Ένας Οδηγός με την ματιά και την γραφίδα του δημοσιογράφου- ιστορικού ερευνητή Χρίστου Ζαφείρη

 Τα 17  μνημεία  της βυζαντινής περιόδου της  Θεσσαλονίκης, τα οποία είναι ενταγμένα  στον “Κατάλογο Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς” της UNESCO, είναι το θέμα του  νέου (13ου στη σειρά)  βιβλίου, με τίτλο «Η Θεσσαλονίκη των Βυζαντινών»,  του Χρίστου Ζαφείρη.  Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Επίκεντρο, είναι ιστορικός και περιηγητικός οδηγός των βυζαντινών μνημείων της Θεσσαλονίκης.

Στην εισαγωγή του βιβλίου ο συγγραφέας επισημαίνει: «ίσως να μην είναι υπερβολή αυτό που υποστηρίχτηκε από ειδικούς, ότι ακόμα κι αν καταστρέφονταν όλα τα βυζαντινά μνημεία στον κόσμο, αρκούσαν τα σωζόμενα μνημεία της Θεσσαλονίκης για τη γνώση και τη μελέτη της συνολικής βυζαντινής τέχνης!». 

Εξάλλου, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σημειώνεται : “Η λα­μπρό­τε­ρη επο­χή της Θεσ­σα­λο­νί­κης είναι η χι­λι­ό­χρο­νη πα­λαι­ο­χρι­στι­α­νι­κή και βυ­ζα­ντι­νή πε­ρί­ο­δος. Στον και­ρό της Βυ­ζα­ντι­νής Αυτο­κρα­το­ρί­ας ήταν η δεύ­τε­ρη με­γά­λη πό­λη της, η συμ­βα­σι­λεύ­ου­σα, που άσκη­σε ιδι­αί­τε­ρη πο­λι­τι­στι­κή ακτι­νο­βο­λία στους γύ­ρω λα­ούς. Την ίδια πε­ρί­ο­δο η Θεσ­σα­λο­νί­κη υπήρ­ξε κέ­ντρο κοι­νω­νι­κών και ιδε­ο­λο­γι­κών συ­γκρού­σε­ων και αδι­ά­λει­πτης πνευ­μα­τι­κής και καλ­λι­τε­χνι­κής δη­μι­ουρ­γί­ας, που συν­δύ­α­ζε την ιδε­ο­λο­γία του χρι­στι­α­νι­σμού με τη φι­λο­λο­γι­κή και καλ­λι­τε­χνι­κή αρ­χαι­ο­ελ­λη­νι­κή πα­ρά­δο­ση. Ση­μα­ντι­κή κλη­ρο­νο­μιά της βυ­ζα­ντι­νής Θεσ­σα­λο­νί­κης στην Ελ­λά­δα και στον κό­σμο είναι το πλού­σιο καλ­λι­τε­χνι­κό από­θε­μα των μνη­μεί­ων της. Τα 17 μνη­μεία της, χα­ρα­κτη­ρι­σμέ­να ως Μνη­μεία Πα­γκό­σμι­ας Πο­λι­τι­στι­κής Κλη­ρο­νο­μι­άς της UNESCO, προ­βάλ­λουν τη Θεσ­σα­λο­νί­κη ως μο­να­δι­κό «μου­σείο» της βυ­ζα­ντι­νής αρ­χι­τε­κτο­νι­κής και τέ­χνης από τον 5ο έως τον 15ο αιώ­να. Τα μνη­μεία αυτά έχει ως άξο­να ο Ιστο­ρι­κός και Πε­ρι­η­γη­τι­κός Οδη­γός, δί­νο­ντας πα­ράλ­λη­λα το ιστο­ρι­κό, κοι­νω­νι­κό και ιδε­ο­λο­γι­κό πλαί­σιο μέ­σα στο οποίο δη­μι­ουρ­γή­θη­καν. Το βι­βλίο, με πλού­σιο ενη­με­ρω­τι­κό και εικα­στι­κό υλι­κό, ευελ­πι­στεί να κά­νει γνω­στό­τε­ρη και αγα­πη­τή στο πλα­τύ κοι­νό μια σπου­δαία επο­χή και μια ση­μα­ντι­κή ιστο­ρι­κή φά­ση της πο­λυ­ύ­μνη­της πό­λης”.

