Εντυπώσεις από την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Ουκρανία

Το μέλλον της νέας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία διαγράφεται λαμπρό. Πολύ σοφά ένας γέροντας είπε ότι «η Αυτοκεφαλία είναι σαν το βάπτισμα· άπαξ και βαπτιστεί ο άνθρωπος, τελείωσε· είναι βαπτισμένος. Και αυτό δεν αλλάζει. Δεν μπορεί να ’’ξεβαπτιστεί’’»

Του Ιερόμοναχου Νικήτα Παντοκρατορινού*

Η ιστορική και πολυαναμενόμενη επίσκεψη (20-24 Αυγούστου 2021) του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στην Ουκρανία ήταν η καλύτερη ευκαιρία να γίνει φανερό το τι πρεσβεύουν οι Ουκρανοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Αναμενόμενη ήταν και η μεγαλειώδης υποδοχή που επιφυλάχθηκε στον Οικουμενικό Πατριάρχη.

Αυτό που μπορούμε να καταθέσουμε, το οποίο «ιδίοις όμμασιν» είδαμε και ζήσαμε, είναι το μεγαλείο της Θείας Λειτουργίας στην Αγία Σοφία του Κιέβου· περί τους 80 Αρχιερείς, περισσότεροι από 1000 ιερείς και αμέτρητοι διάκονοι σε μια Θεία Λειτουργία που ήταν παρόντες αναρίθμητο πλήθος πιστών, οι οποίοι ήλθαν στο Κίεβο από όλη την Ουκρανία με δικά τους έξοδα και μάλιστα εν μέσω κορονοϊού! Αναμφίβολα, η προσέλευση των πιστών θα ήταν πολύ μεγαλύτερη υπό άλλες συνθήκες. Μια τέτοια Θεία Λειτουργία θα μπορούσε μόνο να συγκριθεί με αυτές που τελούνταν στον Ναό της του Θεού Σοφίας στην Βασιλεύουσα στην ακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αυτή επιβεβαίωσε σαφώς την ορθότητα των ενεργειών του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο δύσκολο ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα, το οποίο ταλάνιζε την Ουκρανία εδώ και 30 σχεδόν χρόνια, λόγω της στάσεως του Πατριαρχείου της Ρωσίας.

Άνθρωποι με δάκρυα στα μάτια να ευχαριστούν τον Θεό και τον Οικουμενικό Πατριάρχη για την Αυτοκεφαλία, να αισθάνονται δέος μετέχοντας σε μια Θεία Λειτουργία, όπου λειτουργός είναι αυτός ο Οικουμενικός Πατριάρχης, να νοιώθουν την ενότητα της Εκκλησίας που πηγάζει μέσα από την κοινή λατρεία, την ασφάλεια της κανονικότητας που πολλοί από αυτούς για τρεις σχεδόν δεκαετίες στερούνταν. Συγκίνηση μεγάλη νοιώσαμε και εμείς οι ανάξιοι συλλειτουργοί του Οικουμενικού Πατριάρχη, βλέποντας όλο αυτό το πλήθος των πιστών να απαγγέλουν το Σύμβολο της Πίστεως και το «Πάτερ ημών».

Είναι πράγματι μια εικόνα που σε κάνει να νοιώθεις την δύναμη της ενότητας της πίστεως και το μεγαλείο της Ορθοδοξίας. Η ευφροσύνη στα πρόσωπα των ανθρώπων είναι ένα αδιάσειστο επιχείρημα ότι η Αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας αποτελεί πλέον ένα τετελεσμένο γεγονός. Όποιος και αν προσπαθεί να αρνηθεί την Αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, προσπαθεί να αρνηθεί την πραγματικότητα.

Και το πιο σπουδαίο απ’ όλα, στο τέλος της Θείας Λειτουργίας η πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη προς τους Ιεράρχες, τον κλήρο και τον λαό της Ουκρανίας που αρνούνται την κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, να αναθεωρήσουν την στάση τους και να συζητήσουν τα προβλήματα, τους λογισμούς και τις ανησυχίες τους εντός των ορίων της αγιασμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, ο Οικουμενικός Πατριάρχης καλεί σε ενότητα. Υπάρχει ανοιχτή πρόσκληση, την οποία μακάρι οι Αρχιερείς της Ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία να αποδεχτούν ασμένως. Να αποδεχτούν, δηλαδή, την κανονική τάξη της Εκκλησίας και φυσικά την ύπαρξη της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Πολύ σοφά ένας γέροντας είπε ότι «η Αυτοκεφαλία είναι σαν το βάπτισμα· άπαξ και βαπτιστεί ο άνθρωπος, τελείωσε· είναι βαπτισμένος. Και αυτό δεν αλλάζει. Δεν μπορεί να ’’ξεβαπτιστεί’’». Έτσι και με την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας· άπαξ και δόθηκε, τελείωσε. Δεν μπορεί να αλλάξει αυτό. Όπως έγινε και με όλες τις άλλες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Στις επόμενες γενεές, στα βιβλία της ιστορίας στην Ουκρανία θα αναφέρεται η ημερομηνία απόδοσης Αυτοκεφαλίας ως ιστορικό γεγονός.

