Τι ακριβώς σημαίνει «ανθελληνισμός»;

Του Γιώργου Κουμουλλή*

Όταν κάποιοι  πολιτικοί στριμωχτούν και δεν μπορούν να απαντήσουν στις επικρίσεις για ένα άλφα θέμα αμέσως επικαλούνται το εθνικό συμφέρον και την απειλή κατά το κυπριακού ελληνισμού. Επομένως, δεν πρέπει να ξενίζει όταν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δέχεται πυρά από την αντιπολίτευση  για τους χειρισμούς του στο Κραν Μοντανά να απαντά  ότι «δεν είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που δέχεται τα πυρά αλλά ο Κυπριακός Ελληνισμός που δέχεται τα πυρά όταν του αποδίδονται ευθύνες».  Έμμεσα ο ΠτΔ χαρακτηρίζει την τακτική των επικριτών του «ανθελληνική». Μ΄ άλλα λόγια,  διατυπώνοντας κάποιες απορίες σχετικά με τις  συνομιλίες στο Κραν Μοντανά,  εισπράττεις τη ρετσινιά του ανθέλληνα διότι, κατά τη λογική του Αναστασιάδη,  τέτοιες απορίες είναι «πυρά εναντίον του ελληνισμού της Κύπρου» ! Κι όμως οι απορίες είναι εκεί,  αναπάντητες. Γιατί, π.χ., αν η Τουρκία είναι υπεύθυνη για το ναυάγιο των συνομιλιών,  ο Γκουτέρες στην Έκθεση του τον Σεπτέμβρη του 2017 εξυμνεί την εποικοδομητική  στάση της Τουρκίας και, παρόλα αυτά,  ο Αναστασιάδης όχι μόνο δεν εξεμάνη αλλά, απεναντίας, επέτρεψε την Έκθεση να μετατραπεί σε επίσημο έγγραφο του ΟΗΕ; Γιατί, αν όντως η Τουρκία δεν ήταν διατεθειμένη να συζητήσει το καυτό θέμα της αντικατάστασης των εγγυήσεων  οι κ.κ. Χριστοδουλίδης και Μαυρογιάννης δήλωσαν ότι είχαμε φτάσει σε απόσταση αναπνοής από τη λύση;

Τα «γιατί» είναι πάρα πολλά αλλά δεν θα ήθελα να επικεντρωθώ σ΄αυτά στο παρόν άρθρο. Εκείνο που θλίβει είναι ότι ιστορικά αυτοί που συγκρούστηκαν με το κατεστημένο, αυτοί που εμπνέονται από δημοκρατικά ιδεώδη, αυτοί που συλλογίζονται ελεύθερα, αυτοί που θεωρούν τους Τουρκοκύπριους γνήσιους συμπατριώτες μας, αυτοί που είναι υπέρ της φιλίας Ε/κ και Τ/κ, τους απονέμεται με την πρώτη ευκαιρία ο τίτλος του «ανθέλληνα» και του «εθνοπροδότη» από το συντηρητικό και εκκλησιαστικό κατεστημένο. 

Αυτό το θλιβερό φαινόμενο είναι διαχρονικό στη Κύπρο. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα(1967-1974) η Χούντα κατόρθωσε με τη προπαγάνδα της στη Κύπρο να ταυτιστεί με το έθνος. Όποιος δεν θεωρούσε τον σχιζοφρενή Γ. Παπαδόπουλο και τον αγράμματο Παττακό ήρωες ήταν  «ανθέλληνας».  Όποιος δεν θεωρούσε την κρετινική και ληστρική τυραννία καμάρι του έθνους ήταν «εθνοπροδότης». Όποιος τολμούσε να υποδείξει ότι η παραμονή της χούντας στην εξουσία εγκυμονούσε θανάσιμο κίνδυνο για τη Κύπρο θεωρείτο «γελοίος»,  «γραφικός», «ακραίος».  Τώρα, βέβαια, κατόπιν εορτής,  όλοι αντιλαμβάνονται ότι η δεινή θέση στην οποία έχουμε περιέλθει είναι εξαιτίας του σαπρού καρπού της δικτατορικής λύμης.

