Η προπαγάνδα του Κρεμλίνου για την Ουκρανία

Είναι εύκολο να πέσει κάποιος  θύμα της προπαγάνδας ενός πολύ καλά λαδωμένου και εκπαιδευμένου μηχανισμού, με προσβάσεις σχεδόν παντού. Άλλο τόσο απλό είναι να την αποδομήσει.

Του Αλέξανδρου Μασσαβέτα*

Ένας σύντομος «περίπατος» στο διαδίκτυο αρκεί για να γνωρίσει κανείς τις επίσημες ρωσικές θέσεις περί Ουκρανίας. Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα δηλώσειPutin: Russians, Ukrainians are ‘one people’ | AP ότι «Ρώσοι και Ουκρανοί είναι το ίδιο έθνος». Πάγια θέση του Κρεμλίνου είναι πως η χώρα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτιThe belief that Russians and Ukrainians share a common identity has deep roots | The Washington Post της ρωσικής γης και ιστορίας, το οποίο η Δύση θέλει «να μας υφαρπάξει». Πρόκειται για ένα αφήγημαΕίναι οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι το ίδιο έθνος; το οποίο δεν συγκινεί την πλειονότητα των Ουκρανών, παρά μόνον κάποιους από τους ρωσόφωνους κατοίκους της χώρας. Με την συνεχή προβολή του, το Κρεμλίνο αμφισβητεί την «ανάγκη» ύπαρξης χωριστού κράτους στην Ουκρανία.

Όσον αφορά στην υπό εξέλιξη εισβολή, οι κρατικές αρχές και ο ρωσικός τύπος κάνουν λόγο για «ειρηνευτική επιχείρηση» που έχει στόχο την «αποναζιστικοποίηση» μιας χώρας που διοικείται από «ναζιστές» και «ναρκομανείς». Το Κρεμλίνο επιμένει πως οι ρωσόφωνοι της Ουκρανίας βρίσκονται υπό επίθεση των «ναζιστών Ουκρανών», κάνοντας λόγο άλλοτε για πογκρόμ και άλλοτε για γενοκτονίαVladimir Putin repeats false claim of genocide in Ukraine | PolitiFact. Η επέμβαση της Ρωσίας κατέστη αναγκαία, ισχυρίζεται, προκειμένου να αποφευχθεί η εξολόθρευσή του.

Οι ρωσικές θέσεις έχουν σημαντικότατη προβολή σε κάποια από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Τις επαναλαμβάνουν οι ανταποκριτές τους στην Μόσχα, αναλυτές και προσκεκλημένοι εμπειρογνώμονες. Ο ελληνόφωνος κυβερνοχώρος έχει κατακλυστεί από σχετικές αναρτήσεις. Πόσο ευσταθούν οι εν λόγω ισχυρισμοί; Ας προσπαθήσουμε να εξετάσουμε κατά πόσον κάποιοι από τους συχνότερα προβαλλόμενους στηρίζονται σε γεγονότα που έχουν αποδειχθεί, ή διαψευσθεί, πέραν αμφιβολίας.

Από τα τέλη Ιανουαρίου, η ρωσική κυβέρνηση, οι ανά τον κόσμο διπλωματικές της αποστολές και ο ρωσικός τύπος δήλωνανМИД: Масштабная дезинформационная кампании западных СМИ о якобы готовящемся вторжении РФ на Украину | echo.msk.ru, χωρίς επιφυλάξεις, πως η Ρωσία δεν έχει κανένα σχέδιο εισβολής στην Ουκρανία. ΧαρακτήριζανΡωσική πρεσβεία στην Αθήνα: Ανοησίες τα περί εισβολής στην Ουκρανία – Κάνει λόγο για προβοκάτσια | Το Βήμα τις σχετικές προειδοποιήσεις πολιτικών, αναλυτών και διπλωματών ως «επικοινωνιακή υστερία» και «οργανωμένη προπαγάνδα» κατά της Ρωσίας, αφήνοντας να εννοηθεί πως οι δυτικοί ετοίμαζαν «προβοκάτσια» κατά της Ρωσίας.

Η εξέλιξη των γεγονότων αποδεικνύει το ψευδές των ρωσικών ισχυρισμών, που επαναλαμβάνονταν –και μάλιστα σε τόνους αγανακτισμένης διαμαρτυρίας– επί έναν μήνα. Ήδη από την αρχή του νέου τούτου γύρου συγκρούσεων στην Ουκρανία, η Ρωσία εφήρμοσε τακτικές χειραγώγησης.

