Ο θεμέλιος λίθος του Πύργου της Πίζας και το «Ματς του θανάτου» στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο

Γερμανοκρατούμενο Κίεβο, Μείωση κλίσης στις 3.99 μοίρες, Ο Πύργος της Πίζας, Σοβιετική προπαγάνδα, Το «Ματς του θανάτου»

Το «σήμα – κατατεθέν» της Πίζας. Πρόκειται για το καμπαναριό του καθεδρικού ναού της ιστορικής πόλης της Ιταλίας, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η κλίση του αρχικά κατά 5,5 μοίρες, εξαιτίας της καθίζησης του εδάφους, το κατέστησε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αξιοθέατα του κόσμου. Ολόκληρη η Πλατεία της Πίζας (Piazza del Duomo), που περιλαμβάνει την εκκλησία, το βαπτιστήριο και το καμπαναριό, ανακηρύχθηκε το 1987 από την ΟΥΝΕΣΚΟ ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Το οικοδόμημα, από πέτρα και μάρμαρο, είναι κυλινδρικό. Αποτελείται από 8 ορόφους με 296 σκαλιά κι έχει ύψος 55,86 μέτρα. Η πρωτοβουλία για την ανέγερσή του ανήκει σε μία πλούσια χήρα της Πίζας, τη δόνα Μπέρτα ντι Μπερνάρντο, η οποία διέθεσε το πρώτο χρηματικό ποσό (60 σόλδια) στις 5 Ιανουαρίου 1172. Ένα χρόνο αργότερα, στις 9 Αυγούστου 1173, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος και πέντε μέρες αργότερα ξεκίνησαν οι εργασίες, που ολοκληρώθηκαν 199 χρόνια αργότερα, το 1372. Για πολλά χρόνια πιστευόταν ότι οι αρχιτέκτονες του οικοδομήματος ήταν τα αδέλφια Γκουλιέλμο και Μπονάνο Πιζάνο. Πρόσφατες μελέτες, όμως, υποστηρίζουν ότι αρχιτέκτονας του Πύργου της Πίζας είναι ο Ντιοτισάλβι.

Η κλίση του οικοδομήματος προς τα ανατολικά, η οποία άρχισε κατά τον χρόνο κατασκευής του, δεν έπαψε να μεγαλώνει στους επόμενους αιώνες. Ήδη, κατά τον 19ο αιώνα αναλήφθηκαν προσπάθειες για την υποστήριξη του οικοδομήματος και για την ελάφρυνσή του αφαιρέθηκαν οι δύο βαριές καμπάνες που βρίσκονταν στον υψηλότερο όροφο. Στις 27 Φεβρουαρίου 1964, η ιταλική κυβέρνηση ζήτησε διεθνή βοήθεια για την αποφυγή κατάρρευσής του. Ζήτησε, όμως, να διατηρηθεί η κλίση του, που έπαιζε κομβικό ρόλο στην τουριστική βιομηχανία της περιοχής.

Ύστερα από μελέτες δύο και πλέον δεκαετιών, στις 7 Ιανουαρίου 1990 ξεκίνησαν οι εργασίες υποστήριξης του οικοδομήματος. Ο Πύργος έκλεισε για το κοινό και ξανάνοιξε στις 15 Δεκεμβρίου 2001, με τη λήξη των εργασιών. Η κλίση του μειώθηκε στις 3,99 μοίρες και ειδικοί έκριναν ότι θα παραμείνει σταθερός και ασφαλής για τα επόμενα 300 χρόνια.

Το «Ματς του θανάτου»

Ως «Ματς του θανάτου» έμεινε στην ιστορία η ποδοσφαιρική συνάντηση, που διεξήχθη στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο στις 9 Αυγούστου 1942, μεταξύ Γερμανών στρατιωτών και μιας ομάδας Ουκρανών αρτοποιών. Οι Ουκρανοί νίκησαν, αλλά αντιμετώπισαν την εκδικητική μανία των Γερμανών κατακτητών. Με την ιστορία αυτή μεγάλωσαν γενιές και γενιές σοβιετικών πολιτών, αλλά σήμερα η ορθότητά της αμφισβητείται από Ουκρανούς ιστορικούς και αυτόπτες μάρτυρες του γεγονότος.