Τις επόμενες δύο ημέρες λειτουργήσαμε σε μια ενορία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Κίεβο, μαζί με τον Μητροπολίτη Αλέξανδρο, όπου οι πιστοί με πολλή κατάνυξη παρακολούθησαν τις ακολουθίες και έθεσαν πολλά εύλογα ερωτήματα. Ο κόσμος είναι ευλαβής. Όλοι, ιερείς και πιστοί, έχουν την δίψα να μάθουν. Οι πιο πολλοί ενδιαφέρονται να μάθουν πώς να ζουν ειρηνικά με ανθρώπους που τους προπηλακίζουν και δεν τους αναγνωρίζουν ως Ορθόδοξους Χριστιανούς. Προσεγγίσαμε και τους πονεμένους από την απώλεια αγαπητών προσώπων τους στον τελευταίο πόλεμο. Ο προβληματισμός τους είναι πώς να συγχωρήσουν αυτούς που γίνονται αιτία που χάνονται τα παιδιά τους. Αυτό είναι κάτι που τους πονά. Προσπαθήσαμε να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι ο Χριστός όλους τους συγχώρεσε. Ακόμα και τους σταυρωτές Του. Και ότι μας αγαπάει όλους ανεξαιρέτως το ίδιο, γιατί είμαστε όλοι παιδιά Του. Δόξα τω Θεώ, είναι πολύ καλοί άνθρωποι με θέληση να γίνουν καλύτεροι!

Έπειτα, στην επίσκεψή μας στην πόλη Βίννιτσα μας περίμενε μια πανέμορφη υποδοχή. Οι περισσότεροι ενορίτες του Ναού της Μεταμορφώσεως ήταν εκεί, μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του κλήρου και φυσικά την παρουσία του Μητροπολίτη Συμεών, ο οποίος είναι εξαίρετος και στήριξε μαζί με τον Μητροπολίτη Αλέξανδρο εξ αρχής την Νέα Αυτοκέφαλη Εκκλησία και για αυτό αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες από τους πρώην ιερείς του. Όμως είναι εμφανής η ευλογία του Θεού στην Μητρόπολή του και εμείς αισθανθήκαμε το θαύμα του Θεού που ανέστησε την Εκκλησία της Ουκρανίας και σταμάτησε το σχίσμα που κατέτρωγε τους πιστούς. Όλοι οι πιστοί είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι που βρίσκονται στην κανονικότητα και έχουν κοινωνία με την Μητέρα Εκκλησία και ιδίως με το Άγιον Όρος. Τα πρόσωπά τους έλαμπαν και οι απορίες τους ήταν κυρίως για το πώς θα μπορέσουν να ζουν πιο πνευματικά. Το μέλλον της νέας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία διαγράφεται λαμπρό.

Από αριστερά ο π. Νικήτας Παντοκτατορινός, Ο Ηγούμενος της Μονής Παντοκράτορος Γαβριήλ, ο Μιτροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος, ο π.                                               Λουκάς   Ξενοφωντινός και ο διάκονος Θεοδόσιος Ξενοφωντινός

Στην συνάντησή μας με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κιέβου κ.κ. Επιφάνιο αισθανθήκαμε την ευλογία που έχει λάβει η νέα Αυτοκέφαλη Εκκλησία από την Μητέρα Εκκλησία και την προσπάθεια επαναφοράς της στην βυζαντινή παράδοση: το καλυμμαύχι ελληνικό, οι στολές βυζαντινές, τα ράσα με τον ελληνικό τρόπο ραφής και γενικότερα το πνεύμα, παρόμοιο με το βυζαντινό. Στόχος του Μακαριωτάτου είναι να γίνουν φορείς της αρχαίας παράδοσης της Εκκλησίας. Να ξαναβρούν τις ρίζες τους.

Η χαρά για την δημιουργία της νέας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας είναι μεμιγμένη με λύπη, διότι μέρος των Ορθόδοξων Χριστιανών στην Ουκρανία δεν έχουν γνωρίσει ακόμα το πλήρωμα της αληθείας και την κανονική τάξη αυτής, αλλά αντιθέτως συντηρούν τον διχασμό και επιμένουν να απομακρύνουν τον εαυτό τους από την κοινωνία. Ευχόμαστε για όλους αυτούς και τους μνημονεύουμε σε κάθε Θεία Λειτουργία, ώστε να μπορέσουν να αναθεωρήσουν τις επίμονες σκέψεις τους και να επανέλθουν σε κοινωνία και στο κοινό Ποτήριο που είναι ο ασφαλής δρόμος της Σωτηρίας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΡΥΦΗΣ: Νίκος Παπαχρήστου

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους