Τα «γιατί» γύρω από τον επόμενο Πρόεδρο
Του Παύλου Μ. Παύλου*
Το 1540, ο «νόμος της περίφραξης των βοσκοτόπων» στην Αγγλία, όσο άσχετος κι αν φαίνεται, ήταν ίσως ο πρώτος κρίκος σε μιαν αλυσίδα γεγονότων που οδήγησαν στη Βιομηχανική Επανάσταση του 18ου και του 19ου αιώνα.
Από την άλλη, βέβαια, όσοι αρέσκονται στο να εξάγουν απλοϊκά συμπεράσματα από την Ιστορία, τον θεωρούν την «αιτία» δημιουργίας του σύγχρονου κόσμου. Δεν είναι έτσι. Αυτός ο νόμος δεν θα είχε καμιά ιδιαίτερη σημασία, αν δεν συγκεντρώνονταν, πριν και μετά, μια σειρά από άλλους παράγοντες· οι οποίοι ευνοούσαν το πέρασμα στην εκμηχάνιση της παραγωγής. Από την Εμπορική Επανάσταση μέχρι την αποικιοκρατία, από τη συγκέντρωση πρώτων υλών στην Αγγλία μέχρι τον Προτεσταντισμό. Η ατμομηχανή, που συνέβαλε δραστικά στην εκμηχάνιση της παραγωγής, ήταν εφεύρεση του Αρχιμήδη και αρκετών άλλων, ίσως και πριν απ’ αυτόν. Όμως, η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήρθε πριν από 2.000 χρόνια. Επειδή οι απαραίτητες συγκυρίες δεν είχαν συγκεντρωθεί.
Γιατί ο Αβέρωφ
Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό, το ένα μετά το άλλο, τα περισσότερα εμπόδια στον δρόμο του για την υποψηφιότητα. Το πρώτο ήταν η αντανάκλαση των κυβερνητικών σκανδάλων στο κυβερνών κόμμα. Κατάφερε να δημιουργήσει ένα σχήμα όπου ο ΔΗΣΥ πιστώνεται τα «καλά» της εξουσίας («διαθέτουμε κυβερνησιμότητα», «αν έχεις προσωπικό πρόβλημα εμείς θα σου το λύσουμε») και να χρεώνεται ελάχιστα την παρακμιακή κατάσταση της κυβέρνησης και του Προέδρου.
Το δεύτερο ήταν η πιθανότητα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να διεκδικήσει τρίτη θητεία, ή να δώσει το δαχτυλίδι στον Ν. Χριστοδουλίδη. Φαίνεται πως και τα δύο ξεπεράστηκαν. Λόγω της έντονης φθοράς του προσώπου του Προέδρου, διεθνώς και στο εσωτερικό, και λόγω της αποδυνάμωσης της εικόνας του Ν. Χριστοδουλίδη. Η εικόνα του στην κοινωνία δεν έχει καμιά σχέση με εκείνην πριν δύο χρόνια.
Το τρίτο ήταν η αποδοχή του εντός και εκτός ΔΗΣΥ. Εντός, έλεγξε σχεδόν απόλυτα τους μηχανισμούς του κόμματος και τις αντιρρήσεις ή φιλοδοξίες άλλων στελεχών. Τις επιφυλάξεις για την εμβέλειά του εκτός κόμματος τις υπερκέρασε με τα «μαγικά» του: Συνεργασία με ΕΛΑΜ και ταυτόχρονο άνοιγμα ανεπίσημου διαλόγου με Νικόλα Παπαδόπουλο και ΔΗΚΟ.
Τι ο Αβέρωφ
Επομένως, από την πλευρά της συμπολίτευσης είναι περίπου βέβαιο ότι υποψήφιος θα είναι ο Αβέρωφ Νεοφύτου.