Την περίοδο 1960-1963,  πριν καταρρεύσει η Κυπριακή Δημοκρατία το κλίμα ήταν βαρύ διότι καμία από τις δύο κοινότητες δεν θεώρησε ότι οι συνθήκες ικανοποίησαν τους εθνικούς στόχους της ή ότι το καθεστώς που εγκαθίδρυαν θα μπορούσε να είναι κάτι περισσότερο από ένα μεταβατικό στάδιο. Εξοπλίζονταν για μια νέα σύγκρουση  και οι μεν και οι δε. Μέσα σ΄αυτό το συγκρουσιακό κλίμα ξεχώρισε η λογική  φωνή του Νίκου Λανίτη. Τις απόψεις του τις  δημοσίευσε στη «Cyprus Mail» διότι, όπως λέγεται, καμιά Ελληνόφωνη εφημερίδα δεν ήταν διατεθειμένη να τις δημοσιεύσει. Σταμπαρίστηκε κι αυτός ως «ανθέλληνας».   Μάταια προσπαθούσε να εξηγήσει πως η επιδίωξη της ένωσης θα κατέληγε  σε εθνική τραγωδία. Όφειλαν, έλεγε,  οι Ε/κ  να ήταν γενναιόδωροι προς τους Τ/κ για να μπορέσουν να απαλλάξουν το σύνταγμα από όλα τα διχαστικά στοιχεία του. Προειδοποιούσε, επίσης, τους Τουρκοκύπριους πως ένα τουρκικό κράτος στην Κύπρο θα ήταν πολύ μικρό για να επιβιώσει και θα καταντούσαν υποτελείς στην Τουρκία. Φευ, η  Ιστορία τον δικαίωσε πλήρως.

Υπήρχαν όμως και «ανθέλληνες» πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο! Το Κομουνιστικό Κόμμα  Κύπρου (ΚΚΚ, να μην συγχέεται όμως με την Ku Klux Klan!) ιδρύθηκε το 1926  και οι αποικιοκράτες το κήρυξαν  παράνομο το 1931. Το κόμμα δεν είχε ίχνος ρατσισμού. Θεωρούσε τους Τ/κ ως αυτόχθονες κάτοικους Κύπρου και ότι μαζί (Ε/κ και Τ/κ ) όφειλαν να επιδιώξουν την ανεξαρτησία της Κύπρου. Μπορεί το ΚΚΚ να ήταν ο πρόδρομος του ΑΚΕΛ στη Κύπρο αλλά τα δύο κόμματα είχαν διαφορετικό προσανατολισμό για το μέλλον της Κύπρου. Ενώ το ΑΚΕΛ συμπορεύθηκε με την λεγόμενη Εθναρχία και έγινε πύρινος υποστηρικτής της Ένωσης, το ΚΚΚ  τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας και, επομένως, εναντίον της Ένωσης. Ήταν  η μοναδική πολιτική κίνηση στη Κύπρου  που τόλμησε να πάρει μια τέτοια απόφαση διότι προέβλεψε ότι η ένωση ήταν ανέφικτη και η επιδίωξη της θα κατέστρεφε τη Κύπρο.  Ως αναμενόταν, αυτή η πολιτική καταπολεμήθηκε ως «προδοτική» και «ανθελληνική» από τη Δεξιά και τα μέλη του ΚΚΚ έγιναν τα θύματα του μπούλινγκ, της κοροϊδίας και της κοινωνικής απόρριψης. Φτάνει ν΄ αναφέρω ότι σε μερικά χωριά τα καφενεία δεν δεχόντουσαν μέλη του ΚΚΚ,  ωσάν να ήταν λεπροί!

Το συμπέρασμα  είναι ότι η έννοια του «ανθελληνισμού» στο κυπριακό περιβάλλον μεταβάλλεται: άλλοτε μπορεί να έχει τη συμβατική σημασία και άλλοτε αυτή της λογικής, του ρεαλισμού, του πραγματισμού, της απαλλαγής της ηλιθιότητας.  Έχω την αίσθηση ότι ένας γλωσσολόγος του αναστήματος του Μπαμπινιώτη με  βασικές γνώσεις Ιστορίας της Κύπρου θα συμφωνεί πέρα για πέρα. Και θα συμφωνήσει διότι  οι «ανθέλληνες» της Κύπρου επικεντρώθηκαν στη λατρεία του ανθρώπου και της ελεύθερης σκέψης που,  ω της ειρωνείας,  είναι τα συστατικά του ελληνικού πολιτισμού που έζησε κι απλώθηκε και κάρπισε σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους/  ΠΗΓΗ: Εφημερίδα : “ΠΟΛΙΤΗΣ”