Από την εποχή του «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου» η λέξη «ναζιστής» ή «φασίστας» είναι η χειρότερη προσβολή που απευθύνεται σε κάποιον που θεωρείται «εχθρός της Ρωσίας». Ο ισχυρισμός περί «εκναζισμού» της ουκρανικής κοινωνίας επαναλαμβάνεται συνεχώς από τις αρχές, τους διπλωμάτες και τα μέσα ενημέρωσης στην Ρωσία, από το 2014 και εφεξής. Ο ξεσηκωμός των ΟυκρανώνΟυκρανικές διαδηλώσεις 2013 την χρονιά εκείνη –που είχε ξεκινήσει το 2013 με κύριο αίτημα την έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και συνέχισε ως αντικυβερνητικό κίνημα– παρουσιάζεται Χρονολόγιο του ουκρανικού ξεσηκωμού στο tass.ruως «φασιστικό πραξικόπημα» κατά της νόμιμης κυβέρνησης του ρωσόφιλου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, το οποίο προετοίμασαν οι ΗΠΑ/οι Δυτικοί.

Ακροδεξιές ομάδες, όπως ο «Δεξιός Τομέας» και το κίνημα Σβόμποντα («Ελευθερία»), με νέο-φασιστική ιδεολογία, πράγματι έπαιξαν ρόλο στις συγκρούσεις που συνόδευσαν τον ξεσηκωμό στο Κίεβο. «Συμμετείχαν ενεργά στις διαδηλώσεις και προσπάθησαν να καπηλευθούν το αφήγημα του Ευρω-Μαϊντάν» σημειώνει ο ελληνιστής Αντρίι Σαβένκο, καθηγητής της νεοελληνικής στο πανεπιστήμιο Ταράς Σεβτσένκο του Κιέβου, αριστερών πεποιθήσεων ο ίδιος. «Εξαφανίστηκαν όμως από το πολιτικό προσκήνιο στις πρώτες εκλογές μετά το Ευρω-Mαϊντάν, το 2014. Στην Ουκρανία, η ακροδεξιά είναι εξωκοινοβουλευτική».

Το 2014 κανένα ακροδεξιό κόμμα δεν πέρασε το φράγμα του 5%Fact check: Do Vladimir Putin’s justifications for going to war against Ukraine add up? | DW, ώστε να εκλέξει βουλευτές στην Εθνοσυνέλευση (Βερχόβνα Ράντα), που συγκροτούν 450 βουλευτές. Στις τελευταίες εκλογές, το 2019, η συνολική δύναμη των ακροδεξιών κομμάτων δεν ξεπέρασε το 2,15%. Το Σβόμποντα εξέλεξε μία βουλευτή, χάρη στο περίπλοκο εκλογικό σύστημα.

Το εκλογικό ποσοστό των ακροδεξιών στην Ουκρανία είναι σαφώς μικρότερο από εκείνο των ακροδεξιών κομμάτων στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Η εκλογική βάση της ακροδεξιάς βρίσκεται στην δυτική Ουκρανία· στις δημοτικές εκλογές του 2020, το Σβόμποντα εξέλεξε δημάρχους στο Τερνοπίλ, Ιβανο-Φρανκίβσκ και Χμελνίτσκι.

Συνεπώς, είναι εντελώς άτοπος ο χαρακτηρισμός της Ουκρανίας ως «ναζιστικού κράτους». «Είναι όσο άδικο θα ήταν να μιλήσει κανείς για ναζιστική Ελλάδα, όταν η Χρυσή Αυγή βρισκόταν στο κοινοβούλιο» λέει ο Σαβένκο. Στην Ελλάδα η Χρυσή Αυγή αποτέλεσε την τρίτη πολιτική δύναμη στο ελληνικό κοινοβούλιο και η ακροδεξιά είχε πολύ μεγαλύτερη δύναμη απ’ ό,τι στην Ουκρανία σήμερα ή στο πρόσφατο παρελθόν.