Βρισκόμαστε στο 1941, τρίτη χρονιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χίτλερ έχει εξαπολύσει την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Το ανατολικό μέτωπο καταρρέει, ο «Κόκκινος Στρατός» υποχωρεί, το Κίεβο πέφτει στα χέρια των ναζί και οι ποδοσφαιρικές ομάδες διαλύονται. Ορισμένοι από τους παίχτες των δύο ομάδων της πόλης, Δυναμό και Λοκομοτίβ, εξαναγκάζονται να δουλεύουν σ’ ένα επιταγμένο φούρνο. Η σκλαβιά δεν τους λυγίζει, οι κακουχίες δεν τους πτοούν και ιδρύουν ποδοσφαιρική ομάδα με το όνομα «Σταρτ». Γρήγορα, η φήμη τους φθάνει στα αυτιά των κατακτητών και των συνεργατών τους, που έχουν φτιάξει τη δική τους ομάδα. Η «Φλάκελφ», όπως είναι το όονομά της, αποτελείται κυρίως από Γερμανούς στρατιώτες, που επανδρώνουν το αντιεροπορικό πυροβολικό του Κιέβου.

Η μεγάλη σύγκρουση δεν αργεί να έρθει. Το ραντεβού κλείνεται για τις 9 Αυγούστου του 1942. Η μάχη, όμως, είναι άνιση. Το κοινό επιλεγμένο, παραληρεί υπέρ των 11 λεβεντόκορμων ξανθών, που θέλουν να αποδείξουν την ανωτερότητα της Αρίας φυλής. Ο διαιτητής, ένας νεαρός SS, μεροληπτεί σαφώς υπέρ της Φλάκελφ. Όμως, οι ρακένδυτοι σκλάβοι της «Σταρτ» κλείνουν το ημίχρονο προηγούμενοι με 3-1. Στα αποδυτήρια ένας καλοντυμένος κύριος τους απειλεί με ευγενικό τρόπο ότι πρέπει να χάσουν. Δεν πτοούνται και το σφύριγμα της λήξης τους βρίσκει θριαμβευτές με 5-3.

Η τύχη τους, όμως, είναι προδιαγεγραμμένη. Οι κατακτητές δεν συγχωρούν. Οι περισσότεροι βασανίζονται μέχρι θανάτου και αφήνουν την τελευταία τους πνοή σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μόνο ένα μνημείο, που ανήγειρε στο Κίεβο ο συμπολίτης τους πρώην πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης Λεονίντ Μπρέζνιεφ, θυμίζει τη θυσία τους.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ιστορικοί και δημοσιογράφοι (Χοτσαρένκο, Χίντα, Κουζμίν κ.ά.α) της ανεξάρτητης πλέον Ουκρανίας, άρχισαν να ερευνούν το περιστατικό και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για ένα προπαγανδιστικό κόλπο των σοβιετικών, που σκοπό είχε την ανύψωση του ηθικού των πολιτών. Ερευνώντας αρχεία και συμβουλευόμενοι αυτόπτες μάρτυρες, διαπίστωσαν ότι οι παίκτες της «Σταρτ» ούτε απειλήθηκαν στο ημίχρονο, ούτε ο διαιτητής ήταν μέλος των SS. Μάλιστα, οι ηττημένοι Γερμανοί αναγνώρισαν ιπποτικά την ήττα τους και συνεχάρησαν τους αντιπάλους του.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Βολοντιμίρ Χίντα, τα ματς αυτού του τύπου ήταν ρουτίνα στην κατεχόμενη Ουκρανία και τις περισσότερες φορές κέρδιζαν οι Ουκρανοί (60 νίκες, έναντι 36 των Γερμανών και 15 ισοπαλιών). Βέβαια, δέκα μέρες αργότερα εννέα παίκτες της «Σταρτ» συνελήφθησαν και οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέστηκαν ή πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, επειδή ήταν πράκτορες της NKVD (προδρόμου της KGB), σύμφωνα με τις κατοχικές αρχές.