Σύμβουλοι, αλλά χωρίς πείρα

Του Παναγιώτη Καπαρή*

Η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal δημοσίευσε πριν από μερικές μέρες έρευνα του ινστιτούτου NORC, σύμφωνα με την οποία οι επιχειρηματίες προτιμούν εργαζόμενους 55 ετών και άνω, γιατί απλώς εργάζονται πολύ σκληρότερα από τους νέους, δεν έχουν τα πάθη της νεότητας και κυρίως γιατί έχουν πείρα, οξυμένη κρίση και ξέρουν να αντιμετωπίζουν καλύτερα τα προβλήματα. Η εφημερίδα κάνει αναφορά σε πολλές μεγάλες εταιρείες, οι οποίες επιλέγουν συνειδητά μεγάλους στην ηλικία. Στόχος της έρευνας ήταν να μετρήσει την απόδοση των εργαζομένων, σε σχέση με τον μισθό τον οποίο λαμβάνουν. Η είδηση έγινε πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο και φυσικά προκάλεσε έντονο προβληματισμό. Στην Αμερική σχεδόν όλες οι αποφάσεις, ακόμη και για ψυχολογικά προβλήματα, λαμβάνονται στη βάση στατιστικών στοιχείων. Σε αυτή τη βάση τίθενται και οι περίφημοι στόχοι τους οποίους θέτουν κάθε χρόνο οι μάνατζερ, ενώπιον των μετόχων επιχειρήσεων και ανάλογα με την απόδοσή τους, είτε χρυσοπληρώνονται, είτε καρατομούνται.

Οι ηγέτες σε όλες τις σοβαρές χώρες και οι μάνατζερ σε όλες τις κερδοφόρες επιχειρήσεις κρίνονται πρώτα και κύρια από την επιλογή των συμβούλων και των υφισταμένων τους. Η επιλογή άξιων συνεργατών σημαίνει κατά κανόνα ότι οι επικεφαλής είναι πιο ικανοί από τους υφισταμένους τους. Αν συμβαίνει το αντίθετο, τότε στην περίπτωση των δημοκρατικά εκλεγμένων ηγετών, το κόστος θα είναι η πτώση από την εξουσία, γιατί με μαθηματική ακρίβεια, τα λάθη δεν θα έχουν τέλος. Στην περίπτωση επιχειρήσεων, οι μάνατζερ χάνουν αυτόματα τη χρυσοπληρωμένη θέση τους. Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος έλεγε ότι στέγνωσε την ψυχή του για να κυβερνήσει τους Έλληνες, κατηγορήθηκε από τους δικού του ανθρώπους ότι στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο επέλεξε πολλούς υπουργούς από τα στρατόπεδα των αντιπάλων του. Η απάντησή του ήταν απλώς ότι αυτοί ήταν πιο άξιοι και όλοι σιώπησαν. Αλλά για να μπορέσει να πει αυτά τα λόγια, σίγουρα ήταν πολύ πιο άξιος από όλους τους συνεργάτες του. Στην Κύπρο αποκαλύφθηκε πρόσφατα ο τραγελαφικός διορισμός μιας 19χρονης φοιτήτριας στη θέση συμβούλου του υφυπουργού Τουρισμού. Τελικά το κορίτσι θυσιάστηκε όπως την Ιφιγένεια εν Αυλίδι, για να προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις η κυβέρνηση. Το φαινόμενο δεν είναι πρωτοφανές στον τόπο μας. Στο παρελθόν είχαμε Προέδρους Δημοκρατίας και προέδρους Βουλής, οι οποίοι διόρισαν νεαρούς, με πτυχία και τίτλους, σε θέσεις συμβούλου, τάχα για να στηρίξουν τους νέους επιστήμονες. Τα αποτελέσματα, όπως ομολογούσαν παρασκηνιακά πολλοί Πρόεδροι ήταν απογοητευτικά. Οι νεαροί χωρίς πολιτική πείρα και με πολλές απαιτήσεις δεν ήταν σε θέση ούτε στα απλά και αυτονόητα να ανταποκριθούν. Το τραγικότερο ήταν στις δύσκολες ώρες της κρίσης, όπου οι «σύμβουλοι» εξαφανίστηκαν με «μαγικό» τρόπο, αφού απλώς δεν είχαν τίποτα να προτείνουν.

Τα ίδια και χειρότερα έπαθαν υπουργοί, πολλοί από τους οποίους έφαγαν και το «κεφάλι» τους, γιατί επέλεξαν νέους και άπειρους συμβούλους. Στην ίδια μοίρα και πολλοί βουλευτές, οι οποίοι διάλεξαν επιστημονικούς συνεργάτες, όπως αποκαλούνται, οι οποίοι ούτε νομοσχέδια μπορούν να διαβάσουν, ούτε ομιλίες να γράψουν, αλλά ούτε και επικοινωνία με τους ψηφοφόρους να έχουν. Και όλα αυτά, γιατί ήθελαν να βολέψουν παιδιά φίλων και συγγενών, για μια δουλίτσα. Τελικά όλοι, εκ των υστέρων, κραύγαζαν σιωπηλά «φοβού τους υπό σου ευεργετηθέντες…», ενώ οι πιο ευαίσθητοι κτυπούσαν το κεφάλι τους στον τοίχο. Όλα βεβαίως στη ζωή έχουν δύο όψεις, αφού πολιτικοί, με λιγότερες ικανότητες και με πιο «ταπεινό» φρόνημα, κατάφεραν να μείνουν στην ιστορία, γιατί απλώς είχαν δίπλα τους ικανότατους συμβούλους.

Αποτελεί κοινό μυστικό και λαϊκή συνείδηση, ότι διαχρονικά οι πραγματικοί «κυβερνήτες» σε αυτόν τον τόπο δεν ήταν οι ηγέτες, αλλά οι σύμβουλοι τους, οι οποίοι ήξεραν καλά το πολιτικό παιχνίδι και κάλυπταν ή προλάβαιναν, λάθη και γκάφες ηγετών. Στη Βουλή τα τελευταία χρόνια, έγινε μια πολύ σοβαρή προσπάθεια να τεθούν κριτήρια πρόσληψης των επιστημονικών συνεργατών των βουλευτών, για να γλιτώσουν οι αντιπρόσωποι του λαού από την «κακή πίεση» ψηφοφόρων. Οι τραγελαφικές ιστορίες των τελευταίων βδομάδων με τις προσλήψεις στο Προεδρικό, δεν κάνουν κακό μόνο στην κυβερνητική ομάδα, αλλά και σε όλη την κοινωνία, η οποία στενάζει από τον φόβο της ανεργίας και του αύριο. Καλό είναι να γίνεται και καμιά σύσκεψη με έμπειρους συμβούλους πριν να λαμβάνονται αποφάσεις. Καλό είναι να κουβεντιάζονται σε πρωινούς καφέδες, αυτά που γράφουν έμπειροι δημοσιογράφοι. Καλό είναι να υπάρχει και λίγη ταπείνωση. Και όλα διορθώνονται…

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.