Putin's "de-Nazification" continues apace. https://t.co/BWu7wF9L5u

— Julia Ioffe (@juliaioffe) March 3, 2022

Με μία μόνο ακροδεξιά βουλετή (της Σβόμποντα) στην Εθνοσυνέλευση, με κανένα στέλεχος της κυβέρνησης να μην προέρχεται από την ακροδεξιά, πρόκειται για εντελώς αβάσιμο ισχυρισμό.

Τον κάνει ακόμη πιο παράδοξο το γεγονός ότι ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι εβραϊκής καταγωγής και ρωσόφωνος. Εβραϊκής καταγωγής ήταν και ο πρώην πρωθυπουργός Βολοντίμιρ Γκρόισμαν και, για κάποιους μήνες το 2019, η Ουκρανία αποτέλεσε το μόνο κράτος, πέραν του Ισραήλ, που είχε ταυτόχρονα πρόεδρο και πρωθυπουργό εβραϊκής καταγωγής.

Οι ίδιες οι ρωσικές πηγές παραδέχονταιЕврей во главе страны: украинцы становятся «семитофилами»? | ru.krymr.com πως η εκλογή ενός Εβραίου στην προεδρία προκάλεσε αμηχανία στην Μόσχα, καθώς «χάλασε» την εικόνα της αντιστημιτικής και ακροδεξιάς Ουκρανίας που προωθεί κατά σύστημα. Είναι στην Ρωσία, και όχι την Ουκρανία, που η εβραϊκή καταγωγή του Ζελένσκι προκάλεσε σωρεία αντισημιτικών θεωριών συνομωσίας σε ακροδεξιούς κύκλους.

Ο σύμβουλος του Πούτιν, Σεργκέι Γκλάζιεφ, ισχυρίσθηκε μάλιστα πως ο Ζελένσκι κατήρτισε, από κοινού με την εβραϊκή κοινότητα της Ουκρανίας, σχέδιο για τον εποικισμό του Ντόνμπας, όπου τους ρωσόφωνους κατοίκους της περιοχής θα αντικαθιστούσαν Εβραίοι από το Ισραήλ, που «έχουν αποκάμει με τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής».

Πολλοί ακροδεξιοί στην Ρωσία χαρακτηρίζουν τον Ζελένσκι“Кукла-марионетка”: генерал МВД заявил о сионистском перевороте и призвал Зеленского уйти в отставку | glavred.info «πιόνι του διεθνούς σιωνισμού». Πώς όμως είναι δυνατόν να είναι κανείς ταυτόχρονα «πιόνι του σιωνισμού» και «φερέφωνο των Ναζί;»

Ένα ακόμη στοιχείο που κάνει την ρωσική θέση περί «ναζιστικής κυβέρνησης» άτοπη είναι πως ο Ζελένσκι, ρωσόφωνος ο ίδιος, θριάμβευσε στις προεδρικές του 2019 έναντι του Ποροσένκο ακριβώς χάρη στην στήριξη των ρωσοφώνων. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία υπήρξε πολύ μετριοπαθής, υποσχόμενος ειρήνη με την Ρωσία και συναδέλφωση των Ουκρανών ανεξαρτήτως της στάσης τους προς την τελευταία. Πολλοί τότε στην Ουκρανία τον θεωρούσαν ως «φιλορώσοUkraine’s TV President Is Dangerously Pro-Russian | Foreign Policy» και η προοπτική εκλογής του στην προεδρία προκαλούσε ανησυχία στο εσωτερικό, αλλά και στην Δύση.

Τα ακροδεξιά κόμματα και οι νέο-ναζιστικές ομάδες της Ουκρανίας, όπως ακριβώς εκείνες της Ρωσίας και των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, έχουν ακραιφνώς αντι-ευρωπαϊκές θέσεις, απολύτως ασυμβίβαστες με εκείνες της κυβέρνησης Ζελένσκι, η οποία επιδιώκει την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ. Οι «πραγματικοί» νεοναζί της χώρας έχουν, κατά περιόδους, διαύλους επικοινωνίας και συνεργάζονται με Ρώσους ακροδεξιούς και ομάδες προσκείμενες στο Κρεμλίνο. Τους μεν και τους δε ενώνουνUnexpected Friendships: Cooperation of Ukrainian Ultra-Nationalists With Russian and Pro-Kremlin Actors | Institute for European, Russian and Eurasian Studies, The George Washington University η αντίθεση στην ΕΕ, την παγκοσμιοποίηση, τον πολιτικό φιλελευθερισμό, την ανοιχτή, πολυφωνική κοινωνία, ο αντισημιτισμός και η ομοφοβία.

