Δημοσιογραφική εργασία και πνευματικά δικαιώματα

Του Γιώργου Φράγκου*

Η δημοσιογραφική εργασία είναι εργασία πνευματική. Και ως τέτοια χρήζει αναλόγου θεσμικής προστασίας. Τα πνευματικά δικαιώματα πρέπει να προστατεύονται συνολικά και απόλυτα, είτε αφορούν καλλιτέχνες, είτε αφορούν λογοτέχνες, είτε αφορούν δημοσιογράφους. Δεν νομίζω να διαφωνεί κανείς με αυτή τη θέση. Και όμως, στο συναφές νομοσχέδιο περί προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, που προγραμματίζεται ν’ αρχίσει να συζητείται κατ’ άρθρον ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής στα τέλη Αυγούστου, δεν υπάρχει ρητή πρόνοια περί τούτου! Η μόνη νύξη που γίνεται αφορά τους «εκδότες Τύπου», που ασφαλώς δεν μπορεί να ικανοποιεί τη δημοσιογραφική κοινότητα, ως κοινότητα εργοδοτουμένων.

Εκείνο που πρωτίστως μας ενδιαφέρει ως οργάνωση, ως Ένωση Συντακτών Κύπρου, είναι να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των δημοσιογράφων από την πνευματική εργασία που οι ίδιοι πρωτογενώς παράγουν. Δηλαδή, το όποιο όφελος προκύπτει από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, θα πρέπει να μετακυλίεται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και σε αυτούς που πρωτογενώς παρήγαγαν το εμπορεύσιμο προϊόν, στην προκειμένη περίπτωση τη δημοσιογραφική εργασία.

Το νομοσχέδιο οφείλει να προστατεύει τους δημιουργούς της όποιας πνευματικής εργασίας κατά πρώτο λόγο. Όλοι οι άλλοι πωλητές, μεταπωλητές, πολυεθνικοί κολοσσοί, με διαδικτυακές πλατφόρμες οι οποίες εμπορεύονται κάθε πνευματική εργασία, πρέπει να έπονται.

Αυτά όσον αφορά την ουσία του εν λόγω νομοθετήματος και τα συμφέροντα των δημοσιογράφων. Όσον αφορά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, τόσον από πλευράς αρμόδιου υπουργείου, όσο και από πλευράς αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, αυτή υπήρξε πέρα για πέρα προβληματική. Ο δημόσιος διάλογος που προηγήθηκε ήταν σαφέστατα ελλιπής και μη αντιπροσωπευτικός. Και δεν τελεί μόνον η Ένωση Συντακτών υπό διαμαρτυρία, τελούν και άλλοι φορείς. Κάποιοι από τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους φορείς έλαβαν γνώση περί του επίμαχου νομοσχεδίου τον Ιούλιο του 2020. Και κάποιοι άλλοι, όπως η Ένωση Συντακτών και ο Σύνδεσμος Εκδοτών, ενημερώθηκαν επί του προκειμένου μόνο τον Ιούλιο του 2022, όταν κλήθηκαν να παραστούν σε συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής που θα το συζητούσε! Τώρα, μέσα σε ενάμιση μήνα καλούμαστε να τοποθετηθούμε σε μια κατ’ άρθρον συζήτηση ενός πολυσέλιδου, πολυδαίδαλου νομοσχεδίου που προωθείται, με τη διαδικασία του κατεπείγοντως, στην ολομέλεια της Βουλής προς ψήφιση! Κι αυτό διότι η Κυπριακή Δημοκρατία κινδυνεύει με την επιβολή προστίμου από την Κομισιόν. Λυπούμαστε να παρατηρήσουμε ότι σοβαρές συζητήσεις με συνοπτικές διαδικασίες δεν μπορούν να διεξαχθούν.

Αν μη τι άλλο πρέπει να δοθεί επαρκής χρόνος για να διεξαχθεί σοβαρή και ολοκληρωμένη συζήτηση. Και για να κατατεθούν σοβαρές, ορθολογιστικές και εμπλουτιστικές εισηγήσεις από όλους τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους φορείς. Εκτός κι αν οι εκπονήσαντες το νομοσχέδιο έχουν κατά νου μόνο το πρόστιμο και τις έγνοιες των γνωστών πολυεθνικών διάχυσης πληροφόρησης και πνευματικών προϊόντων.

Ως Ένωση Συντακτών Κύπρου ενώνουμε τη φωνή μας με όλους τους δημιουργούς, με όλους τους πνευματικούς εργάτες και ζητούμε από Κυβέρνηση και Βουλή ν’ αφουγκραστούν τις έγνοιες και τις ανησυχίες μας και να αναστείλουν πάραυτα την όλη συζήτηση, παρέχοντας προς όλους την απαιτούμενη από τις περιστάσεις, πίστωση χρόνου. Η συμμόρφωσή μας με τα ευρωπαϊκά ειωθότα πρέπει να είναι ουσιαστική και όχι τυπολατρική και νομοτυπική, απλώς και μόνο για τον φόβο των Ιουδαίων, δηλαδή των Ευρωπαϊκών θεσμών.

*Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου./ Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.