Τιμή στους σφαγιασθέντες Έλληνες Προσκόπους της Μ. Ασίας
Εκατό χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή η Εκκλησιαστική Επιτροπή Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης Λευκωσίας και το Σώμα Προσκόπων Κύπρου τελούν την Κυριακή, 20 Φεβρουαρίου 2022, το μνημόσυνο τους.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό των Ελλήνων από την καθ’ ημάς Ανατολή η Εκκλησιαστική Επιτροπή Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης και το Σώμα Προσκόπων Κύπρου τελούν την Κυριακή, 20 Φεβρουαρίου 2022, το μνημόσυνο των σφαγιασθέντων προσκόπων του Αϊδινίου, της Κάτω Παναγιάς και των Σωκίων.
Ανακοίνωση των οργανωτών του μνημοσύνου αναφέρει:
“Ο Προσκοπισμός στη Μικρά Ασία άρχισε να οργανώνεται λίγους μήνες πριν από τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (1914-1918). Το χρονικό της ίδρυσης αρχίζει από τη Σμύρνη, την πρωτεύουσα της Ιωνίας όπου είχε εγκατασταθεί ο Ευάγγελος Ιωαννίδης, παλαιός πρόσκοπος και Αρχηγός ομάδος από την Αλεξάνδρεια. Μαζί με τον Γεώργιο Παπαδημητρίου πήραν την πρωτοβουλία να ιδρύσουν ελληνικές προσκοπικές ομάδες, βρίσκοντας και άλλους συμπαραστάτες. Όταν την ιστορική ημερομηνία 2 Μαΐου 1919 ο Ελληνικός Στρατός αποβιβαζόταν στη Σμύρνη, οι πρόσκοποι της Ιωνίας πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες ως αγγελιαφόροι, σύνδεσμοι, οδηγοί, διερμηνείς, γραφείς και τραυματιοφορείς. Πρόσφεραν ακόμη τις υπηρεσίες τους στο Φρουραρχείο, το Λιμεναρχείο, την Επιμελητεία, το Γραφείο Τύπου, στο Αρχηγείο Στρατού και, γενικά, όπου χρειαζόταν βοηθητική υπηρεσία. Πρέπει ακόμη να αναφερθεί ότι στην Ευαγγελική Σχολή είχε στρατωνιστεί για ένα μήνα ομάδα, της οποίας οι πρόσκοποι συνόδευαν τις στρατιωτικές περιπόλους ως οδηγοί, μέρα νύκτα, στις διάφορες συνοικίες της πόλης.
Σε μικρό διάστημα ιδρύθηκαν 63 προσκοπικές ομάδες στη Σμύρνη και την ευρύτερη περιοχή της Μ. Ασίας. Παντού επικρατούσε συνειδητή πειθαρχία. Στις τραγικές εξελίξεις που έμελλε να ακολουθήσουν στην μεγάλη σφαγή στο Αϊδίνιo, Τσέτες και Τούρκοι είχαν σε πολλές περιπτώσεις την ευκαιρία να εκδηλώσουν τα αισθήματά τους αυτά με τρόπο άγριο και απάνθρωπο, ενώ συνολικά σφαγιάστηκαν 31 πρόσκοποι που υπερασπίζονταν και φρόντιζαν τους κατοίκους. Για το ομαδικό αυτό έγκλημα αντέδρασαν δυναμικά οι Ελληνικές Αρχές, καθώς και πολλές προσωπικότητες. Η Κάτω Παναγιά έγινε επίσης στόχος λεηλασιών, εμπρησμών και φονικών. Δύο ιερείς, από τους πρώτους συλληφθέντες, γνώρισαν μαρτυρικό θάνατο, το ίδιο και οι πρόσκοποι, οι οποίοι προτίμησαν να σφαγιαστούν παρά να εξισλαμιστούν, όπως τους προτάθηκε από τον αρχηγό του τουρκικού σώματος που τους συνέλαβε.
Τα ονόματα των θυσιασθέντων προσκόπων:
ΚΑΤΩ ΠΑΝΑΓΙΑ
1. Ιωάννης Θεοφανίδης, αρχηγός και οι πρόσκοποι, 2. Κώστας Θεοφανίδης,
3. Αθανάσιος Καμπάνης, 4. Κυριάκος Μίχαλος, 5. Δημήτρης Οικονομίδης
ΑΪΔΙΝΙO
1. Νικόλαος Αυγερίδης (ιδρυτής και Τ.Ε.), 2. Επαμεινώντας Αναστασιάδης (μέλος Τ.Ε.)
3. Μιχαήλ Τσοχατζής (μέλος Τ.Ε.), 4. Φιλοκτήτης Αργυράκης (αρχηγός 1ης Ο.Π.)
