Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος: «Προτεστάντες» ο Κύκκου και ο Ταμασού

Ψυχρές παραμένουν οι σχέσεις του Αρχιεπισκόπου με τους μητροπολίτες που αποφάσισαν να ταχθούν στην πλευρά της Μόσχας λόγω του Αυτοκεφάλου της ουκρανικής Εκκλησίας. Ο Μακαριότατος θεωρεί ότι η απόφαση να μην συλλειτουργούν, τους θέτει εκτός Εκκλησίας της Κύπρου.

*Διαβάστε το β’μέρος της συνέντευξης του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στον δημοσιογράφο Μανώλη Καλατζή , το οποίο δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα “Πολίτης”

Παραμένει το θέμα με τους μητροπολίτες, που δεν συλλειτουργούν μαζί σας;

Πού αποδίδεται την υποστήριξη των μητροπολιτών προς το Πατριαρχείο Μόσχας;

Νομίζω έχουν παρασυρθεί. Δεν θέλω να πιστεύω ότι ο Κύκκου πιάνει χρήματα ή έχει ανάγκη χρημάτων από τη Μόσχα. Δεν έχει. Μπορεί να έχει ο Ταμασού που ένας Ρώσος του έχτισε και εκκλησία εκεί πάνω κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.

Οι μητροπολίτες Λεμεσού και Μόρφου;

Δεν ορθοφρονούν. Εγώ τους είπα, και τα ξεχνάμε δυστυχώς αυτά, εμείς να μείνουμε ουδέτεροι. Να μην πάμε ούτε με τον έναν, ούτε με τον άλλο και να κάτσουμε να σκεφτούμε γιατί είναι και οι δύο πεισματάρηδες και δεν θα τα βρουν ποτέ. Χρειάζεται κάποιος να τους βοηθήσει να τα βρουν. Τούτος ο κάποιος είμαι εγώ. Δεν είχε το θάρρος άλλος να πει του Οικουμενικού Πατριάρχη ή του Πατριάρχη Μόσχας ότι κάνουν λάθος.

Σε παροξυσμό ο Κύριλλος

Επίσης, ο Πατριάρχης Μόσχας έχει αποφασίσει να διακόψει τις επαφές μαζί σας λόγω της Ουκρανίας.

Να σας πω. Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, σε όσους αναγνωρίσαμε την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, μας έκοψε το μνημόσυνο. Προχθές, ήταν στην Κύπρο ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, ο οποίος είναι υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και τον ρώτησα γιατί μας έκοψε το μνημόσυνο ο Πατριάρχης Κύριλλος. Μήπως γίναμε καθολικοί ή προτεστάντες; Μήπως αλλάξαμε θρησκεία;  Επειδή μιλάει ελληνικά, τον ρώτησα αν καταλαβαίνει τη λέξη «παροξυσμός». Μου είπε πως αντιλαμβάνεται τον παροξυσμό ως ισχυρή διαφωνία.

Πού θέλατε να καταλήξετε;

Του είπα ότι ο Απόστολος Βαρνάβας με τον Απόστολο Παύλο είχαν φτάσει σε σημείο παροξυσμού, λόγω διαφωνιών, αλλά στη κοινή τράπεζα ήταν μαζί και κοινωνούσαν του αχράντου σώματος και αίματος του Κυρίου. Συνομιλούσαν και δεν έπαψε ο ένας να μνημονεύει τον άλλο. Είπα, λοιπόν, του Ιλαρίωνα να μεταφέρει στον Πατριάρχη Κύριλλο ότι πρέπει να εγκαταλείψει τα λάθη και να αρχίσει να μας μνημονεύει. Εμείς τον μνημονεύουμε, του στέλνω επιστολές και απαντάει.

Τι σας απάντησε ο Ιλαρίωνας;

Μου είπε ότι θα το μεταφέρει, αλλά αμφιβάλλω, γιατί τους έχει πατημένους κάτω ο Κύριλλος. Είναι πολύ εγωιστής και φοβούνται οι μητροπολίτες να πάνε κοντά του. Εγώ τσακώθηκα πολλές φορές μαζί του, γιατί ήταν λάθος. Εγώ με την Εκκλησία της Ρωσίας αντιλήφθηκα ότι παλιότερα ήταν κάτω από τον κομουνισμό και δεν μπορούσαν να μιλήσουν, γιατί έκαναν ό,τι τους έλεγε ο γενικός γραμματέας του κόμματος.

Τώρα όμως δεν υπάρχει κομουνισμός…

Εσύ νομίζεις πως δεν υπάρχει. Εκεί που γεννήθηκε, πέθανε ο κομουνισμός, αλλά η νοοτροπία του κομουνιστή μένει. Έχουν τον εθνικισμό τώρα και προβάλλουν τη σλαβική καταγωγή τους. Αλλά και οι Ουκρανοί Σλάβοι είναι, και με την επίθεση που δέχθηκαν μισούν τους Ρώσους. Θα περάσουνε πολλά χρόνια και μερικές γενιές για να συμφιλιωθούν.

Τι κίνητρα έχει η εκκλησιαστική διαμάχη Ρωσίας – Ουκρανίας;

Εγώ ποτέ δεν πίστεψα ότι το θέμα ήταν εκκλησιαστικό. Είναι άκρως πολιτικό και δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Η Ρωσία έπιασε δύο επαρχίες της Γεωργίας. Έπιασε δύο επαρχίες της Ουκρανίας. Έπιασε ένα αρκετά μεγάλο ορθόδοξο κομμάτι της Πολωνίας. Η πολωνική Εκκλησία είναι μικρή, αλλά της έπιασε ένα κομμάτι που είχε μισό εκατομμύριο ορθόδοξους. Πήρε κομμάτι και της Ρουμανίας. Όπου είχε σύνορα η Ρωσία έπιανε.