Οι πιθανότητες εκλογής του δεν είναι αμελητέες. Αλλά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν προκαταβολικά δύο ζητήματα:
• Τυχόν εκλογή του κ. Αβέρωφ Νεοφύτου στην προεδρία της Δημοκρατίας θα σημαίνει επαναφορά του Κυπριακού στις ράγιες της ΔΔΟ;
• Τυχόν εκλογή του κ. Αβέρωφ Νεοφύτου στην προεδρία θα συνεπάγεται αλλαγή πολιτικής στα θέματα εσωτερικής διοίκησης;
Η απάντηση στο πρώτο είναι όχι. Ήταν ειλικρινής όταν αγωνιούσε και στο Κραν Μοντανά και μετά. Αλλά, μετά από τυχόν εκλογή του, το Κυπριακό (αν υπάρχει τότε όπως το ξέραμε) θα είναι τρίτη προτεραιότητά του. Το απέδειξε εξάλλου και η ευλυγισία του ιδίου και των στελεχών του ΔΗΣΥ γενικά, τα τελευταία κυρίως χρόνια. Πρώτη προτεραιότητα θα είναι η επανεκλογή του για δεύτερη θητεία, και δεύτερη προτεραιότητα ο έλεγχος του πολιτικού και οικονομικού συστήματος. Το Κυπριακό θα θέλει πολλή αφοσίωση και κόπο για να αναστηθεί. Και πολλά ρίσκα στο εσωτερικό, που δεν θα θέλει να τα πάρει.
Η απάντηση στο δεύτερο είναι ναι. Η φιλοσοφία του στα ζητήματα διοίκησης, πελατειακών σχέσεων, οικονομικών δομών, προσωπικής αξιοποίησης του συστήματος είναι σαφέστερη, βαθύτερη, και πιο συνειδητή από εκείνην του Προέδρου Αναστασιάδη. Ο τελευταίος θα μπορούσε να μετατραπεί και σε «κεντρώο», αν αυτό τον βόλευε. Ο κ. Νεοφύτου ποτέ! Απλώς ο νυν Πρόεδρος είναι πιο άτσαλος. Ο κ. Νεοφύτου δεν θα κάνει γκάφες του τύπου να πουλά διαβατήρια ο ίδιος. Είναι έμπειρος στο να μην φαίνεται ο ίδιος, εδώ και δεκαετίες. Σε άλλα επίπεδα, πέραν των διαβατηρίων. Ναι, θα υπάρξει διαφοροποίηση σε ζητήματα εσωτερικής διοίκησης, οικονομικών δομών, και διαφθοράς: Η παρούσα κατάσταση θα γίνει πιο επαγγελματική και λιγότερο ευάλωτη στους Al Jazeera, Guardian, Times, Pandora Papers. Θα παγιωθεί και θα «νομιμοποιηθεί».
Τα επειδή
Στο ερώτημα «γιατί λοιπόν ο κ. Νεοφύτου φαίνεται να συγκεντρώνει σοβαρές πιθανότητες εκλογής;», η απάντηση έγκειται, εκτός από όσα οφείλονται στις δικές του ικανότητες και επιτυχίες, και στα εξής:
• Η αντιπολίτευση, στην πλειονότητά της, είναι κατ’ όνομα αντιπολίτευση. Η ΕΔΕΚ, η ΔΗΠΑ, το ΕΛΑΜ (οι Οικολόγοι εν μέρει, και το ΔΗΚΟ επίσης εν μέρει τελευταία), δεν είναι αντιπολίτευση. Ερωτοτροπούν με τον ρόλο της συμπολίτευσης.
• Δεν υπάρχει περίπτωση να εξευρεθεί κοινός υποψήφιος που να συνενώνει την αντιπολίτευση. Και εξαιτίας του πιο πάνω, αλλά και λόγω του Κυπριακού. Οι δε τελευταίες εξελίξεις, από την εκλογή προέδρου της Βουλής και μετά, δείχνουν ότι είναι δύσκολο να υπάρξει κοινός υποψήφιος που να συνενώσει έστω το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ.
