Εκοιμήθη ο μεγάλος δάσκαλος της Θεολογίας Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου Ιωάννης
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχασε ένα σπουδαίο Ιεράρχη του και η Ορόδοξη Θεολογία ένα μεγάλο Δάσκαλο , τον Μητροπολίτη Γέρων Περγάμου Ιωάννη.
Ο μακαριστός, σύμφωνα με πληροφορίες μας , παρέδωσε το πνεύμα το μεσημέρι σε νοσοκομείο των Αθηνών. Η Εξόδιος Ακολουθία θα ψαλεί το προσεχές Σάββατο , 4 Φεβρουαρίου 2023, στην Μητρόπολη Αθηνών και ο ενταφιασμός θα γίνει στο Α’ Κοιμητήριο Αθηνών.
Ο μακαριστός, κατά κόσμον Ιωάννης Ζηζιούλας, γεννήθηκε στο χωριό Καταφύγιο της Κοζάνης στις 10 Ιανουαρίου 1931. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή Αθηνών το 1955. Δίδαξε τη Θεολογία στις Θεολογικές Σχολές Αγίου Βλαδιμήρου Νέας Υόρκης (1961-1963) και Τιμίου Σταυρού Βοστώνης (1963-1964). Επίσης στα Πανεπιστήμια του Εδιμβούργου και της Γλασκώβης. Καθηγητής όντας της Δογματικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και δύο ημερών Πρεσβύτερος εξελέγη Μητροπολίτης Περγάμου στις 17 Ιουνίου 1986. Διάκονος χειροτονήθηκε στις 14 Ιουνίου 1986 και Πρεσβύτερος στις 15 Ιουνίου 1986. Στις 22 Ιουνίου 1986 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Περγάμου και Αδραμυττίου στον Πατριαρχικό ναό του αγίου Γεωργίου, προεξάρχοντος του αοιδίμου Μητροπολίτου τότε Μύρων Χρυσοστόμου . Διετέλεσε μέλος και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο κυρός Ιωάννης με το θεολογικό του έργο ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, υπήρξε όχι μόνο ο κύριος εκπρόσωπος και εισηγητής της ευχαριστιακής εκκλησιολογίας στη νεοελληνική θεολογική σκέψη, αλλά και ο πλέον συνεπής και δημιουργικός θεολόγος της γενιάς του ’60 με οικουμενική θεολογική ακτινοβολία και παγκόσμια επίδραση.
Στο έργο του, η όλη δομή και τα λειτουργήματα της Εκκλησίας προσεγγίζονται υπό το πρίσμα και την εμπειρία της ευχαριστιακής κοινότητας. Η θεία Ευχαριστία ως το Σώμα του Χριστού συνιστά τη βάση όχι μόνο της καθολικότητας κάθε τοπικής εκκλησίας, αλλά και της ενότητας των τοπικών εκκλησιών σε ένα σώμα.
Επίσης, ενδιέτριψε ,μεταξύ άλλων, στην έννοια του προσώπου στη φιλοσοφία και στους Πατέρες της Εκκλησίας και υποστήριζε ότι το πρόσωπο είναι η κεντρική έννοια της χριστιανικής οντολογίας, ενώ αναλύσε με τον ίδιο τρόπο και την έννοια του τριαδικού Θεού: μία ουσία, τρία πρόσωπα. Κατά την οντολογία που αναπτύσσει με βάση τους Καππαδόκες Πατέρες, η ύπαρξη προϋποθέτει τη σχέση μεταξύ προσώπων και δε νοείται χωρίς αυτήν.
Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε ο Θεός, ως πρόσωπο του Πατέρα στην Αγία Τριάδα, ο οποίος υπάρχει αφ’ εαυτού. Η μεγάλη συμβολή των Καππαδοκών Πατέρων κατά τον Περγάμου Ιωάννη ήταν ότι ταύτισαν τον όρο υπόσταση με τον όρο πρόσωπο, ο οποίος μέχρι τότε σήμαινε προσωπείο.
Συγγραφικό έργο
- Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ καί τῷ Ἐπισκόπῳ κατά τούς τρεῖς πρώτους αἰώνας, Α΄ έκδ. 1965, Β΄ έκδ. Εκδόσεις Γρηγόρη 1990 .
- Ἀπό τό προσωπεῖον εἰς τό πρόσωπον: Ἡ συμβολή τῆς πατερικῆς θεολογίας εἰς τήν ἔννοιαν τοῦ προσώπου, (1976) (ανατύπωση στο Η ιδιοπροσωπεία του Νέου Ελληνισμού, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, τ. Β΄ 1983, σ. 300 κ.εξ.)
- Ελληνισμός και Χριστιανισμός, η συνάντηση των δύο κόσμων, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2002, (ανάτυπο από τον Τόμο ΣΤ΄ της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους).
- L’être ecclésial, Labor & Fides, Genève 1980,
- Being as Communion, St. Vladimir’s Seminary Press, Crestwood, NY, 1985,
- Η κτίση ως Ευχαριστία, Θεολογική προσέγγιση στο πρόβλημα της οικολογίας, Εκδόσεις Ακρίτα, 1992,
- Ο Άγιος Σιλουανός της οικουμένης, Εκδόσεις Ακρίτα, 2001,
- Ορθοδοξία και σύγχρονος κόσμος, Λευκωσία, Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, 2006
- Ευχαριστίας εξεμπλάριον, Εκδόσεις Ευεργέτις, 2006,
Διακρίσεις
Είχε αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων του Καθολικού Ινστιτούτου Παρισιού, της Ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής του Βελιγραδίου, του Ινστιτούτου Ορθόδοξης Θεολογίας «Άγιος Σέργιος» του Παρισιού, του Πανεπιστημίου Κλουζ-Ναπόκα και του Πανεπιστημίου του Μύνστερ.
Το 1973 εξελέγη μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Θρησκευτικών Επιστημών των Βρυξελλών.
Το 2003 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος του απένειμε το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος, προς αναγνώριση του έργου του. Το 2007 του απονεμήθηκε ο Σταυρός του Lambeth.