Σε δηλώσεις στις οποίες προέβη κατά την διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων, ο Πούτιν έκανε λόγο για «μια συμμορία ναρκομανών και νέο-ναζί στο Κίεβο που κρατούν τους Ουκρανούς ομήρους». Η προσθήκη του «ναρκομανών», για μια ιδιότητα που δεν αποδεικνύεται με προσκομιδή κανενός στοιχείου, δεν φαίνεται να κάνει το επιχείρημα περισσότερο αδιάσειστο.

Επαναλαμβάνεται συνεχώς από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και έχει κατακλύσει και τον ελληνικό κυβερνοχώρο: στην Ουκρανία οι μειoνοτικές γλώσσες έχουν απαγορευθεί. Απαγορεύεται ακόμη και να τις μιλήσεις δημόσια. Ιδίως η ρωσική γλώσσα βρίσκεται υπό διωγμό.

Οποιοσδήποτε επισκεφθεί την χώρα αντιλαμβάνεται, μέσα σε λίγες ώρες, πως η «απαγόρευση να μιλήσεις ρωσικά» είναι απολύτως ψευδές αφήγημα: το Κίεβο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ρωσόφωνο, το Χάρκοβο και η Μαριούπολη απολύτως ρωσόφωνα, ενώ η ζωή στην νότια και την ανατολική Ουκρανία εξελίσσεται στα ρωσικά. Στην Μαριούπολη τα ελληνικά διδάσκονται στο πανεπιστήμιο και στους τοπικούς συλλόγους των ομογενών.

Το γλωσσικό, ωστόσο, είναι από τα λίγα ζητήματα όπου η Ρωσία έχει πράγματι «πάτημα» να επικρίνει την κρατική πολιτική στην Ουκρανία.

Κατά το Σύνταγμα Constitution of Ukraineτης χώρας, που ψηφίστηκε το 1996, επίσημη γλώσσα είναι η ουκρανική (επί σοβιετικής περιόδου, τόσο η ουκρανική όσο και η ρωσική ήταν επίσημες γλώσσες). Παράλληλα, το κράτος προστατεύει την χρήση της ρωσικής και των άλλων μειονοτικών γλωσσών. Το 2012, η κυβέρνηση του ρωσόφιλου τότε προέδρου Γιανουκόβιτς ψήφισε νόμο, ο οποίος αναγνώριζε την ρωσική ως «περιφερειακή γλώσσα» σε περιοχές με ρωσόφωνους πληθυσμούς. Το ίδιο status αναγνωρίσθηκε σε κάθε μειονοτική γλώσσα, σε περιφέρειες όπου οι ομιλητές ξεπερνούσαν το 10% του πληθυσμού. Στην πράξη, η αναγνώριση «περιφερειακής γλώσσας» σήμαινε πως τα σχολεία, ο τύπος, τα δικαστήρια, οι δημόσιες υπηρεσίες στις εν λόγω περιοχές μπορούσαν να λειτουργούν στην εν λόγω γλώσσα.

Όμως το 2014, μετά την αποπομπή του Γιανουκόβιτς, ο νόμος καταργήθηκε, προκαλώντας μεγάλη δυσαρέσκεια σε πολλούς ρωσόφωνους της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας. Νέος νόμος όρισε την ουκρανική, εκ νέου, μόνη επίσημη γλώσσα του κράτους. «Ο νέος νόμος πέρασε βίαια μετά το Μαϊντάν, και το Σβόμποντα –που τότε είχε έξι βουλευτές– είχε την πρωτοβουλία» εξηγεί ο Αντρίι Σαβένκο, που είναι ο ίδιος ρωσόφωνος του Κιέβου. «Στην πράξη, η ουκρανική ως μόνη επίσημη γλώσσα σημαίνει πως η εκπαίδευση γίνεται σε αυτήν, και σε αυτήν γράφονται τα σχολικά εγχειρίδια. Οι δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν στην ουκρανική. Η μεταγλώτισση ή οι υπότιτλοι στις ταινίες πρέπει να είναι στα ουκρανικά. Κρατικά προγράμματα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της ουκρανικής βιβλιαγοράς και τις μεταφράσεις ξένης λογοτεχνίας στην ουκρανική. Υπάρχει ένα στοιχείο καταναγκασμού, μπορούμε να μιλήσουμε για θετικές διακρίσεις με στόχο την καλλιέργεια της ουκρανικής. Αν βάλεις τα ουκρανικά και τα ρωσικά σε ίση θέση, για ευνόητους λόγους τα ουκρανικά αχρηστεύονται.» Η γλωσσική πολιτική της Ουκρανίας δεν διαφέρει από εκείνη που εφαρμόζεται στην Καταλονία, παρατηρεί. «Η ρωσική, ωστόσο, ομιλείται ευρέως και, λόγω της τεράστιας πολιτιστικής της παρακαταθήκης, δεν μπορούμε να πούμε ότι απειλείται!»