5. Μίνως Βεϊνόγλου (αρχηγός 2ης Ο.Π.), 6. Αιμίλιος Παπαδόπουλος (αρχηγός 3ης Ο.Π.)
και οι πρόσκοποι: 7. Ιωάννης Αβραάμ, 8. Κωνσταντίνος Ανδρεάδης, 9. Ηρακλής Αντωνίου,
10. Δήμος Αραδούλης, 11. Γεώργιος Θεοδώρου, 12. Βασίλειος Ιωάννου,
13. Γεώργιος Ιωάννου, 14. Χρυσόστομος Κανάτας, 15. Γεώργιος Καραγιαννόπουλος,
16. Δήμος Καραμαούνας, 17. Δημήτριος Κουγιουμτζής, 18. Κυριάκος Μανθόπουλος,
19. Εμμανουήλ Μαρινάκης, 20. Ευδόκιμος Μιναρεδζόγλου, 21. Θεοδόσιος Μιναρεδζόγλου,
22. Νικόλαος Μιναρεδζόγλου, 23. Γεώργιος Νικητόπουλος, 24. Κωνσταντίνος Νομικός,
25. Γεώργιος Παναγής, 26. Γεώργιος Παπαδάκης, 27. Δημήτριος Πρωτοψάλτης,
28. Πλάτων Σαμιωτάκης, 29. Δημοσθένης Σακελλαρίδης, 30. Μάνθος Τσοχατζής,
31. Ευστάθιος Χριστοδούλου
ΣΩΚΙΑ
1. Χρήστος Χριστίδης (αρχηγός) και οι πρόσκοποι: 2. Γιώργος Βενέτος,
3. Βασίλειος Γεωργιάδης, 4. Δημήτριος Καραμηνάς, 5. Θρασύβουλος Καραμηνάς,
6. Δημήτριος Μελάς, 7. Ευστράτιος Ματθαίου, 8. Ιωάννης Στολίδης, 9. Γεώργιος Σαβράκης,
10. Βασίλειος Χαραλάμπους, 11. Γεώργιος Χαραλάμπους, 12. Γεώργιος Χατζημιχαήλ,
13. Κωνσταντίνος Χειμωνίδης”
ΦΩΤΟ ΠΑΝΩ: Σπάνια φωτογραφία από την μαρτυρική θυσία των προσκόπων της Μ. Ασίας (mikrasiatwn.wordpress)
***********************************************************************
Το μνημείο προς τιμήν των πεσόντων προσκόπων του Αϊδινίου και των Σωκών της Μικράς Ασίας βρίσκεται στη πλατεία Χρυσοστόμου στη Νέα Σμύρνη της Αττικής. Πρόκειται για ένα δημιούργημα του γλύπτη Βάσου Καπάνταη .
Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη στην οποία απεικονίζονται δυο μορφές, μια γυναικεία και μια παιδική. Η παιδική μορφή είναι αρσενικού γένους και φέρει προσκοπικά ρούχα. Η γυναίκα – που προφανώς απεικονίζει την Ελλάδα ή την Ελευθερία – αγκαλιάζει το παιδί το οποίο με τη σειρά του κρατάει στο χέρι του το κοντάρι της γυναίκας. Από την πίσω πλευρά υπάρχει μια χάλκινη ασπίδα η οποία φέρει στο κέντρο της το ανάγλυφο σήμα των Προσκόπων, το περίφημο προσκοπικό τριφύλλι. Πάνω από αυτό, περιμετρικά είναι χαραγμένα τα λόγια:
Ποίημα για το μαρτυρικό Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, αφιερωμένο στη σφαγή των ηρωικών προσκόπων του
Ένα αηδόνι του Μαγιού
και δυό χελιδονάκια
στου Εύδωνα* τις όχθες πήγανε
να κελαϊδίσουν με μεράκια.
Τ’ αηδόνι πήγε αριστερά
δεξιά τα χελιδόνια
και σκαρφαλώσαν μονομιάς
στ’ ανθισμένα κλώνια.
Ο ήλιος πάνω έλαμπε
το ποτάμι τραγουδούσε
και το νερό κελαριστό
όλη τη γη ρουφούσε
Σβέλτα, καθάρια, δυνατά
άκουγες την ορμή του
και τα πουλιά δροσίζονταν
μέσα απ΄ την πηγή του!
Ξάφνου αητός περήφανος
πέφτει μες΄ το ποτάμι
και παίρνει χρώμα το νερό
μαύρο σαν τα κατράμι
Τα χελιδάνια τα ‘χασαν
τ’ αηδόνι λαχταράει
κι ευθύς πετάγονται με μιας
σε κείνον που πονάει!
