ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ: “Είναι καιρός να προωθήσουμε ενεργά την πολιτική κουλτούρα υπέρ της ομοσπονδίας”

Ο δικοινοτικός φορέας  Φωνή Κυπρίων συνήλθε σε συνέδριο το Σάββατο 10 Ιουλίου για πρώτη φορά από τότε που έκλεισε η Πράσινη Γραμμή με δικαιολογία τους  περιορισμούς  για τη covid19. Συζητήθηκαν τα κύρια και άμεσα εμπόδια για μια διευθέτηση του Κυπριακού, μεταξύ αυτών ήταν η άτυπη συνάντηση   της Γενεύης τον Απρίλιο, η επίμονη γραμμή της λύσης δύο κρατών , που προβάλλονται από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και την Τουρκία, οι εκλογές και πολιτική εικόνα και στις δύο κοινότητες, καθώς και το καθεστώς συμμετοχής των πολιτών στην ειρηνευτική διαδικασία. Έχοντας εξετάσει τα σχετικά θέματα, κατέληξε στα εξής:

1. Οι διαπραγματεύσεις και ο λαός

Μετά την κατάρρευση της ελπίδας στην άτυπη συνάντηση  (5 + 1) τον Απρίλιο του 2021, οι διαπραγματεύσεις για το κυπριακό έχουν φτάσει στο χειρότερο αδιέξοδο από ποτέ. Οι διοικήσεις και στις δύο κοινότητες εργάζονται ανοιχτά ενάντια στην προσέγγιση των πολιτών τόσο με τη ρητορική τους όσο και με την πολιτική τους δράση. Οι κύπριοι πρέπει να συνενωθούν σε ομάδες που υποστηρίζουν την ειρηνική διευθέτηση και να αντισταθούν στις ελίτ που υποστηρίζουν τον διαχωρισμό. Είναι καιρός να προωθήσουμε ενεργά την πολιτική κουλτούρα υπέρ της ομοσπονδίας. Μέχρι στιγμής, η επιλογή της Ομοσπονδίας δεν τέθηκε ποτέ μπροστά στους πολίτες, ούτε εξηγήθηκε ούτε δόθηκε ως επιλογή σε δημοψήφισμα. Η Φωνή Κυπρίων καλεί τον λαό και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να συνεχίσουν τον αγώνα για ειρήνη με κάθε τρόπο που μπορούν και να επιβάλουν τη συνέχιση της διαδικασίας διευθέτησης της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας σύμφωνα με το πλαίσιο του ΟΗΕ που βασίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

2. Ακτιβισμός για την ειρήνη και τη δημοκρατία

Η Φωνή Κυπρίων παρακολουθεί και υποστηρίζει το κίνημα ακτιβισμού που πρόσφατα αναπτύχθηκε μεταξύ των Ελληνοκύπριων νέων ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο των σημείων ελέγχου το 2020 που επιβλήθηκε με δικαιολογία την αναχαίτηση της διάδοσης του covid19. Πολλές νέες ομάδες που δεν συνδέονται με πολιτικά κόμματα ή πολιτική ιδεολογία  κινητοποιούνται στους δρόμους ,απαιτώντας κάθαρση του διεφθαρμένου κατεστημένου και στις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής. Η ομάδα «Ως Δαμαί» στο νότο και «Αυτή η χώρα είναι δική μας» στο βορρά είναι λαμπρά δείγματα αυτού του φαινομένου. Ο συντονισμός μεταξύ των ομάδων είναι ακόμα δύσκολος, αλλά καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία μιας δικοινοτικής συνέλευσης πολιτών που θα ενσωματώνει τις τρέχουσες δικοινοτικές πλατφόρμες με πιο δομημένο τρόπο.

3. Η παρέμβαση της Τουρκίας στη βόρεια Κύπρο

Η πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση στην Τουρκία είναι τραγική. Ενώ οι άνθρωποι υποφέρουν, ο Ερντογάν και το καθεστώς του αγωνίζεται να παραμείνει στην εξουσία, διαφορετικά θα βρεθούν όλοι αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη και σίγουρη φυλάκιση. Επομένως, δεν μπορεί να αναμένεται καμία διευθέτηση στο κυπριακό έως ότου μπορέσουν να τρέψουν την κατάσταση προς όφελός τους. Παρενέβησαν βάναυσα στη Βόρεια Κύπρο και προσπαθούν να ελέγξουν την τουρκοκυπριακή κοινότητα παρέχοντας την κυπριακή υπηκοότητα σε περισσότερους Τούρκους εποίκους, δωροδοκώντας και τρομοκρατώντας ψηφοφόρους, προωθώντας νέους να πλησιάσουν το τζαμί – προσφέρουν ένα ολοκαίνουργιο ποδήλατο σε όσους επισκέπτονται το τζαμί τρείς φορές την εβδομάδα! Η προσπάθεια της Τουρκίας είναι να αλλάξει τον κοσμικό δημοκρατικό χαρακτήρα των Τουρκοκυπρίων σε θρησκευτική-εθνικιστική κοινότητα. Η Τουρκία παρενέβη για να επιβάλει το καθεστώς Τατάρ στην «ΤΔΒΚ». Εφάρμοσαν ανοιχτή και απροκάλυπτη δραστηριότητα με επικεφαλής τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και την τουρκική πρεσβεία που απευθύνονταν στους ψηφοφόρους, ούτως ώστε να υποστήριζαν την προεδρία του Τατάρ, ιδιαίτερα στον δεύτερο γύρο. Αυτές οι δραστηριότητες περιλάμβαναν: (α) προειδοποίηση προς τους εποίκους της Καρπασίας ότι με μια διευθέτηση του Κυπριακού οι Ελληνοκύπριοι θα επιστρέψουν και θα ανακτήσουν τις περιουσίες τους (β) υπόσχεση ότι θα ανοίξουν τα Βαρόσια προς όφελος του ΕΒΚΑΦ (γ) χρηματικό ποσό με απόδειξη ψήφου στον Ταταρ. Οι χειροπιαστές αυτές παρεμβάσεις τονίστηκαν και τεκμηριώθηκαν σε σχετική έκθεση που εκπονήθηκε από εξέχοντα μέλη της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Η Φωνή Κυπρίων εξέτασε τα ευρήματα της έκθεσης και καλεί την κοινωνία των πολιτών και την πολιτική ηγεσία να συνεργαστούν θετικά, ούτως ώστε οι παρεμβάσεις να μην επαναληφθούν και το αποτέλεσμα τους να εξοβελιστεί στην αναζήτηση μιας μόνιμης διευθέτησης του Κυπριακού.

4. Ανάλυση εκλογών κοινοβουλίου στην Κυπριακή Δημοκρατία

Οι εκλογές στο νότο αποκάλυψαν εκ πρώτης όψεως μια υποχώρηση των αριστερών δυνάμεων και την αύξηση του εθνικισμού και των ακροδεξιών κομμάτων. Ωστόσο, μια προσεκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων και των πραγματικών ψήφων, εξαλείφει την αρχική ή επιφανειακή εικόνα και αποκαλύπτει γενική αποτυχία του πολιτικού συστήματος να διατηρήσει την υποστήριξη των πολιτών.

Μέτρηση των ψήφων ανά ιδεολογική ομάδα, αποκαλύπτει σχεδόν ίση απώλεια αριθμών σε όλα τα κόμματα. Το αριστερό ΑΚΕΛ έχασε 10.292 ψήφους, τα δεξιά κόμματα ΔΗΣΥ+ΔΗΚΟ+ΕΛΑΜ έχασαν 13.262 ψήφους. Από την άλλη πλευρά, υπήρξε μια συγκέντρωση στο κέντρο ΔΗΠΑ και ΕΔΕΚ από ψήφους που προήλθαν ως επί το πλείστο από παροπλισμένα κόμματα. Διάφορες ομάδες χωρίς ειδικό ιδεολογικό στίγμα ή πολιτικό προσανατολισμό συμμετείχαν στις εκλογές, αλλά αυτό δεν επηρέασε τη σύνθεση του εκλεγμένου κοινοβουλίου. Αυτές οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι η πολιτική ηγεσία δεν έχει σταθερή σχέση με τον λαό. Χρειάζεται να εκπονηθεί ένα πολιτικό πρόγραμμα στη βάσει δικοινοτικής προοπτικής που θα δώσει πολιτική έκφραση στους πολίτες που αναζητούν λύση, αλλά και σε σαφή και αποφασιστική δράση για την επίλυση του Κυπριακού σε ένα πολιτικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την κοινωνική ενότητα και την κυπριακή ιθαγένεια.