Μια γρήγορη επισκόπηση όσων γράφονται για την Ουκρανία αφήνει την εντύπωση πως οι ρωσόφωνοι πολίτες «αισθάνονται Ρώσοι» και συντάσσονται με την Ρωσία. Συχνά μάλιστα γράφεται πως περιμένουν τους Ρώσους ως απελευθερωτές.

Όποιος έχει επισκεφθεί την ανατολική και νότια Ουκρανία γρήγορα αντιλαμβάνεται πως μια τέτοια ταύτιση μητρικής γλώσσας και ταυτότητας/συνείδησης, εθνικής και πόσο μάλλον πολιτικής, είναι πολύ αυθαίρετη και ισοπεδωτική. Πολλοί ρωσόφωνοι πήραν τα όπλα το 2014 και πολέμησαν ώστε οι περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ να αποσχισθούν από την Ουκρανία. Άλλοι τόσοι όμως πολέμησαν με την πλευρά των Ουκρανών, και πολλοί κατέληξαν πρόσφυγες σε άλλες πόλεις όταν οι περιοχές τους πέρασαν στον έλεγχο των αντίστοιχων «Λαϊκών Δημοκρατιών».

Πολλοί ρωσόφωνοι αισθάνονται Ουκρανοί και έχουν ταχθεί πλησίστιοι στο πλευρό της Ουκρανίας. Αυτό το διαπιστώνει κανείς από την εξέλιξη των γεγονότων κατά την παρούσα σύρραξη. Κοιτώντας τον χάρτη με την κατανομή των μητρικών γλωσσών στην Ουκρανία, παρατηρεί αμέσως πως το Χάρκοβο και η Μαριούπολη είναι σχεδόν αμιγώς ρωσόφωνες πόλεις. Ελάχιστοι είναι οι κάτοικοι με μητρική την ουκρανική. Η λυσσαλέα αντίσταση στην ρωσική προέλαση, όμως, καταρρίπτει και τον μύθο που εξισώνει την ρωσοφωνία με την ταύτιση με την Ρωσία.

«Παλιά, επί σοβιετικής περιόδου, και το Κίεβο ήταν κυρίως ρωσόφωνο. Ουκρανόφωνη ήταν μόνο η ενδοχώρα γύρω από την πόλη» λέει ο Σαβένκο. «Ως την Πέμπτη δημοτικού, μιλούσα μονάχα την ρωσική, ουκρανικά έμαθα αργότερα. Θα στο πουν πολλοί Ουκρανοί – μιλώ ρωσικά αλλά αισθάνομαι Ουκρανός.» Σε ρωσόφωνο σπίτι μεγάλωσε και ο ανταποκριτής μας στην Ουκρανία, Κώστας Ονισένκο.

Έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε μητρική γλώσσα και εθνική ταυτότητα, αλλά η μη ταύτισή τους δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Για παράδειγμα, στις αρχές του περασμένου αιώνα, πολλές ομάδες που δεν είχαν την ελληνική για μητρική αισθάνονταν Έλληνες (Βλάχοι, Αρβανίτες, Τουρκόφωνοι Καραμανλήδες της μικρασιατικής ενδοχώρας). Ακόμη πιο παρακινδυνευμένη είναι η απόπειρα ταύτισης μιας εθνικής ταυτότητας με πολιτικές θέσεις.

«Οι Ρώσοι βασίστηκαν στους γλωσσικούς χάρτες και ήταν πεπεισμένοι ότι στις ρωσόφωνες περιοχές θα τους περίμεναν κοπέλες με ρωσικά σημαιάκια και φωτογραφίες του Πούτιν, ως ελευθερωτές. Αντ’ αυτού βρήκαν παντού αντίσταση» λέει ο Σαβένκο. Στο απολύτως ρωσόφωνο Κουπιάνσκ, κοντά στα σύνορα με την Ρωσία, οι πολίτες επιτέθηκανVideo Shows Ukrainians Attacking Russian Military Vehicle With Bare Hands | NDTV με γυμνά χέρια σε στρατιωτικό όχημα των Ρώσων. Απόλυτα ρωσόφωνος είναι και ο πληθυσμός του Μπερντιάνσκ στην Αζοφική, όπου οι πολίτες διαδήλωσαν κατά των ρωσικών δυνάμεων που κατέλαβαν την πόλη.

Ο Σαβένκο εγκατέλειψε το Κίεβο και την ζωή του πανεπιστημιακού και κατέφυγε, με την γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους, στο χωριό της. Συμμετέχει στην πολιτική άμυνα, που ετοιμάζεται να αντισταθεί στα ρωσικά στρατεύματα αν πλησιάσουν το χωριό.

«Μετά την εισβολή σχεδόν δεν βλέπω πια αναρτήσεις στα ρωσικά» λέει ο Σαβένκο. «Πολλοί ρωσόφωνοι φίλοι και γνωστοί μου γράφουν πια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο στα ουκρανικά – είναι ένα είδος διαμαρτυρίας. Παιδικοί μου φίλοι, με τους οποίους μιλούσαμε πάντα στα ρωσικά, μου ζητούν να τους μιλήσω ουκρανικά. “Δεν θέλουμε αυτόν τον σωτήρα που θα γίνει βιαστής”, λένε για τον Πούτιν.»

Το επιχείρημα ότι οι Ουκρανοί βιαιοπραγούν σε βάρος των ρωσόφωνων κατοίκων στην ανατολική Ουκρανία είναι το πλέον συχνά προβαλλόμενο από την Ρωσία – μαζί με τους ισχυρισμούς περί «κυβέρνησης νεο-ναζί». Άλλοτε γίνεται λόγος για «πογκρόμ», άλλοτε για «γενοκτονία» των ρωσοφώνων στις περιοχές του Ντονμπάς που παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο.

Το τάγμα Αζόφ γεννήθηκε από νέο-ναζί χούλιγκαν, ρωσόφωνους από το Χάρκοβο, και χρησιμοποιούσε (τουλάχιστον στο παρελθόν, ίσως ακόμη) ναζιστικά σύμβολα. Ιδρύθηκε στο Μπερντιάνσκ και εδρεύει στην Μαριούπολη, αμφότερες ρωσόφωνες πόλεις της Αζοφικής. Δικαιολογημένα προκαλεί ανησυχία, όχι μόνο στην Ρωσία, το γεγονός ότι ενσωματώθηκε στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας. Μπορεί να αποσυνδέθηκε επισήμως από τον ακροδεξιό πολιτικό χώρο, αλλά αυτό δεν φαίνεται να πείθει πως δεν διατηρεί σχέσεις με την ναζιστική ιδεολογία. Το αμερικανικό κογκρέσο, μάλιστα, απαγόρευσεCongress bans arms to Ukraine militia linked to neo-Nazis | The Hill την αποστολή όπλων στο τάγμα, επικαλούμενο τους δεσμούς του με τους νέο-ναζί.

Η ύπαρξη του τάγματος είναι πραγματική, ενώ οι χαρακτηρισμοί που του αποδίδει η Ρωσία δεν απέχουν από την πραγματικότητα. Η συνεχής όμως απόδοση σε αυτό βιαιοπραγιών, από τις ρωσικές αρχές και μέσα ενημέρωσης, δεν συνοδεύεται ποτέ από αποδείξεις.

