«Η σπουδή της Ιστορίας»

Συνέντευξη Κωνσταντίνου Παναγή, αριστούχου φοιτητή Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου*

Ο Κωνσταντίνος Παναγή είναι αριστούχος τριτοετής φοιτητής στην κατεύθυνση Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.  Τον Μάιο 2023,  έλαβε το βραβείο Γεώργιου και Ανδριανής Λόρδου που απονέμεται σε εκτοπισμένο/νη φοιτητή/τρια του Πανεπιστημίου Κύπρου από την επαρχία Αμμοχώστου, που σημειώνει υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση. Στην συνέντευξη, που ακολουθεί, ο Κωνσταντίνος Παναγή (φωτογραφία επάνω τέταρτος από τα δεξιά)  εξηγεί τους λόγους που επέλεξε την σπουδή της Ιστορίας και αναφέρεται στην εμπειρία της φοίτησης του. Το πιο ενδιαφέρον μάθημα που παρακολούθησε μέχρι τώρα ήταν το σεμινάριο Προφορικής Ιστορίας, μίας επιστήμης που, όπως λέει ο ίδιος, δίνει  βαρύτητα στην έννοια της συμπερίληψης έναντι του αποκλεισμού και οδηγεί την ιστορία στον πλήρη εκδημοκρατισμό της.

Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας αποτέλεσε την πρώτη επιλογή σου στις Παγκύπριες Εξετάσεις;

Ναι, παιδιόθεν, με έλκυε η ιστορική γνώση, την οποία θεωρούσα και θεωρώ απαραίτητη για την κατανόηση της περιρρέουσας κατάστασης και την πρόβλεψη των μελλουμένων, όταν οι ιστορικές συγκυρίες είναι οι αντίστοιχες. Με αυτά τα εφόδια, επέλεξα να ακολουθήσω την επιστημονική οδό της Ιστορίας, ώστε να φτάσω στο κατά τον Θουκυδίδη ωφέλιμό της, την αντικειμενική ιστορική αλήθεια.

Πρόσφατα έλαβες το βραβείο Ιδρύματος Γεώργιου και Ανδριανής Λόρδου ως ο εκτοπισμένος φοιτητής από την Αμμόχωστο με την υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση, ποία αισθήματα ένιωσες για την βράβευσή σου;

Κατ’ αρχήν, θα ήθελα να ευχαριστήσω ξανά το Ίδρυμα για τη γενναιόδωρη οικονομική του χορηγία, Η έμπρακτη στήριξη του Ιδρύματος – και γενικότερα κάθε ιδιώτη – προς τη φοιτητική κοινότητα, που κλυδωνίζεται από τις αλλεπάλληλες δυσχέρειες του σήμερα, έρχεται να αναπληρώσει το κενό που έχει αφήσει πίσω της η κρατική μέριμνα. Χαίρομαι πραγματικά που η εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων και η ενδυνάμωση ενός κυπριακού κράτους προνοίας, αποτελούν ακραιφνείς στόχους του εν λόγω Ιδρύματος. Ευελπιστώ πως η πράξη αυτή θα αποτελέσει πρότυπο παράδειγμα και για άλλους φορείς της κοινότητάς μας.

Στη μέχρι τώρα φοίτησή σου, σου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθείς ιστορικά με την επαρχία Αμμοχώστου;

Δεν έτυχε να προσφερθεί κάποιο μάθημα που να αφορά αποκλειστικά στην ιστορία της επαρχίας ή της πόλης της Αμμοχώστου. Ωστόσο, έχω ερευνήσει ιδία πρωτοβουλία αρκετά ενδιαφέροντα σημεία της ιστορίας του χωριού καταγωγής μου, της Κοντέας Αμμοχώστου (λ.χ. τα ενωτικά δημοψηφίσματα, φορολογικά και απογραφικά κατάστιχα της Αρχιεπισκοπής). Η ακαδημαϊκή γνώση ποτέ δε θα είναι επαρκής ή πλήρης για έναν ερευνητή. Η επιστημονική εντρύφησή μας με ένα συγκεκριμένο κομμάτι της ιστορίας μας, θεωρώ πως εναπόκειται στον καθένα μας ξεχωριστά. Αρκεί να υπάρχει θέληση!

Είσαι ικανοποιημένος με τη φοίτησή σου στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας;

Φυσικά. Το Τμήμα προσφέρει μία ευρεία γκάμα μαθημάτων, που μας παρέχουν τις απαιτούμενες γνώσεις για τη μελλοντική μας επιστημονική καταξίωση. Ελπίζω πως τα προγράμματα σπουδών του θα συνεχίζουν να ανανεώνονται και να εμπλουτίζονται με νέα γνωστικά πεδία.

