25 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022

Αφιερωμένο εκτάκτως στους ιστορικούς, τους δημοσιογράφους και τους λογοτέχνες που τους τρώει πολύ η έγνοια για την Ιστορία.

Του Άντη Ροδίτη*

Μετά που ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Γεώργιος Παπανδρέου έγραψε στις 25 Φεβρουαρίου 1964 στον Μακάριο ότι δεν είναι δυνατό να μαθαίνει τις αποφάσεις του από τον διεθνή τύπο και ότι χωρίς συνεννόηση μεταξύ τους δεν μπορούσε να έχει αίσιο τέλος ο κοινός εθνικός αγώνας, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απάντησε την 1η Μαρτίου 1964 ότι σκοπός του ήταν η κατάργηση των Συμφωνιών της Ζυρίχης και η συνεννόηση με την μητέρα πατρίδα ώστε να επιτευχθεί ο κοινός εθνικός στόχος. Ο αγώνας, έγραφε ο Μακάριος, θα διεξαγόταν και στο διπλωματικό αλλά και στο στρατιωτικό πεδίο. (Δείτε τις επιστολές στον 6ο τόμο των Απάντων Μακαρίου, εκδόσεως Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’).

Ακολούθησε, μετά από συνεννόηση με το ΝΑΤΟ, η κάθοδος της ελληνικής, πάνοπλης Μεραρχίας ενώ, παράλληλα, το ακελικομακαριακό καθεστώς άρχισε να διαβάλλει, να συκοφαντεί και να διασύρει το όνομα της Ελλάδας και της Ένωσης και να επιτίθεται με φανατισμένους νεαρούς εναντίον φαντάρων της Μεραρχίας έξω από σινεμά, καφετερίες και όπου αλλού σύχναζαν Έλληνες στρατιώτες. Για την αντιμετώπιση των επιθέσεων η διοίκηση της Μεραρχίας εξέδωσε διαταγές να μη διαχωρίζονται και ν’ απομονώνονται στις εξόδους τους οι φαντάροι ώστε να γίνονται εύκολοι στόχοι. Οι μαρτυρίες είναι πάμπολλες. Στα αρχεία της Εθνικής Φρουράς (όσα μου επιτράπηκε να ερευνήσω) οι αναφορές στην Ένωση ως κοινού στόχου και οράματος δεν λείπουν ποτέ από τις ημερήσιες διαταγές σε επετείους, εκδηλώσεις και άλλα γεγονότα. Η Ε.Φ. ζούσε και ετοιμαζόταν για τη μέρα της Ένωσης. Αν καμιά φορά ανοίξει πραγματικά ο ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ θα μπορεί κανείς ν’ αναζητήσει και τις αναφορές στα αρχεία της Μεραρχίας για τα επεισόδια σε βάρος των φαντάρων της από το ανθενωτικό καθεστώς του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Όταν πάλι με Αμερικανική πρωτοβουλία, με σκοπό την δια της Ενώσεως ενίσχυση του ΝΑΤΟ άρχισαν οι συνομιλίες στη Γενεύη τον Ιούλιο-Αύγουστο 1964, που κατέληξαν και στην δυνατότητα Ένωσης χωρίς εδαφικές παραχωρήσεις στην Τουρκία, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο λέγοντας «όχι» στην πρόταση της Ελλάδας για άμεση Ένωση. Ακολούθησε ο διχασμός, η δικτατορία και τα γεγονότα που οδήγησαν στο τούρκεμα της μισής Κύπρου το 1974.

Αυτά γράφονται για να γίνει αντιληπτό πως δεν μπορεί να υπάρξει καμιά σοβαρή προσπάθεια αλλαγής στον τρόπο αντιμετώπισης του Κυπριακού ή δημιουργίας απελευθερωτικού φρονήματος χωρίς συνειδητοποίηση της προδοσίας που επιτελέστηκε την τριετία 64-67 με επιστέγασμα την αποχώρηση της Μεραρχίας. Κανένα τέτοιο φρόνημα δεν μπορεί να ριζώσει στα ψέματα και στην προδοσία. Πρέπει να υπάρξει παραδοχή της αλήθειας, να παραμεριστούν τα αγάλματα και οι ανδριάντες των ψεύτικων ηρώων και να ξεκαθαριστούν οι έννοιες και τα γεγονότα ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε ομόθυμα μια καινούρια αρχή. Χωρίς να γίνει αυτό κατανοητό θα παραπαίουμε χωρίς να ξέρουμε τι πραγματικά θέλουμε μέχρι το τέλος μας, που κανένας δεν θα είναι σε θέση να καταλάβει πότε ακριβώς συντελέστηκε.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους

ΦΩΤΟ ΕΠΑΝΩ: «Σημαία», Γλαύκου Κουμίδη, ακρυλικό σε καμβά, 2004.