Ήδη από τον πόλεμο του 2014-15 στην ανατολική Ουκρανία, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης κατηγορήθηκαν συχνά για κατασκευασμένες ειδήσεις περί αγριοτήτων σε βάρος αμάχων. Η πιο εξωφρενική περίπτωση ήταν η ιστορία περί «σταύρωσης» ενός αγοριούРаспятый мальчик στο Σλαβιάνσκ της επαρχίας Ντονιέτσκ. Σύμφωνα με «ρεπορτάζ» του Πρώτου Καναλιού της ρωσικής δημόσιας τηλεόρασης, ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας επιτέθηκαν και βασάνισαν αμάχους στην πόλη του Σλαβιάνσκ, οι οποίοι υποστήριζαν την Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιένσκ, δημιούργημα των ρωσόφιλων αυτονομιστών. Οι εν λόγω δυνάμεις, κατά το ρεπορτάζ, εκτέλεσαν την γυναίκα ενός αυτονομιστή, ενώ σταύρωσαν το τρίχρονο αγοράκι της μπροστά στα μάτια μιας γυναίκας, που έδωσε και την μαρτυρία της για το περιστατικό.

Η ιστορία προκάλεσε σάλο στην Ρωσία και το κανάλι και οι δημοσιογράφοι δεν μπόρεσαν ποτέ να προσκομίσουν καμμία απόδειξη ότι το έγκλημα όντως συνέβη. Ρώσοι δημοσιογράφοι που επισκέφθηκαν το Σλαβιάνσκ απέδειξαν το ψευδές της «είδησης» και το κανάλι την διέψευσε μήνες μετά την αρχική προβολή της.

Σήμερα, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και η ρωσική διπλωματία κάνουν συνεχώς λόγο για δολοφονίες αμάχων από τον ουκρανικό στρατό και από παραστρατιωτικούς. Οι ισχυρισμοί αυτοί προβάλλονταν συστηματικά ήδη από την περσινή χρονιά, ώστε να οικοδομήσουν ένα κλίμα στην Ρωσία και διεθνώς που θα προσέδιδε νομιμοποίηση στην «ειρηνοποιό» στρατιωτική επέμβαση. Χαρακτηριστική περίπτωση, ο ισχυρισμόςFive-year-old killed in DPR in Ukrainian drone strike – militia | TASS ότι πεντάχρονο αγόρι δολοφονήθηκε από ουκρανικό drone στα εδάφη της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ». Η είδηση απεδείχθη ψευδής«Повод для эскалации и войны». Как в Украине разоблачили фейки вокруг гибели ребенка на Донбассе | ru.krymr.com: το παιδί είχε σκοτωθεί πατώντας σε νάρκη.

Στον παρόντα γύρο συγκρούσεων, η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα επετέθηΡωσική πρεσβεία για Μαριούπολη: Το ναζιστικό τάγμα Αζόφ σκοτώνει Ουκρανούς ελληνικής καταγωγής | Τα Νέα με απειλές και «νουθεσίες» προς πάντες, ισχυριζόμενη πως οι δέκα ομογενείς που φονεύθηκαν στο χωριό Σαρτανά της Μαριούπολης δεν σκοτώθηκαν από τον ρωσικό βομβαρδισμό του οικισμού, αλλά από το Τάγμα Αζόφ. Προσέθεσε μάλιστα πως «η Ρωσία θα βάλει τέλος» στους φόνους των Ελλήνων ομογενών από το τάγμα. Το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών αντέδρασε άμεσα και έντονα: ο εκπρόσωπός του Αλέξανδρος Παπαϊωάννου δήλωσε πως οι ελληνικές αρχές «έχουν αποδείξεις» πως οι ομογενείς θανατώθηκαν συνεπεία του ρωσικού βομβαρδισμού.

Συνεπώς, κανένας από τους ανωτέρω ισχυρισμούς της ρωσικής πλευράς, που έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο και που άκριτα αναπαράγουν Έλληνες ανταποκριτές στην Μόσχα, δεν ευσταθεί. Μόνα γεγονότα πέραν πάσης αμφιβολίας είναι η δυσαρέσκεια που προκάλεσε η κατάργηση του νόμου περί «περιφερειακών γλωσσών» το 2014 και η ύπαρξη και ιδεολογική ταυτότητα του Τάγματος Αζόφ (όχι όμως οι πράξεις που του αποδίδονται).

Η ενημέρωση θέλει αρετή και τόλμη από την πλευρά του δημοσιογράφου και δυσπιστία και ψάξιμο από την πλευρά του πολίτη. Όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας μάς το θυμίζουν με τον πιο επώδυνο τρόπο.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους . / ΠΗΓΗ:  insidestory.gr