν πολλοί “λόγοι ἀπομακρύνσεως τῆς ἀλήθειας” διότι ταράσσει τήν ἴδιαν ἀσφάλειαν καί τά ἰδεώδη.

Ἐν τούτοις ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώνει καί ἡ σχέσις μέ τήν διαφθοράν δίδει δύναμιν καί θάρρος, τουθ᾿ ὅπερ καί εἰς τό ἄγαλμα τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Unterwössen. Ὡσαύτως καί ἕτεροι ἄνθρωποι κερδίζουν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἐλευθερίαν ἐάν δέν ἀπομακρύνονται τῆς ἀληθείας[2].

[1] Α. Παπᾶ, Χαλκηδόνος, Περί τήν «ἐφιαλτικήν» ἀρχιτεκτονικήν, Τοῦ Αὐτοῦ, Ρινήματα ἀπό τό Βόσφορο ΣΤ΄, Θεσσαλονίκη 2018, 385-389.

[2] B. Haslbeck, „Die Wahrheit wird euch befreien“, Publik Forum, 6 (2023).

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους