«Ένιψαν τας χείρας» οι Συνοδικοί για τον Παγκράτιο-Προβληματισμός και από την δική του στάση
Του Αριστείδη Χ. Βικέτου
Η ομόφωνη απόφαση (13 Ιουλίου 2023) της Ιεράς Συνόδου για τον αρχιμ. Παγκράτιο Μερακλή μόνο ως μελανή κηλίδα στην ιστορία της Εκκλησίας Κύπρου μπορεί να ειδωθεί . Συνάμα θλίβει το χριστεπώνυμο πλήρωμα της, που βλέπει τα πράγματα με ανοικτούς ορίζοντες, και γενικότερα την κοινωνία.
Ο αρχιμ . π. Μερακλής αντιμετώπισε με μεγαλοψυχία για τρίτη φορά μέσα σε 27 χρόνια την αστοργία της Ιεράς Συνόδου, δηλώνοντας ωστόσο ικανοποίηση για την απόφαση , συστήνοντας να επικρατήσει ενότητα στους κόλπους της Εκκλησίας και τονίζοντας «η δικαίωση θα είναι στους ουρανούς, εδώ είμαστε προσωρινοί».
Δεν μάθαμε ποτέ οτιδήποτε το συγκεκριμένο για τα, όπως λέχθηκε, ηθικά παραπτώματα και κωλύματα του. Το 1996 τον κατηγόρησαν για ομοφυλόφιλο. Ο ίδιος το αρνήθηκε. Η κατηγορία, εξ ‘όσων γνωρίζουμε, δεν αποδείχθηκε . Το 1998 τον κατηγόρησαν για φορέα του Aids και προς ενίσχυση της κατηγορίας διέρρευσαν στον Τύπο θέματα ιατρικού απορρήτου. Ο ίδιος παραδέχθηκε πως ήταν φορέας , αλλά υποστήριξε ότι έπεσε «θύμα σκευωρίας» και ότι το Aids το πήρε κατά την μετάγγιση αίματος. Από το 1998 ο Παγκράτιος ζει ταπεινά σε ένα σπιτάκι στην περιοχή της Σκουριώτισσας, έχει συγχωρέσει όσους τον αδίκησαν και είναι λίαν αγαπητός από τον κόσμο.
Την επομένη της απόφασης της Συνόδου , μιλώντας στο Τρίτο Πρόγραμμα του Ραδιοφώνου του ΡΙΚ και στην δημοσιογράφο Ελένη Βρετού, αποκάλυψε ότι κάποιοι Συνοδικοί δεν ήθελαν να υπάρξει άρση της αργίας του και επέλεξε να αλλάξει το αίτημά του, ώστε να επικρατήσει ομόνοια και σύμπνοια στην Ιερά Σύνοδο. Όπως ανέφερε, τον περασμένο Μάρτιο απέστειλε επιστολή, με την οποία ζητούσε από την Ιερά Σύνοδο, «να προχωρήσει στην πλήρη άρση της αργίας του». Ωστόσο, πρόσθεσε, «όταν διαπίστωσα ότι μεσολάβησαν κάποια πράγματα, άλλαξα το αίτημα, ώστε να αποφευχθούν ίντριγκες και φασαρίες».
Δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι για να αλλάξει η επιστολή διαδραμάτισε ρόλο ο Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος, ενώ προηγουμένως ο επιχώριος Επίσκοπος Μόρφου Νεόφυτος είχε διαλέξει δύο ενορίες για να τοποθετηθεί ως κανονικός εφημέριος ο Παγκράτιος. Στην μια ενορία-κοινότητα Λινού- είχε ενημεωθεί και ο νυν εφημέριος για το ενδεχόμενο μετάθεσης του στην Κακοπετριά.
Εμείς επαναλαμβάνουμε, μέχρι η Ιερά Σύνοδος να παρουσιάσει τα πρακτικά του 1996 του 1998, ότι ειδικά το 1998 στον Παγκράτιο Μερακλή χορηγήθηκε άδεια ασθενείας «άχρι καιρού», χωρίς να αναφέρεται η ασθένεια από την οποία έπασχε. Η άδεια ασθενείας δεν αποτελεί ποινή κατά το Κανονικό Δίκαιο . Γιατί λοιπόν συνεχίζεται να γίνεται λόγος για τον «εν αργία τελούντα αρχιμ. Παγκράτιο Μερακλή».
Η Σύνοδος, στις 4 Απριλίου 1996 παράβλεψε « κατ ΄ οικονομία» το κατηγορητήριο κατά του Παγκρατίου και αποφάσισε:
1.Την επιβολή της ποινής «της στερήσεως του να προαχθεί στον ανώτερο βαθμό, μέχρι τα μέλη της Συνόδου αποφασίσουν κάτι το φιλανθρωπότερο».
- Άρση της αργίας και ανάληψη των καθηκόντων του ως Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου.
- Διακοπή της εκλογικής διαδικασίας
- Ανάθεση της διαποίμανσης της Μητροπόλεως Μόρφου στον μακαριστό σήμερα Μητροπολίτη Κυρηνείας Παύλο.
Από τα πιο πάνω είναι σαφές ότι η μόνη ποινή , που επιβλήθηκε , ήταν αυτή της παραγράφου 1. Γιατί μέχρι και σήμερα υπάρχει παραπλάνηση;
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι στην ανακοίνωση (13.7. 2023) της Ι.Σ. αναφέρεται ότι ο Παγκράτιος Μερακλής «παρέδωσε ενυπόγραφον επιστολή αυτού διά της οποίας χωρίς να ζητεί άρση της αργίας του, ζητεί όπως του επιτρέπεται να τελεί ενίοτε, κατόπιν αδείας του επιχωρίου Επισκόπου, ιερές ακολουθίες και όχι ιερά μυστήρια. Η Ιερά Σύνοδος απεδέχθη το αίτημά του». Άρα, με αυτή την διατύπωση οι Συνοδικοί, ΟΥΔΕΝΟΣ εξαιρουμένου, “ένιψαν τας χείρας”.
Η ανακοίνωση , η οποία συνοψίζει την απόφαση της Ιεράς Συνόδου , είναι -κατά την γνώμη μας- ΑΝΤΙΚΑΝΟΝΙΚΗ και ΑΘΕΟΛΟΓΗΤΗ. Πρέπει η Ιερά Σύνοδος , με τρόπο τεκμηριωμένο, να εξηγήσει πως από τούδε και στο εξής στον π. Παγκράτιο «του επιτρέπεται να τελεί ενίοτε, κατόπιν αδείας του επιχωρίου Επισκόπου, ιερές ακολουθίες και όχι ιερά μυστήρια». Όπως γίνεται αντιληπτό δεν θα μπορεί να τελεί το κύριο μυστήριο, δηλαδή την ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ. Με άλλα λόγια βρισκόμαστε ενώπιον ενός πρωτοφανούς φαινομένου «ελλιπούς ιερωσύνης».
Μήπως οι Συνοδικοί φοβήθηκαν το γεγονός ότι ο κληρικός είναι φορέας του Aids, πράγμα που ουδέποτε απέκρυψε. Εξάλλου , όφειλαν να γνωρίζουν ότι το Aids, δεν μεταδίδεται στους πιστούς με την Θεία Μετάληψη.
Η στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε διάφορες μολυσματικές νόσους αυτό απέδειξε. Ιδιαίτερα δε κατά την πανδημία του κορωνοϊού ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος διακήρυξε πλειστάκις : «Εμείς πιστεύουμε ακράδαντα ότι μεταλαμβάνοντας το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να πάρουμε το μικρόβιον του κορωνοϊού. Γι’ αυτό και ως Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεν αλλάξαμε τον τρόπο μεταδόσεως της Θείας Κοινωνίας». Την στάση αυτή τήρησε και η Εκκλησία Κύπρου.
Όταν στην Εκκλησία χειροτονείται ένας κληρικός , ο Επίσκοπος , που τελεί το μυστήριο της Χειροτονίας , εκφωνεί: «Η θεία χάρις, η πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα…». Αυτό θα πει πως δεν είναι οι ασθενείς και αμαρτωλοί άνθρωποι, που τελούν τα Άγια Μυστήρια, αλλά η χάρη του Θεού.
Κάτι άλλο, που περνά από την σκέψη μου , είναι μήπως τα μέλη της Ιεράς Συνόδου δειλίασαν από τυχόν αντιδράσεις , που ενδεχομένως θα προέκυπταν , αν δινόταν στον π. Παγκράτιο η δυνατότητα να τελεί όλα τα μυστήρια.
Αν και δεν είμαι θεολόγος εκτιμώ ότι το χρέος των μελών της Ιεράς Συνόδου , και ιδιαίτερα του Μητροπολίτη, στον οποίο υπάγεται ο π. Παγκράτιος, θα ήταν να συλλειτουργήσουν μαζί του και να μεταλάβουν Σώμα και Αίμα Χριστού από το Κοινό Ποτήριο. Έτσι, αντιμετωπίζονται τα ζητήματα στην Εκκλησία.
Η Ιερά Σύνοδος, με την στάση της στο θέμα Παγκρατίου έδειξε μιζέρια, εσωστρέφεια και κυρίως έχασε την ευκαιρία να δείξει ότι στην Εκκλησία δεν χωρούν αποκλεισμοί. Επίσης, είναι ολοφάνερο ότι υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά: Υπόθεση πρώην Κιτίου και Συνοδικών, οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με τις αποφάσεις της πλειοψηφίας της Ιεράς Συνόδου.
Μια άλλη λυπηρή διαπίστωση-μακάρι στο τέλος να διαψευστώ- είναι ότι ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος φαίνεται άνευρος και ως μη έχων το στιβαρό χέρι , που απαιτείται, για την πηδαλιουχία της Αρχιεπισκοπής, αλλά και της Ιεράς Συνόδου. Ως ηγέτης έχει την κύρια ευθύνη για την επιλογή και την καθοδήγηση των συμβούλων και συνεργατών του. Οφείλει να ακούει, αλλά στο τέλος αυτός πρέπει να παίρνει τις αποφάσεις. Σύμβουλοι και συνεργάτες -Επίσκοποι, κληρικοί και λαϊκοί-πρέπει να λένε την άποψη τους με παρρησία και όχι για να γίνονται αρεστοί και να μην χάσουν τα όποια προνόμοια κατέχουν.
Ο Παγκράτιος
Το “κατ’οικονομία” πρέπει να ασκείται με σύνεση και όχι κατά το δοκούν και ανά περίσταση. Άραγε , όλοι , πλην Παγκρατίου, είναι ανεπίλυπτοι; Σύμφωνα με το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο ο Χριστός , όταν οι Γραμματείς και Φαρισαίοι του ζήτησαν τον λιθοβολισμό μιας γυναίκας για λόγους μοιχείας, Εκείνος απάντησε: «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω». Ο Χριστός συγχώρεσε τη μοιχαλίδα, την συμβούλευσε να μην αμαρτήσει ξανά και δίδαξε την αυτοκριτική.
Τι έχει να κρύψει -το περί σκανδαλισμού είναι πλέον τετριμμένο- η Ιερά Σύνοδος και δεν λέει όλη την αλήθεια για τον Παγκράτιο; Μήπως δεν την συμφέρει , γιατί θα έλθουν στο φως λάθη και αμαρτίες του παρελθόντος; Από το 1996 ο Παγκράτιος με το 97% θα ήταν Μητροπολίτης Μόρφου, αλλά ο μακαριστός Χρυσόστομος Α’ πείσμωσε , όταν είδε την ετυμηγορία των Μορφιτών. Είχε υποσχεθεί τον Θρόνο σε άλλον, τον οποίο προηγουμένως διαβεβαίωσε ότι τον προόριζε για Κυρηνείας. Μέσα σε κλίμα δεσποτισμού και απολυταρχισμού , με την συνδρομή διαφόρων από Κύπρο και Ελλάδα, στήθηκε η μηχανή για την εξόντωση του Παγκρατίου.
Όμως και ο ίδιος ο Παγκράτιος φέρει τεράστια ευθύνη. Απέφυγε και αποφεύγει συστηματικά να μιλήσει και καταφεύγει στα περί “αγάπης, συγχώρεσης και ενότητας της Εκκλησίας”. Η Εκκλησία χρειάζεται ανακαινισμό και επανευαγγελισμό, ο οποίος, κατά την γνώμη μας, δεν υπηρετείται, με την έστω καλοπροαίρετη, στάση του π. Παγκρατίου. Υπάρχει εκκλησιαστικό κατεστημένο, το οποίο για να αλλάξει χρειάζεται αγώνας. Διαφορετικά , θα διαιωνίζεται και η Εκκλησία δεν θα έχει προοπτική.
Αν πάλι, έχουν έστω την ελάχιστη βάση τα όσα κάποιοι διέδωσαν παλιά , αλλά και πρόσφατα για κωλύματα ιερωσύνης του Παγκρατίου, οφείλει ο ίδιος να τοποθετηθεί. Αντί , που ζήτησε να “του επιτρέπεται να τελεί ενίοτε, κατόπιν αδείας του επιχωρίου Επισκόπου, ιερές ακολουθίες και όχι ιερά μυστήρια”, το ορθό θα ήταν ο εγκλεισμός σε μια Μονή και η εναπόθεση στην Αγία Τράπεζα του επιτραχηλίου του , άνευ της χρήσης του οποίου ο λειτουργός , όπως επισημαίνει ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης, ουδεμία μπορεί να τελέσει μυστηριακή ή αγιαστική πράξη. Λοιπόν, πώς αντιλαμβάνεται ο π. Παγκράτιος αυτό που “ζήτησε” και τελικά του έδωσε η Ιερά Σύνοδος;
ΥΓ: Α) Μέλος της Ιεράς Συνόδου με επέκρινε για ανακρίβειες και με απείλησε ότι θα με καταγγείλει στον Οικουμενικό Πατριάρχη ( Διευκρινίζω ότι δεν πρόκειται για τον Μητροπολίτη Κύκκου Νικηφόρο, ο οποίος είχε προ τριετίας αντιδράσει πολύ άσχημα για να αποφύγει ερωτήσεις μου για το θέμα της Ουκρνίας). Την περασμένη Παρασκευή ο Ιεράρχης μου ανέφερε ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ότι γράφω μ@@@@@ς. Καθένας μπορεί να κρίνει το ήθος του. Ο συγκεκριμένος Ιεράρχης θεωρεί ότι τον πρόσβαλα , επειδή έγραψα ότι ήταν μέλος της Ιεράς Συνόδου , όταν λήφθηκαν οι αποφάσεις για τον αρχιμ. Παγκράτιο Μερακλή το 1996 και το 1998. Δηλώνω κατηγορηματικά ότι δεν είχα τέτοια πρόθεση. Είχα γράψει , σύμφωνα με το βιογραφικό του, ότι την 7ην Φεβρουαρίου 1996 εξελέγη υπό της Ιεράς Συνόδου Χωρεπίσκοπος και η χειροτονία του σε Επίσκοπο έγινε την 28η Απριλίου 1996. Η πρώτη απόφαση για τον Παγκράτιο υιοθετήθηκε από την Σύνοδο , στις 4 Απριλίου 1996. Τότε δεν μετείχε στις εργασίες της , γιατί ήταν εψηφισμένος και δεν είχε χειροτονηθεί. Το ίδιο ισχύει και για τον Αρχιεπίσκοπο Γεώργιο, ο οποίος εξελέγη Χωρεπίσκοπος Αρσινόης την 24ην Απριλίου 1996 και χειροτονήθηκε Επίσκοπος την 26ην Μαΐου 1996. Όμως , ο κ. Γεώργιος το 1994 ανάλαβε καθήκοντα Γραμματέως της Ιεράς Συνόδου. Στην απόφαση του 1998 για τον Παγκράτιο ήταν και οι δύο συνοδικά μέλη. Όπως και να έχει γνώριζαν τα πράγματα και με την στάση τους έδειξαν ότι συμφώνησαν. Διαφορετικά , ας πουν τί έγινε ειδικά το 1998.
Απειλές για καταγγελία στον Οικουμενικό Πατριάρχη δέχθηκα και από άλλο Συνοδικό , ο οποίος μου μίλησε με αυταρχικό ύφος. Άραγε μιλά με τον ίδιο τρόπο και στους υφισταμένους του; Επίσης, διερωτώμαι , αν οι δύο Συνοδικοί ήταν συνεννοημένοι.
