Τι φέρνουν για Ελλάδα και Κύπρο οι εκλογές στην Τουρκία

Της Φ. Δουλγκέρη*

Δύο μήνες περίπου πριν από τις τουρκικές εκλογές η μεγάλη φυσική καταστροφή στη γείτονα χώρα και η αλληλεγγύη που έδειξε η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή φαίνεται να έχει αλλάξει την ατμόσφαιρα μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας. Στις 14 Μαίου ο πρόεδρος Ερντογάν θα διεκδικήσει νέα θητεία απέναντι στον κεμαλιστή υποψήφιο του συνασπισμού έξι κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης. Τι σημαίνει για την Ελλάδα μια νέα νίκη Ερντογάν και τι σημαίνει αλλαγή σελίδας και νίκη Κιλιντσάρογλου ρωτήσαμε τον διεθνολόγο με ειδικότητα στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και ερευνητή του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλο Καρατράντο.

«Σίγουρα δεν είναι εύκολο να αιτηθεί για δύο λόγους, πρώτον, γιατί έχει δομήσει μια ισχυρή και σκληρή βάση, η οποία κινείται ακόμη και τώρα σ’αυτή τη δημοσκοπική εικόνα την οποία έχουμε μεταξύ 35-40% και προφανώς θα υπάρχουν και κάποια περιθώρια να προσπαθήσει να αυξήσει την εκλογική του δυναμική. Βέβαια αυτό το οποίο δεν είναι ενθαρρυντικό για τον κύριο Ερντογάν είναι ότι τουλάχιστον σε πρώτη φάση, είναι ότι η δημοσκοπική  δύναμη της αντιπολίτευσης φαίνεται να διατηρείται ενωμένη», τονίζει ο κ. Καρατράντος και προσθέτει ότι το δεύτερο στοιχείο που κάνει δύσκολη την εκλογική αναμέτρηση είναι ότι ο κ. Ερντογάν είναι στενά συνδεδεμένος με την εξουσία, με την ηγεσία και αυτό συνιστά μάλιστα βάζοντας στην εξίσωση και τις προθέσεις  στελεχών της αντιπολίτευσης να υπάρξουν δικαστικές διερευνήσεις για τον ίδιο και για την οικογένειά του για υποθέσεις διαφθοράς, καταλαβαίνετε ότι θα δώσει αυτό που λέμε τον υπέρ πάντων αγώνα στο να διατηρηθεί στην εξουσία.

Σχετικά με το τι θα σήμαινε για την Ελλάδα μια νίκη Κιλιντσάρογλου και μία νίκη Ερντογάν, ο κ. Καρατράντος θεωρεί ότι«υπάρχουν πράγματα στα οποία αποκλίνουν οι δύο υποψήφιοι και πράγματα στα οποία συγκλίνουν. Ένα από αυτά στα οποία συγκλίνουν είναι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και η στάση την οποία έχουν σχετικά με τις διεκδικήσεις τους έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Εκεί λοιπόν, έχουμε δει ότι και κυρίως Κιλιντσάρογλου έχει μια εθνικιστική τάση. Είναι αυτός ο οποίος πολλές φορές άσκησε πίεση στον πρόεδρο Ερντογάν και κριτική γιατί έμεινε μόνο στη ρητορική και δεν προχώρησε σε κάποια συγκεκριμένη ενέργεια. Άρα λοιπόν, όσον αφορά τον πυρήνα της προσέγγισης και των διεκδικήσεων, δεν αναμένουμε να δούμε σημαντικές διαφοροποιήσεις. Αυτό που θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί είναι μέσα σε ένα νέο πλαίσιο επαναπροσέγγισης σε σχέση με τη Δύση, γιατί αυτό θα επιδιώξει ο κ. Κιλιντσάρογλου αν εκλεγεί θα βλέπαμε ενδεχομένως και μια νέα προσέγγιση στις σχέσεις με την Ελλάδα. Στον ευρύτερο πυλώνα, αλλά θα πρέπει να θυμηθούμε και κάτι άλλο: ότι αρκετές από τις δύσκολες στιγμές που έχουν υπάρξει στην ιστορία των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας και μάλιστα δυσκολότερες εξ αυτών, όπως ήταν η εισβολή στην Κύπρο το 1974 και η κρίση των Ιμίων το 1996 έχουν έρθει με το κεμαλικό Κόμμα στην εξουσία με τον Ετζεβίτ και την Τσιλέρ και πρέπει να σημειώσουμε ότι ο κ. Ετζεβίτ είναι κάτι σαν πνευματικός πατέρας του κ. Κιλιντσάρογλου». 

