Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΟΗΕ (1974) Ή ΟΤΑΝ Η ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΓΧΕΕΙ ΤΟΝ ΑΠΛΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ ΣΑΦΗ ΑΠΟΨΗ
Του Κωνσταντίνου Γιαγκουλλή*
1. Μιχαήλ Ἠλ. Δεκλέρῆ, Κυπριακό 1972-1974: Ἡ τελευταία εὐκαιρία, Αθήνα 1981, σσ. 277-78:
«Σύγχυση, ἄλλωστε, ἐπικρατοῦσε καί στήν ἴδια τήν ἑλληνική πλευρά. Πολλοί Ἕλληνες, στήν Κύπρο καί ἀλλοῦ, οὔτε πρίν οὔτε μετά τήν εἰσβολή κατώρθωσαν νά ἀντιληφθοὺν, ὅτι, ὁσοδήποτε «ἄφρον», τό πραξικόπημα ἔπρεπε νά παραμείνει ἐσωτερική ὑπόθεση τῆς πλευρᾶς τους καί ὅτι διέπρατταν σφάλμα ὅσοι κατηγοροῦσαν γι’ αὐτό τήν πατρίδα τους, προσφέροντας ἔτσι ἐπιχειρήματα στόν Ἐτζεβίτ.
Τό βαρύ αὐτό σφάλμα δέν ἀπέφυγε κι ὁ ἴδιος ὁ Μακάριος. Αὐτός, μάλιστα, κατέθεσε προσφυγή κατά τῆς Ἑλλάδος στόν ΟΗΕ, καταγγέλλοντας διεθνῶς, ὅτι δέν ἐπρόκειτο γιά ἐσωτερικό πρόβλημα τῶν Ἑλληνοκυπρίων, γιατί «τό πραξικόπημα τῆς ἑλληνικής χούντας ἦταν εἰσβολή, ἀπό τῆς ὁποίας τίς συνέπειες θά ὑποφέρουν ὅλοι οἱ Κύπριοι, Ἕλληνες καί Τοῦρκοι».
Εἰδικώτερα, σέ ὅ,τι ἀφοροῦσε τίς ἐνδοκυπριακές συνομιλίες ὁ Μακάριος διέπραξε καί τό σφάλμα νά ὑποστηρίξει ἐπίσημα, ὅτι δέν ὑπῆρχε πλέον καμμιά προοπτική γιά τίς συνομιλίες. Ὅλα αὐτά τά σφάλματα ἦταν ἀντίδραση στό βαρύτερο σφάλμα τοῦ πραξικοπήματος πού εἶχε ἀνοίξει τούς ἀσκούς του Αἰόλου. Καμιά νομική ἐπιχειρηματολογία δέν μποροῦσε πιά να συγκρατήσει τούς Τούρκους.
2. Ἀδαμάντιου Ἰ. Ἀνδρουτσοπούλου, Η μαρτυρία ἑνός πρωθυπουργοῦ, Ἀθῆναι 1993, σ. 314:
Τήν 19ην Ἰουλίου, κατηγορῶν ὁ Μακάριος καί διασύρων τήν Ἑλλάδα ἀπό τοῦ Βήματος τῶν Ἡνωμ. Ἐθνῶν, ἐχορήγει εἰς τήν Τουρκίαν εἰσιτήριον ἐλευθέρας εἰσόδου εἰς τήν Κύπρον καί προκαταβολικῶς δικαίωσιν κάθε ἐπιθετικῆς ἐνεργείας της.
Τά γεγονότα εἰς τήν Κύπρον δέν ἀποτελοῦν ἐσωτερικήν ὑπόθεσιν τῶν Ἑλλήνων τῆς Κύπρου. Οἱ Τοῦρκοι τῆς Κύπρου ἐπηρεάζονται ἐπίσης. Τό πραξικόπημα τῆς Ἑλληνικῆς χούντας εἶναι μία εἰσβολή καί ἐκ τῶν συνεπειών της ὑποφέρει ὅλος ὁ λαός τῆς Κύπρου, ἀμφότεροι, Ἕλληνες καί Τοῦρκοι.
3. Μιλτιάδης Χριστοδούλου, Κύπρος – Ελλάς, τόμ. Β΄, Λευκωσία 1999, σσ. 185-186:
Το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας είναι εισβολή, και από τις συνέπειες του υποφέρει ολόκληρος ο λαός της Κύπρου, Έλληνες και Τούρκοι».
Η δήλωση αυτή του Μακάριου έδωσε αφορμή να κατηγορηθεί ότι αποτελούσε πρόσκληση στην Τουρκία για επέμβαση. Πόσο τούτο ανταποκρίνεται προς την πραγματικότητα φαίνεται από το γεγονός ότι από τις αρχές που εμελετάτο και προγραμματιζόταν το πραξικόπημα ο Μακάριος προειδοποιούσε για τον τεράστιο κίνδυνο τουρκικής επέμβασης και εισβολής με αντικειμενικό σκοπό τη διχοτόμηση και στη συνέχεια την κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου από την Τουρκία. Πέραν τούτων τι άλλο αποτελούσε η δήλωση αυτή του Μακάριου παρά εκείνο, που μέχρι σήμερα όλοι υπογραμμίζουν για τις συνέπειες του πραξικοπήματος που οδήγησε στην εισβολή, την κακοδαιμονία και των Τουρκοκυπρίων και τη βαθμιαία απομάκρυνσή τους από την πατρίδα τους, όπου σήμερα στις κατεχόμενες περιοχές δεν αποτελούν παρά μειοψηφία; Η επίκληση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων δεν αποτελούσε πρόσκληση για τουρκική επέμβαση αλλά σαφή προειδοποίηση εναντίον μιας δεύτερης εισβολής, που ολοκλήρωσε τα κακά της πρώτης.