Αυτή  η επεκτατική πολιτική αφορά όμως το κράτος…

Και η ρωσική Εκκλησία, επί Σοβιετικής Ένωσης, έβαζε παντού μητροπολίτες Ρώσους. Δεν θεωρούν το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης Οικουμενικό γιατί βλέπουν το θέμα πληθυσμιακά. Μέχρι τον 17ο αιώνα, όλοι ήταν κάτω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Την πρώτη αυτοκεφαλία την πήρε η Εκκλησία της Ρωσίας. Πίεζε η Ρωσία ως μεγάλη χώρα και η καημένη η Κωνσταντινούπολη ήταν κάτω από την μπότα του αλλόθρησκου.

Ποιος, τελικώς, ελέγχει την Εκκλησία της Ουκρανίας;

Εγώ είχα ρωτήσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αν όταν εκδίδονταν οι Τόμοι Αυτοκεφαλίας όριζαν και σύνορα. Μου απάντησε καταφατικά. Η Ουκρανία δεν ανήκε στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Μόσχας. Υπάρχει επιστολή που είχε σταλεί στον Πατριάρχη Μόσχας και του έδινε το δικαίωμα, λόγω αποστάσεως, να χειροτονεί τον μητροπολίτη Κίεβου, αλλά να μνημονεύει πρώτα τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στον οποίο ανήκει, και κατά δεύτερο λόγο, τιμής ένεκεν, τον Μόσχας. Αυτό γινόταν μέχρι το 1917 που οι Μπολσεβίκοι έκαναν την επανάσταση. Μετά μπορούσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να πει τίποτα στην κραταιά αυτοκρατορία του κομουνισμού; Όταν έπεσε ο κομουνισμός, ο Οικουμενικός Πατριάρχης απαίτησε να επανέλθουν τα πράγματα στην προηγούμενη κατάσταση και οι Ρώσοι του είπαν: «Ξέχνα το. Δεν σε μνημόνευαν 70 χρόνια και θα σε μνημονεύουν τώρα;»

Ο διάδοχός μου

Ποιος θα θέλατε να είναι ο διάδοχός σας στον αρχιεπισκοπικό θρόνο;

Θα ήθελα να κάτσουν κάτω να συνεργαστούν.

Ναι, αλλά ένας θα είναι ο Αρχιεπίσκοπος.

Ναι, να συνεργαστούν και να πουν, «έλα, εμείς θα σε ψηφίσουμε εσένα, γιατί θεωρούμε ότι η Εκκλησία κάτω από τον Θεό δεν παθαίνει τίποτα». Εκείνο που φοβούμαι είναι το εθνικό θέμα. Αν δεν έχει Αρχιεπίσκοπο που να έχει άποψη στο εθνικό θέμα, πολύ φοβούμαι θα χάσουμε την Κύπρο.

Το καμπαναριό και τα οικόπεδα

Υπάρχει ενδεχόμενο εκλογής Αρχιεπισκόπου που θα ελέγχεται από το Πατριαρχείο Μόσχας;

Δεν μπορούν. Είναι καλά οργανωμένη η Εκκλησία της Κύπρου. Θα σου πω ένα παράδειγμα. Τιτλοποίησα στο Πατριαρχείο Μόσχας τέσσερα οικόπεδα στη Λεμεσό για να χτίσουν δική τους εκκλησία. Ο Λεμεσού συμφώνησε, με τον όρο να μνημονεύουν πρώτα τον ίδιο και μετά τον Πατριάρχη Μόσχας. Μαθαίνω ότι πήγαν και έβαλαν τα οικόπεδα υποθήκη, πιάσαν χρήματα και χτίσαν μόνο το καμπαναριό και ξεμείνανε. Μόλις το έμαθα, τους είπα ότι τα οικόπεδα τα έδωσα για να χτίσουν εκκλησία και όχι να πάνε να τα βάλουν υποθήκη για να πάρουν ριάλια. Εμένα, ένας Ρώσος εκατομμυριούχος μου έδωσε 2 εκατομμύρια για να χτιστεί η εκκλησία στο χωριό μου. Γιατί δεν έδωσαν για να χτιστεί η δική τους εκκλησία;

Γιατί;

Γιατί κλέβανε.

Ο Σταύρος και η Σταυριανή

Πώς περνάτε την ημέρα σας τώρα που λόγω των προβλημάτων στην κίνηση είστε αναγκασμένος να παραμένετε στην Αρχιεπισκοπή;

Ξυπνάω στις 5 και ακούω τις πρώτες ειδήσεις στις 6 στο υπνοδωμάτιό μου. Στις 6:30 έρχομαι και κάθομαι εδώ στο σαλόνι τους διαμερίσματος. Ξεκινάει η πρωινή ενημέρωση με τον Σταύρο και την Σταυριανή, τους ακούω, βλέπω τις εφημερίδες κ.λπ., κ.λπ. Θέλω να ενημερώνομαι. Εφημερίδες δεν μπορώ πια να διαβάσω.

Τις βλέπετε από την τηλεόραση;

Θα φας την ημέρα σου αν πει να καταπιαστείς με τις εφημερίδες. Δεν έχω τόσο χρόνο.

Και ακολουθεί, φαντάζομαι, πρόγραμμα κανονικό…

Μετά έχουμε Θρονική Επιτροπή στις 10:30 και συζητάμε τα θέματα της χρονιάς, τα οποία τα ξέρω απέξω κι ανακατωτά. Κανονικό πρόγραμμα και κατά τις 9:30 με 10 το βράδυ πάω για ύπνο. Δόξα τω Θεώ, πάω καλά, έχω τα προβλήματά μου, αλλά δεν με καταβάλλουν.