Γράμμα από το Κίεβο
Η ουκρανική κυβέρνηση απαιτεί από μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία να περιορίσουν την δραστηριότητά τους εκεί. Αλλά στο αίτημά της δεν έχει νομική βάση. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες.
Του Τάσου Τέλλογλου*
Το περασμένο τρίμηνο αρκετές μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις βρέθηκαν μπροστά σε μία πρωτόγνωρη κατάσταση, όταν δέχθηκαν επιστολές της ουκρανικής πρεσβείας στην Αθήνα, με τις οποίες η πρεσβεία ζητούσε να μάθει αν συνεχίζουν την παραγωγή τους στη Ρωσία. Σύμφωνα με πληροφορίες του inside story από το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών, στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνονται οι Χαλκόρ/Ελβάλ, Chipita, Κleemann, Πλαστικά Κρήτης, Σαράντης, Frigoglass και Αλουμίλ.
Το πρόβλημα αποκάλυψε πρώτη«Ψύχρα» στη σχέση Αθήνας-Κιέβου – Τα ακραία αιτήματα και η αντίδραση ΥΠΕΞ | Δημοκρατική η εφημερίδα Βήμα της Κυριακής, αλλά τότε οι Ουκρανοί αρνήθηκαν την ύπαρξή του. Δεν είχαν δίκιο. Σύμφωνα με πηγές από το Κίεβο, ο στόχος της ουκρανικής διπλωματίας που έθεσε το ζήτημα ήταν «ο περιορισμός των δραστηριοτήτων των εταιρειών», αν και όχι η διακοπή τους, καθώς και η ουκρανική πλευρά αντιλαμβάνεται ότι ζητάει κάτι που δεν μπορεί να το απαιτήσει νομικά, καθώς οι κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία δεν επεκτείνονται στις δραστηριότητες αυτών των εταιρειών. Το γεγονός όμως ότι μία κυβέρνηση απευθύνεται σε επιχειρήσεις και τους ζητάει να σταματήσουν ή να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους σε μία χώρα, για πολλές από τις επιχειρήσεις που έλαβαν το μήνυμα και ιδιαίτερα για τις πιο διεθνοποιημένες ανάμεσά τους, ήταν ένα «σοκ». «Καταλαβαίνουμε ότι οι Ουκρανοί είναι σε πόλεμο και αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μας θέτουν ενώπιον ενός τελεσιγράφου, αλλά τι θα γίνει αν τα πράγματα αγριέψουν το φθινόπωρο;» είπε στο inside story στέλεχος μίας από τις επιχειρήσεις που απάντησαν στην επιστολή της ουκρανικής κυβέρνησης.
Πρώτη απάντησε η Frigoglass. Παρά το γεγονός ότι η 3E, που ανήκει στον ίδιο όμιλο, διέκοψε τις δραστηριότητές της στη ρωσική αγορά, η Frigoglass συνεχίζει, καθώς το εργοστάσιό της στη Ρουμανία δεν λειτουργεί πλέον κι ως εκ τούτου το ρωσικό εργοστάσιο τής είναι απαραίτητο, καθώς τροφοδοτεί με ψυγεία 28 συνολικά χώρες. Τέτοιου είδους εξαρτήσεις από τη Ρωσία έχουν οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκεί· αυτές είναι που δυσκολεύουν τη διακοπή της παραγωγής τους στη χώρα ή των συναλλαγών τους με ρωσικές εταιρείες.