Αγία Σοφία, άποψη από ΒΔ. © 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Στο πλαί­σιο της 19ης Δι­ε­θνούς Έκ­θε­σης Βι­βλίου Θεσ­σα­λο­νί­κης οι εκ­δό­σεις Επί­κε­ντρο οργανώνουν, το Σάββατο, 6 Μαΐου,  πα­ρου­σί­α­ση του βι­βλίου στην Αίθου­σα ΕΙΠ, Πε­ρί­πτε­ρο 15 (Εγκα­τα­στά­σεις ΔΕΘ, Θεσ­σα­λο­νί­κη). Για βιβλίο  θα μι­λή­σουν οι:

• Ευθύ­μι­ος Τσι­γα­ρί­δας, ομ. κα­θη­γη­τής Χρι­στι­α­νι­κής Αρ­χαι­ο­λο­γί­ας και Τέ­χνης του ΑΠΘ, τέ­ως έφο­ρος Βυ­ζα­ντι­νών Αρ­χαι­ο­τή­των
• Γι­ώρ­γος Σκα­μπαρ­δώ­νης, συγ­γρα­φέ­ας
• Εύη Καρ­κί­τη, δη­μο­σι­ο­γρά­φος
• και ο συγ­γρα­φέ­ας του βι­βλίου Χρί­στος Ζα­φεί­ρης.

Τη συ­ζή­τη­ση θα συ­ντο­νί­σει ο Πέ­τρος Πα­πα­σα­ρα­ντό­που­λος, Δρ. Βαλ­κα­νι­κών σπου­δών, εκ­δό­της, συγ­γρα­φέ­ας. 

Η παρουσίαση του βιβλίου θα μεταδίδεται  ζω­ντα­νά μέ­σω:

• https://youtube.com/live/71RgU5L_J6s
• https://www.facebook.com/epikentro.publishers/live/

Ο Χρί­στος Ζα­φεί­ρης είναι δη­μο­σι­ο­γρά­φος και συγ­γρα­φέ­ας δώ­δε­κα βι­βλί­ων ιστο­ρι­κής έρευ­νας για την Θεσ­σα­λο­νί­κη, τον πε­ρι­φε­ρει­α­κό ελ­λη­νι­σμό και ελ­λη­νι­κούς τό­πους.

Γεν­νή­θη­κε το 1945 στην Κρα­νιά Ελασ­σό­νας και ζει στη Θεσ­σα­λο­νί­κη.

Είναι πτυ­χι­ού­χος του Τμή­μα­τος Ιστο­ρί­ας και Αρ­χαι­ο­λο­γί­ας του ΑΠΘ, μέ­λος της ΕΣΗ­ΕΜ-Θ και της Εται­ρί­ας Λο­γο­τε­χνών Θεσ­σα­λο­νί­κης. Ερ­γά­στη­κε στο Ρα­δι­ό­φω­νο, την Τη­λε­ό­ρα­ση και τον Τύ­πο ως συ­ντά­κτης και δι­ευ­θυ­ντι­κό στέ­λε­χος. Ασχο­λή­θη­κε ιδι­αί­τε­ρα με το ντο­κι­μα­ντέρ, ως ερευ­νη­τής και σε­να­ρι­ο­γρά­φος, σε θέ­μα­τα για τη Θεσ­σα­λο­νί­κη και τον μεί­ζο­να ελ­λη­νι­σμό. 

Το 2005 πή­ρε το βρα­βείο του Ιδρύ­μα­τος Μπό­τση, κο­ρυ­φαίο δη­μο­σι­ο­γρα­φι­κό βρα­βείο της Ελλάδος και το 2015 του απονεμήθηκε το «Βραβείο  Μαρκίδες Πούλιου»  του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΜ-Θ.  Δι­α­τη­ρεί και γρά­φει το ιστο­λό­γιο www.thessmemory.gr.

Συνεργασίες του δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά και κείμενά του μεταφράστηκαν στα γερμανικά.