Γαλλικές εκλογές: Μία πολιτική ανατομία της Ευρώπης

Του Λουκά Βελιδάκη*

Οι γαλλικές εκλογές μοιάζουν με πειραματικό εργαστήριο για τον δρόμο που παίρνει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη, αν όχι συνολικά ο δυτικός κόσμος. Το αποτέλεσμα του Α’ γύρου λαμβάνει χαρακτηριστικά πολιτικοκοινωνικής ανατομίας της Γηραιάς Ηπείρου, δοθέντος του ότι από τη Γαλλία είθισται να ξεκινούν τα μεγάλα ιδεολογικά ρεύματα που καθορίζουν τη διαδρομή.

Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι ο νικητής της πρώτης Κυριακής, έχοντας εξασφαλίσει το 27,85%, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα. Η Μαρίν Λεπέν ακολουθεί με 23,15% και ο υποψήφιος της ριζοσπαστικής αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν με 21,95%. Η αποχή έφθασε στο 26,31%.

Τα πρώτα συμπεράσματα:

• Η αντισυστημική ψήφος φτάνει στο 55%: Ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκε σε τέτοιο υψηλό, δείχνοντας ότι ο Β’ γύρος κρύβει σειρά παγίδων για τον Μακρόν. Το 2022 δεν είναι 2017, οπότε η δεξαμενή από την οποία μπορούσε να αντλήσει τη δεύτερη Κυριακή ήταν μεγαλύτερη. Τότε το Κόμμα της Δεξιάς με επικεφαλής τον Φιγιόν είχε λάβει το 20%, ποσοστό που πήγε όλο στον νέο αστέρα της γαλλικής πολιτικής σκηνής. Τώρα, με επικεφαλής της Πεκρές, δεν κατάφερε να περάσει καν τον πήχυ του 5%. Σε ακόμα χειρότερη μοίρα βρέθηκαν οι Σοσιαλιστές με επικεφαλής την Ινταλγκό, που κατέγραψαν σκορ κάτω του 2%. Όπως τόνισε σειρά διεθνών ΜΜΕ, το παλιό πολιτικό σύστημα βίωσε τον Α’ γύρο σαν το τέλος μίας εποχής…
• Η γαλλική Αριστερά έχει επιδείξει σαφή αντίθεση προς τη Λεπέν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μελανσόν (που δεν πέρασε στο Β’ γύρο για μόλις 1,2 μονάδες) έστειλε στεντόρειο μήνυμα προς τους ψηφοφόρους του: «Όχι ψήφο στην άκρα δεξιά». Μπορεί να μην είπε ευθέως «ψήφο στον Μακρόν», όπως άλλοι, αλλά το μπλόκο που υψώθηκε είναι σαφές. Κι όμως, ακόμα κι εδώ υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά…». Οι ψηφοφόροι του Μελανσόν προέρχονται κατά βάση από νεότερες ηλικίες, τους ανθρώπους αυτούς που δεν έχουν έντονες ιδεολογικές δεσμεύσεις και το πολιτικό τους σκεπτικό κινείται πιο ευέλικτα στη ζώνη του αντι-συστημισμού. Ως εκ τούτου, ουδείς μπορεί να αποκλείσει μία σημαντική μετακίνηση της ψήφου της ριζοσπαστικής Αριστεράς προς την άκρα Δεξιά στο όνομα μίας αντι-Μακρόν λογικής.
• Η εμβληματική εφημερίδα της Γαλλικής Αριστεράς, η Liberation, ενώ το 2002 και το 2017, όταν στον Β’ γύρο είχε περάσει ο Ζαν-Μαρί Λεπέν και η Μαρί Λεπέν (αντιστοίχως) είχε επιλέξει στο πρωτοσέλιδο της ένα μεγάλο NON, εφέτος επέλεξε να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, με κεντρικό τίτλο: «Αυτή τη φορά είναι πραγματικά χάλια». Έσπευσε να επισημάνει τον φόβο που προκαλεί η ενδυνάμωση της άκρας δεξιάς.

• Ο ακραίος -πρωτοεμφανιζόμενος- Ερίκ Ζεμούρ μπορεί να έμεινε στο 7%, αλλά κατέγραψε δυνάμεις και μετατρέπεται σε παράγοντα της πολιτικής σκηνής της Γαλλίας. Όπως εκτίμησε χθες ο Guardian σε μία αρχική του ανάλυση, η παρουσία Ζεμούρ λειτούργησε ευεργετικά για την Λεπέν: Με τη δική του ακραία ρητορική, την έκανε να μοιάζει (συγκριτικά) μετριοπαθής, ενώ -συνολικά- μεγάλωσε τη δεξαμενή της ακροδεξιάς ψήφου. Κοντολογίς, ένας στους τρεις Γάλλους ψήφισε άκρα Δεξιά στο πρώτο γύρο.
• Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ντέρμπι στα όρια του στατιστικού λάθους για τον Β’ γύρο: Μακρόν 51-52%, Λεπέν 48-49%. Απομένουν δύο εβδομάδες κι ο χαρακτηρισμός κρίσιμες δεν είναι υπερβολή. Ο Μακρόν μοιάζει να έχει ένα μικρό πλεονέκτημα, καθώς επί της ουσίας τώρα μπαίνει στη μάχη (έκανε προεκλογικό αγώνα μόλις 8 ημερών, άρα διαθέτει πολιτικό -και προεκλογικό- κεφάλαιο), ενώ -όπως επισήμαναν σε ανάλυση τους οι ΝΥΤ- υπολογίζει ότι στο debate θα καταφέρει να εκθέσει τη Λεπέν για τις σχέσεις της με τον Πούτιν, άρα να κεφαλαιοποιήσει τη στάση που έχει τηρήσει από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η Λεπέν, πάντως, είναι πιο έτοιμη σε σχέση με το 2017, συν του ότι κατά πως φαίνεται έχει περισσότερα πρόθυμα αυτιά στα οποία μπορεί να απευθυνθεί.
• Συμπερασματικά, μόλις άρχισε ένα θρίλερ που ουδείς μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει την κατάληξη του. Με πυρήνα τη Γαλλία, η Ευρώπη μετά από μία σειρά κρίσεων (οικονομική, προσφυγική, υγειονομική, πόλεμος στην Ουκρανία), δείχνει να διαθέτει μία τομή –πολιτική, κοινωνική, αισθητική- που την τέμνει κάθετα ανάμεσα σε δύο αντιλήψεις της πραγματικότητας: Φιλελεύθερη Δημοκρατία με μεταρρυθμιστική, διεθνοποιημένη οπτική κόντρα στον αντισυστημικό λαϊκισμό που ευνοεί την πολιτική ανέλιξη εξτρεμιστών και αυταρχικών ηγετών.

Τα τελικά αποτελέσματα

*ΠΗΓΗ: kathimerini.gr