Ο όμιλος Χαλκόρ/Ελβάλ συναλλάσσεται με τον ρωσικό κολοσσό αλουμινίου Ρουσάλ ήδη από την εποχή της ΕΣΣΔ (είχε τότε άλλη μορφή). Για πολλές δεκαετίες προμηθεύεται από τη ρωσική επιχείρηση ορισμένα είδη αλουμινίου που δεν μπορεί να βρει αλλού. Ο ρωσικός κολοσσός τροφοδοτεί με ειδικά κράματα αλουμινίου ολόκληρη την ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου και μέσω αυτής και μεγάλες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. H Ρουσάλ δεν περιλαμβάνεται στις εταιρείες εναντίον των οποίων η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις. Να σημειωθεί ότι η Ρουσάλ μπήκε στη λίστα των κυρώσεων από τις ΗΠΑ μετά την Κριμαία το 2014, αλλά εξαιτίας της μεγάλης ανωμαλίας που δημιουργήθηκε στην παγκόσμια αγορά αλουμινίου, οι ΗΠΑ οδηγήθηκαν στην άρση των κυρώσεωνRusal Sanctions Lifted | Ofac Sanctions Attorney το 2018, έναντι μείωσης του ποσοστού του ιδιοκτήτη Όλεγκ Ντεριπάσκα. Οι Δημοκρατικοί διαμαρτυρήθηκανU.S. Removes Rusal From Sanctions List | The Wall Street Journal τότε πως οι Ρεπουμπλικάνοι «έπιαναν» τους Ρώσους με «βελούδινα γάντια». Οι Ευρωπαίοι είχαν πιέσει κι αυτοί για την αφαίρεση του δεύτερου μεγαλύτερου παραγωγού αλουμινίου στον κόσμο από τη λίστα κυρώσεων, εξαιτίας της μεγάλης εξάρτησής τους από τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Το μερίδιο του Ντεριπάσκα τότε είχε πέσει από το 70% στο 45% περίπου, αλλά διατήρησε συμμάχους στην εταιρεία, οι οποίοι τελικά του εξασφάλιζαν τον αποτελεσματικό έλεγχό της.
Tέσσερα χρόνια αργότερα και ενώ έχει εκδηλωθεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το Bloomberg αποκαλύπτειRussian Firms Spent Millions on U.S. Lobbying. Now They’re Getting Dumped | Bloomberg ότι ο Όλεγκ Ντεριπάσκα ξόδεψε 1 εκατομμύριο δολάρια σε λόμπινγκ στις ΗΠΑ, μεταξύ των άλλων για να αφαιρέσει την εταιρεία του από το καθεστώς των κυρώσεων στο οποίο είχε υπαχθεί. Επιπλέον λεφτά δόθηκαν και εκτός ΗΠΑ· στη Μεγάλη Βρετανία πληρώθηκαν μεγάλα ποσάFormer Senator Vitter among foreign agents paid to ease sanctions on Russian oligarch’s firm | open secrets σε ανθρώπους που διευκόλυναν τη ρωσική εταιρεία να απαλλαγεί από τον βραχνά των κυρώσεων.
Ο ίδιος ο Ντεριπάσκα ως φυσικό πρόσωπο υπήχθη στο καθεστώς των κυρώσεων το 2018 και δεν «βγήκε» ποτέ από αυτό, καθώς οι αμερικανικές αρχές τού καταλογίζουν εμπλοκή στη χρηματοδότηση της ρωσικής επιχείρησης για την εκλογή του Τραμπ.
To ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προσπαθεί να κρατήσει μια ισορροπία ανάμεσα στην αλληλεγγύη στην ουκρανική κυβέρνηση και στο να μην επιβαρυνθούν με συγκριτικά μειονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών τους οι ελληνικές επιχειρήσεις, που είναι πολυεθνικές. Θεωρεί, σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, πως οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν σαν αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία στον Ντεριπάσκα προσωπικά από την ΕΕ στις 9 Απριλίου δεν αγγίζουν τη Ρουσάλ, καθώς εταιρική οντότητα και φυσικό πρόσωπο είναι «δύο διακριτά πράγματα που δεν πρέπει να συγχέονται». Η ελληνική κυβέρνηση επικαλείται εδώ και τη δομή της μετοχικής σύνθεσης της Ρουσάλ, που δεν είναι σαφής πέραν του 45% που κατέχει ο προσκείμενος στον Πούτιν ολιγάρχης. Και σε αυτήν την ερμηνεία η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Στη Σουηδία το υπουργείο των Εξωτερικών θεωρεί ότι δύο τοπικά εργοστάσια αλουμινίου που ανήκουν στη Ρουσάλ δεν επηρεάζονταιGovernment on Kubal and Russian oligarchs: “EU sanctions cover Deripaska personally” | Teller Report από τις κυρώσεις κατά του Ντεριπάσκα.