• Το ΑΚΕΛ, ως κόμμα με συγκροτημένες δομές και χωρίς έντονο κύτταρο πρόταξης προσωπικών φιλοδοξιών, θα ζυγίζει τα πράγματα σχεδόν μέχρι τελευταία στιγμή. Αυτές οι εκλογές, όμως, έχουν την ιδιαιτερότητα ότι θα διεξαχθούν μέσα σε ένα ιδιόμορφο σκηνικό: Από τη μια, κάθε μήνας που περνά παγιώνει στη συνείδηση των πολιτών ως «φυσιολογικά» όλα τα πολιτικά εγκλήματα της κυβέρνησης (χειρισμοί στο Κυπριακό, διαφθορά κ.λπ.). Από την άλλη, ενόσω η αντιπολίτευση δεν δίνει προσωποποιημένη εναλλακτική λύση, η κοινωνία θα εξοικειώνεται όλο και περισσότερο με τη λογική της «κυβερνησιμότητας» που υποβάλλει ο ΔΗΣΥ.
• Στην Κύπρο των ιδιαιτεροτήτων, την κόπωση και την παραίτηση της κοινωνίας από τις αποτυχίες της εξουσίας την πληρώνει παραδοσιακά κυρίως η αντιπολίτευση. Και όχι τόσο η κυβέρνηση. Πόσω μάλλον όταν η κυβέρνηση ελέγχει και μεγάλο μέρος των ΜΜΕ.
Κατά την αγαπημένη έκφραση του πάλαι ποτέ προπονητή ποδοσφαίρου Γιάννη Ματζουράκη, «αυτά είναι τα πράματα». Οι απαντήσεις είναι μέσα στις ίδιες τις διαπιστώσεις. Φτάνει να θέλουμε να τις δούμε.
Καλάθι
• Η άνοδος της ασημαντότητας (1): Πανομοιότυπη διαπίστωση του Κορνήλιου Καστοριάδη και του Μίλαν Κούντερα. Όσο προχωράμε, τόσο πιο «σημαντικά» εμφανίζονται στη δημόσια ζωή τα επουσιώδη και τα ασήμαντα. Το νιώθουμε όλο και περισσότερο από τις ειδήσεις. Η «σημαντικότερη» των τελευταίων ημερών ήταν με διαφορά το γλυπτό της πατάτας στην Ξυλοφάγου.
• Η άνοδος της ασημαντότητας (2): Κατά κανόνα, οι επισκέψεις πολιτικών προσώπων σε χώρους εργασίας είναι μια πληκτική υπόθεση. Υπάρχουν όμως τρεις κατηγορίες ανθρώπων που τις απολαμβάνουν: Αυτοί που στριμώχνονται δίπλα και πίσω από τον πολιτικό για να τους πιάσει ο φακός, αυτοί που θα δώσουν στον πολιτικό έναν φάκελο με τα στοιχεία για το ρουσφέτι, και ο πολιτικός που θα κερδίσει τριάντα δευτερόλεπτα στο δελτίο ειδήσεων.
• Η άνοδος της ασημαντότητας (3): Η εικόνα και η παρουσία είναι πιο σημαντικά από την ουσία. Γι’ αυτό και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αξιοποιεί κάθε ευκαιρία για ομιλίες και δηλώσεις. Που υπόσχονται συνταρακτικές προόδους, από το φυσικό αέριο μέχρι το «στρατηγικό σχέδιο» για προσέλκυση επενδύσεων. Όλοι ξέρουν ότι πρόκειται κατά κανόνα για λόγους κενούς. Φτάνει όμως που ξεχνάμε τα Pandora Papers. Εξάλλου, ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου δεν πάει πίσω. «Ταυτίζεται» κάθε μέρα και με μιαν επαγγελματική ομάδα, κρατώντας τα απαραίτητα εργαλεία, ή φορώντας τον απαραίτητο εξοπλισμό. Τους ναυαγοσώστες μην επισκεφτεί καμιά μέρα…
*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις του συγγραφέα τους/ ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “ΠΟΛΙΤΗΣ”