Για την Κύπρο το μεγάλο διακύβευμα σε σχέση με τις τουρκικές εκλογές είναι η επίλυση του Κυπριακού. Διπλωματικοί κύκλοι στη Λευκωσία υποστηρίζουν ότι η νέα κυπριακή κυβέρνηση το αμέσως επόμενο διάστημα με ορίζοντα τις επικείμενες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία θα επιχειρήσει να διασφαλίσει στήριξη από Κράτη Μέλη της ΕΕ και τους θεσμούς. Πώς μπορεί όμως επηρεάσει την επίλυση του Κυπριακού η επανεκλογή Ερντογάν και τι μπορεί να σημαίνει μια νίκη Κιλιντσάρογλου;

Μας απαντά ο Γιάννης Ιωάννου, αναλυτής στο Geopolitical Cyprus και συντάκτης της Καθημερινής της Κύπρου.«Υπάρχουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την κάθε πλευρά και τις διακηρύξεις που ανά καιρούς έχουν κάνει, έχοντας όπως πάντα έναν κοινό παρονομαστή που το είδαμε και στις θέσεις του Κεμάλ Κιλιντσάρογλου. Το Κυπριακό αποτελεί για την τουρκική εξωτερική πολιτική ένα θέσφατο, στο οποίο έχουν διαμορφωθεί κάποιες στάσεις στην απουσία διαλόγου μετά το 2017. Νομίζω ότι δεν είναι θέμα διαπραγματευτικής σκληρότητας μεταξύ των δύο πολιτικών ανδρών, αλλά περισσότερο ένα ζήτημα διεθνούς συγκυρίας. Και εξηγούμαι. Αυτή τη στιγμή αυτό που προσπαθεί η Λευκωσία να επιδιώξει είναι μια εμπλοκή τόσο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Γενικού Γραμματέα, όσο κυρίως και εκεί ποντάρει, της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον διορισμό ενός ειδικού απεσταλμένου, μιας προσωπικότητας, η οποία πάντα στα πλαίσια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών θα υποβοηθήσει τη διαδικασία. Αυτό πρακτικά σηματοδοτεί ότι το Κυπριακό εντάσσεται μέσα στο καλάθι των ευρωτουρκικών σχέσεων», τονίζει ο κ. Ιωάννου που σημειώνει παράλληλα ότι βρισκόμαστε σε μία κρίσιμη χρονική συγκυρία. 

«Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει άρδην τα πράγματα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι μόνο το αφήγημα της ελληνοκυπριακής πλευράς το οποίο σχετίζεται με την εισβολή και την κατοχή ντε φάκτο εδαφών. Αυτό που συμβαίνει στη διεθνή διάσταση του κυπριακού προβλήματος έχει να κάνει με το χτίσιμο μιας αρχιτεκτονικής ασφαλείας, η οποία θα μας απασχολήσει για τα επόμενα 20,30, 40 χρόνια. Οπότε έχω την αίσθηση ότι μικρότερα, άλυτα προβλήματα διεθνών σχέσεων και βλέπουμε αυτή την κινητικότητα, τη βλεπουμε στο Κυπριακό, τη βλέπουμε στα Δυτικά Βαλκάνια με τον διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας, τη βλέπουμε σε κάποια άλλα ζητήματα που μας απασχολούν διεθνώς, είναι ζητήματα τα οποία πρέπει να κλείσουμε, ακριβώς γιατί βρισκόμαστε σε ένα κόσμοιστορικό σταυροδρόμι από το οποίο θα προκύψουν σοβαρότερα προβλήματα». 

Σε σχέση με τις προσπάθειες που κάνει η Λευκωσία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για μεγαλύτερη εμπλοκή του ευρωπαϊκού παράγοντα ο κ. Ιωάννου, υποστηρίζει: «Νομίζω ότι εδώ υπάρχουν τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι οι σαφείς πολιτικές ενδείξεις.  23 και 24  Μαρτίου, όπως γνωρίζετε, πολύ καλά υπάρχει ένα πολύ κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, στο οποίο θα παραβρεθεί και ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες. Στο περιθώριο αυτού του διήμερου **θέλει πάρα πολύ η Λευκωσία να υπάρξει μια συνάντηση μεταξύ του νεοεκλεγέντα προέδρου και του Γενικού Γραμματέα. Αν επιτύχει αυτό το ραντεβού, νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο.**Το δεύτερο αφορά τη χρονική συγκυρία, δηλαδή αν δεν έχουμε αποτέλεσμα στις τουρκικές εκλογές, δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει κινητικότητα στο Κυπριακό.Και η τρίτη διάσταση, έχει να κάνει νομίζω με τον χρονισμό κάποιων ορόσημων, τα οποία πάντα παίζουν το ρόλο τους στο Κυπριακό και νομίζω ότι αυτό είναι πάντα ο κρίσιμος Σεπτέμβριος στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που πάντα τίθεται το Κυπριακό και νομίζω εκεί είναι το δεύτερο ορόσημο, αν υπάρξει μια τριμερής συνάντηση, δηλαδή αν ο Γενικός Γραμματέας θέλει να βάλει στο ίδιο τραπέζι τους δύο ηγέτες, τον Ελληνοκύπριο και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, προκειμένου από κει και πέρα να μπούμε σε μια διαδικασία διορισμού ειδικού απεσταλμένου και στα τέλη του έτους πρώτο εξάμηνο του 2024 να υπάρξει όντως προσπάθεια επανεκκίνησης των συνομιλιών».

Πηγή: gr.euronews