Κάπως πιο πολύπλοκη είναι η κατάσταση με την εταιρεία ανελκυστήρων Kleemann του Κιλκίς, μια ελληνική πολυεθνική που ελέγχει το 3% της παραγωγής ασανσέρ στον κόσμο. Η Kleemann διαθέτει υποκαταστήματα σε πλειάδα ρωσικών πόλεων (μέχρι και στο Γκρόζνυ της Τσετσενίας). Πήρε και αυτή γράμμα από το Κίεβο. Και παρόλα τα αρχικά παράπονα των Ουκρανών ότι δεν είχε αξιωθεί να τους απαντήσει, τελικά αντέδρασε. Όπως μας ενημέρωσε μια εκπρόσωπος της εταιρείας, η Mαρία Συμπιλίδου:
«Η KLEEMANN είναι ένας από τους σημαντικότερους κατασκευαστές ανελκυστήρων στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά, με παρουσία σε περισσότερες από 100 χώρες.
Τον Μάϊο του 2022, το διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον οδήγησε τη Διοίκηση του Ομίλου στην απόφαση να αναστείλει τη λειτουργία του Assembly Line της KLEEMANN Russia, παρόλο που οι επιχειρηματικές της δραστηριότητες είναι σε πλήρη συμμόρφωση με όλες τις διεθνείς κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία.
Σε όλο αυτό το διάστημα, η KLEEMANN, τηρώντας τις επιχειρηματικές της δεσμεύσεις, εξετάζει ενδεχόμενα σενάρια σχετικά με την παρουσία της στην Ρωσία.
Περισσότερες πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες μετά την ολοκλήρωση του σχεδιασμού που βρίσκεται σε εξέλιξη.»
Η πολιτική των Ουκρανών δεν αφορά μόνο ή αποκλειστικά τις ελληνικές εταιρείες (μάλιστα κάποιες από αυτές ελέγχονται από εταιρείες άλλων χωρών, όπως η Chipita από την Mondelez στο Σικάγο). Έχει εκδηλωθεί και για εταιρείες από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αυστρία καθώς οι Ουκρανοί θεωρούν το οικονομικό μέτωπο απλά ένα άλλο τμήμα της πολεμικής τους αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.
Ούτε και η Ελλάδα είναι εξαίρεση στην προσπάθεια οι ελληνικές επιχειρήσεις να διατηρήσουν μετά τη λήξη του πολέμου τις θέσεις τους στη μεγάλη ρωσική αγορά. Οι ιταλικές εταιρείες έχουν δημιουργήσει θυγατρικές στην Τουρκία, που δραστηριοποιούνται στην ρωσική αγορά για να να μην φαίνονται οι ιταλικές μητρικές εταιρείες. Tαυτόχρονα όμως πάνω από 1.000 εταιρείεςOver 1,000 Companies Have Curtailed Operations in Russia—But Some Remain | Yale School of Management – Chief Executive Leadership Institute, σύμφωνα με το Yale, έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου, εντείνοντας την πίεση στη γονατισμένη από τις κυρώσεις εσωτερική αγορά της χώρας που ξεκίνησε τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Για τις κινεζικές ή ινδικές εταιρείες, αλλά και για ορισμένες αμερικανικές (Hard Rock Café, Patreon), η ένδειξη στον πίνακα του πανεπιστημίου είναι «business as usual».
ΠΗΓΗ: nsidestory.gr