Τι έχεις αητέ περήφανε
γιατί είσαι πληγωμένος
γιατί έτσι φαίνεσαι εσύ
ανήμπορος καημένος;
Αυτό που τώρα θα σας πω
με λιώνει με πονάει
σε κανένα άνθρωπο στη γη
το μυαλό του δε χωράει!
Καθώς πετούσα εκεί ψηλά
μες τ’ Αϊδινιού τη χώρα
βλέπω αντάρα καταχνιά
μια σκοτεινιά μια μπόρα!
Κι ακούω φωνές περίεργες
μες’ απ’ την κοιλάδα
που ‘χε μια όψη πένθιμη
μεγάλης Πέμπτης τη λαμπάδα!
Πάω σιμώνω για να δω
ποιοι κλαίνε ποιοι φωνάζουν
και νοιώθω βόλια στα φτερά
τη δύναμη ν’ αρπάζουν
Τσέτες, σκληροί, αδίστακτοι
σκότωναν τα παιδιά μας
με τρόπο άγριο φριχτό
βαλάντωσε πολύ η καρδιά μας
τριανταένα πρόσκοποι
έδωσαν τη ζωή τους
κι η Ιστορία μάτωσε
μέσα απ’ την πληγή τους
Αφού τους γδάραν ζωντανούς
τους βγάλανε τα μάτια
και τεμαχίσαν τα κορμιά
σε χίλια πέτσινα κομμάτια!
Άλλους τους πέταξαν στη γη
κι έβαψε κόκκινο το χώμα
κι άλλους φωτιά τους βάλανε
κι άλλαξε ο αέρας χρώμα!
Ο κάμπος γέμισε καπνούς
μαύρισε το σιτάρι όλο
έστησε ο πόλεμος χορό
με τη κακία και το δόλο!
Οι μάνες θρηνήσανε βαριά
μαύρα φορέσανε μαντήλια
και οι εκκλησιές ανάψανε
όλα τα σκαλιστά καντήλια
Αυτά τους είπε ο αητός
καθ’ όσο ξεψυχούσε
με τη περήφανη ματιά
όλη τη γη φιλούσε
Μόλις τ’ ακούσαν τα πουλιά
ράγισε η καρδιά τους
μέγας σεισμός εγίνηκε
γκρεμίστηκε η φωλιά τους
Απ’ τα δέντρα πέσαν οι ανθοί
τσακίστηκαν τ’ αστέρια
και πήγαν και καρφώθηκαν
σ’ ολόκληρα, στητά, μαχαίρια
Τα χόρτα όλα ξεράθηκαν
στέρεψε το ποτάμι
κι η γη εξαφάνισε με μιας
κάθε δυσεύρετο βοτάνι
ποιος είδε μάτι αηδονιού
να κλαίει, να δακρύζει
και χελιδόνας τη καρδιά
να καίει να μαυρίζει;
Τα νέα ευθύς μαθεύτηκαν
στα Θείρα και στη Σώκια
στο Μενισλί και στο Ναζλή
στις Σμύρνη και στη Φώκ(α)ια
Από παντού ήρθανε πουλιά
τρυγόνια περιστέρια
και πιάστηκαν μια αγκαλιά
και σφίξανε τα χέρια
Το Οδεμήσιο έστειλε
πέρδικες ζηλεμένες
κι ήρθαν κι αυτές κατάλυπες
και όλες πικραμένες
Όλα μαζί συνάχτηκαν
στου ποταμιού την άκρη
και κλαίγαν μέρες ξάγρυπνα
με πόνο και με δάκρυ
Κλαίγαν γι’ αυτούς που η νιότη τους
χαμένη πήγε αδίκως
γι’ αυτούς που έφαγε ο πόλεμος
σαν ο κακός ο λύκος
Κλαίγαν και τα μελλούμενα*
αυτά που δεν ήρθανε ακόμα
και που κανένα στόμα μες’ τη γη
δεν τα ξεστόμισε ακόμα
Μέρες αναρωτιόντουσαν
γιατί σκοτώνονται οι ανθρώποι
γιατί στο αίμα, βουλιάζουνε
τόσες φυλές, λαοί και τόποι!
Όσο κι αναρωτήθηκαν
απάντηση δε βρήκαν
γιατί τα πουλιά εδώ στη γη
γ’ άλλο σκοπό βρεθήκαν!
Ευαγγελία Τσώλη (Αθήνα 9 Νοεμβρίου 2014)
*Εύδωνας : παραπόταμαμος του ποταμού Μαίανδρου στην περιοχή τ’ Αϊδινίου
* Μελλούμενα: Μικρασιατική καταστροφή