5. Διαφθορά και κοινωνικός αντίκτυπος

Η διαφθορά στο νότο, η οποία καθοδηγείται κυρίως από βαθύ νεποτισμό και επαγγελματική διαπλοκή του κυβερνώντος κατεστημένου, έχει επηρεάσει όλες τις πτυχές της κυπριακής ζωής μέσω (α) της γεωγραφικής διαίρεσης που προκλήθηκε από το πραξικόπημα του 1974 και την εισβολή, (β) της οικονομικής κατάρρευσης από την οποία και οι δύο κοινότητες υποφέρουν, (γ) της ατελούς οικολογικής πολιτικής που οδηγεί στην ερημοποίηση του νησιού, (δ) του μεγάλου ελλείμματος πολιτικής για τον πολιτισμό και την παιδεία, (ε) του τεράστιου προβλήματος διαφθοράς, (στ) της διάβρωσης του κράτους δικαίου . Οι ελληνοκυπριακές πολιτικές ελίτ, στο όνομα του αγώνα ενάντια στην κατοχή, συμμετέχουν και προστατεύουν ένα status quo που ταιριάζει και εξυπηρετεί κυρίως τα οικονομικά τους συμφέροντα, και όλα αυτά στο όνομα του πατριωτισμού. Η Φωνή Κυπρίων εκφράζει έντονη ανησυχία για τη συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων και καλεί όλους τους πολίτες να απαιτήσουν μια ριζική αλλαγή η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω διευθέτησης του Κυπριακού που θα εμποδίζει την κυρίαρχη ελίτ της Κυπριακής Δημοκρατίας να συμπεριφέρεται χωρίς πολιτικό έλεγχο, μέσω της δημιουργίας ενός ομοσπονδιακού δημοκρατικού συστήματος.

6. Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης

Η τουρκοκυπριακή κοινότητα φθίνει σταδιακά λόγω του αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις, της οικονομικής εξάρτησης από την Τουρκία και των συνεχιζόμενων παρεμβάσεων του θρησκευτικού, οικονομικού και διεφθαρμένου κατεστημένου της Τουρκίας στις κοινοτικές δομές των Τουρκοκυπρίων. Χωρίς μια ισχυρή ξεχωριστή τουρκοκυπριακή κοινότητα, οι προσπάθειες διευθέτησης του Κυπριακού χάνονται μέσα στη μακροπρόθεσμη πολιτική της Τουρκίας για προσάρτηση του Βορρά και τελικά ολόκληρης της Κύπρου. Οι τοπικοί και διεθνείς παίκτες που εμπλέκονται στο Κυπριακό πρέπει να εφαρμόσουν άμεσα συγκεκριμένα μέτρα που θα προαγάγουν τόσο την κυπριακή συνειδητότητα όσο και θα ενισχύσουν τις ξεχωριστές δομές της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν: (α) Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να απορρίψει μέσω προώθησης διεθνούς αντίδρασης τις νέες υπηκοότητες που παραχωρούνται σε Τούρκους. (β) Η ΕΕ να υποστηρίξει την τουρκοκυπριακή κοινότητα μέσω ενεργοποίησης κονδυλίων των προγραμμάτων περιφερειακής πολιτικής αναγνωρίζοντας τη βόρεια Κύπρο ως τη δεύτερη περιφέρεια του κράτους-μέλους της Κύπρου · (γ) Η ΕΕ και ο ΟΗΕ θα μπορούσαν να προτείνουν ελκυστικά κίνητρα ώστε οι Τούρκοι υπήκοοι που είναι πολίτες της ΤΔΒΚ να αποδεχτούν την έννοια της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας η οποία θα προστατεύσει την κυπριακή τους ταυτότητα και θα τους δώσει ιθαγένεια στην ΕΕ. Η Φωνή Κυπρίων εκτιμά και χαιρετίζει τη διαδικασία προώθησης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης ως ένα ικανό όργανο που θα διατηρήσει την τρέχουσα δυναμική και θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στις προσπάθειες για μια μόνιμη συνολική διευθέτηση.

7. Η πορεία προς τα εμπρός

Η Φωνή Κυπρίων υιοθετεί τη θέση ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ενίσχυση της αλληλεγγύης των πολιτών και του κοινού ακτιβισμού, αναγνωρίζοντας παράλληλα τη σημασία της εφαρμογής μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων. Κάθε θετική ενέργεια πρέπει να χρησιμοποιηθεί στον αγώνα για την ειρήνη, επισημαίνοντας συγκεκριμένα τη χρησιμότητα της διαδικασίας των Ηνωμένων Εθνών, τη συμμετοχή ομάδων της κοινωνίας των πολιτών στην ειρηνευτική διαδικασία (για παράδειγμα, οργανώσεις ισότητας των φύλων, νεολαίας, δικοινοτικές πλατφόρμες), προώθηση δικοινοτικής κοινωνίας των πολιτών, υποστήριξη κινήματος νεολαίας, προώθηση λογοτεχνίας / δράσης προσανατολισμένης στη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, και ιδίως της επιδίωξης φυσικής συνάθροισης πολιτών μέσω της ενθάρρυνσης επίσημων καθώς και άτυπων διασκέψεων, σεμιναρίων και δραστηριοτήτων κοινωνικοποίησης που θα μπορούσαν να οργανωθούν στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας υπό την καθοδήγηση του Γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.

Αλέκος Τριγγίδης

Αλή Ερέλ

Εκπρόσωποι Γραμματείας