Ποίο είναι το πιο ενδιαφέρον μάθημα που παρακολούθησες στο ΙΣΑ;

Απ’ όλα τα μαθήματα των σπουδών μου έχω αποκομίσει κάτι ωφέλιμο. Παρ’ όλα αυτά, το μάθημα που με γοήτευσε περισσότερο ως τώρα ήταν το σεμινάριο Προφορικής Ιστορίας, το οποίο παρακολούθησα το Εαρινό Εξάμηνο του 2023. Προσφέρθηκε από τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος ΙΣΑ κ. Γεώργιο Καζαμία. Η επαφή μου με τον – ομολογουμένως νεαρό – επιστημονικό αυτό κλάδο μου απέδειξε πως η ενασχόληση ενός ερευνητή με την Προφορική Ιστορία συνιστά για τον ίδιο μία τεράστια ευκαιρία, αφού δύναται να δει τα γεγονότα μέσω της βιωμένης εμπειρίας του πληροφορητή του και να φτάσει όσο πιο κοντά μπορεί σε ένα ιστορικό γεγονός μέσα από την εξιστόρηση των βιωμάτων του. Η Προφορική Ιστορία δε συμβάλλει απλά και μόνο στην καταγραφή της «επίσημης» ιστορίας και στη συμπλήρωση των κενών της, μίας και ένα από τα πρωταρχικά της μελήματα είναι και η ανάδειξη της σημασίας του ανθρώπινου παράγοντα στην ιστορία, μέσα από τη γνώση του πώς – και όχι μόνο του τί – βιώθηκε ένα περιστατικό από έναν συγκεκριμένο άνθρωπο. Ο εν λόγω κλάδος έρχεται να δώσει φωνή στους άφωνους, στους περιθωριοποιημένους και σε όσους δεν είχαν πρόσβαση και λόγο στη δημόσια σφαίρα, προβάλλοντάς μας με αυτό τον τρόπο μία αλλιώτικη ιστορία, η οποία ιδώνεται απ’ τα κάτω. Στο σημείο αυτό, έγκειται και η ωφελιμότητα της Προφορικής Ιστορίας, μίας επιστήμης που από τη στιγμή που δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην έννοια του συμπεριλάβειν – έναντι του αποκλείειν, οδηγεί την ιστορία στον πλήρη εκδημοκρατισμό της.

Επίσης, στο πλαίσιο του εν λόγω μαθήματος πήρα και τις πρώτες μου συνεντεύξεις από δύο στρατιώτες του πολέμου του 1974. Ήταν δύο μοναδικές εμπειρίες που με στιγμάτισαν και με έκαναν να ανασκευάσω τη μέχρι τώρα εικόνα μου για την Ιστορία. Μέσα από τις συνεντεύξεις, συνειδητοποίησα αφενός τη σημασία του να είσαι ένας καλός ακροατής – και ιδίως όταν η συνέντευξη σχετίζεται με τον πόνο του πληροφορητή, και αφετέρου την υποχρέωσή μου – ως ιστορικός – να ακούω και να δέχομαι την αντίθετη άποψη, ακόμα και αν αυτή θίγει τα πιστεύω μου.

Κατά τη διάρκεια των Σπουδών σου ποίες δεξιότητες ανέπτυξες;

Μέσα από τις συνεντεύξεις της Προφορικής Ιστορίας που ανέλαβα μου δόθηκε η ευκαιρία να συνδιαλλεχθώ με κάθε λογής ανθρώπους, πράγμα βασικό για τη μετέπειτα ένταξή μου στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Επίσης, μου προσφέρθηκε η ευκαιρία να μελετήσω και να αρχειοθετήσω για πρώτη μου φορά αρχειακό υλικό, το οποίο συγκέντρωσε στο Τμήμα ο αναπληρωτής καθηγητής, Πέτρος Παπαπολυβίου.

Σου δόθηκε η ευκαιρία πρακτικής άσκησης μέσω του πτυχίου σου;

Όχι. Δυστυχώς, το Τμήμα μας δεν προσφέρει ακόμα πρακτική άσκηση στο πρόγραμμα σπουδών του. Ωστόσο, με παρότρυνση και του αναπληρωτή καθηγητή Πέτρου Παπαπολυβίου, είχα τη δυνατότητα να συμμετάσχω στη διαδικασία αρχειοθέτησης του αρχείου που συγκέντρωσε ο ίδιος στο Τμήμα. Επίσης, στο πλαίσιο του σεμιναριακού μαθήματος της Προφορικής Ιστορίας, που προσέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής Γιώργος Καζαμίας, είχα την ευκαιρία να λάβω συνεντεύξεις από βετεράνους του πολέμου του 1974, κάτι μου έδωσε αρκετά εφόδια για μία πιθανή μελλοντική ενασχόλησή μου με τον συγκεκριμένο κλάδο. Ευχαριστώ και τους δύο καθηγητές, καθώς και το σύνολο του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος, για τη στήριξή τους και για τη βοήθεια που παρέχουν στους φοιτητές για την όσο το δυνατό καλύτερη επαγγελματική τους κατάρτιση.

Πηγή: Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΙΣΑ)