Επαναπατρισμός τοιχογραφιών

Mε ιδιαίτερη συγκίνηση ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος παρέλαβε σήμερα τα  τέσσερα σπαράγματα των τοιχογραφιών, που επαναπατρίστηκαν από την Χάγη. Τις τοιχογραφίες μετέφεραν στην Αρχιεπισκοπή οι συντηρητές του Τμήματος Αρχαιοτήτων , Στέλλα Πισαρίδου και Ελευθέριος Χριστοδούλου. Τις τοιχογραφίες παρουσίασε στον Αρχιεπίσκοπο η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, δρ . Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου.
Ο Αρχιεπίσκοπος ευχήθηκε «να έρθει εκείνη η ώρα που οι τοιχογραφίες θα πάνε στον χώρο που ανήκουν , στις κατεχόμενες σήμερα εκκλησίες».

Επίσης, δήλωσε ότι «η Εκκλησία Κύπρου, η Αρχιεπισκοπή ιδιαίτερα, είναι αποφασισμένη να συνεργαστεί με την Κυβέρνηση, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, την Γενική Εισαγγελία και την Αστυνομία, ώστε όσο περισσότερα συλημένα κειμήλια , που βρίσκονται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής να επαναπατριστούν».
Η υπουργός Μεταφορών , Επικοινωνιών και Έργων, Βασιλική Αναστασιάδου σημείωσε ότι η σύληση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που έγινε σε εκτεταμένο βαθμό είναι κάτι που έχει πλήξει τα ίδια τα ανθρώπινά μας δικαιώματα.
Η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Μαρίνα Σολομίδου – Ιερωνυμίδου, δήλωσε ότι χρειάζεται πολλή επιμονή, υπομονή, αφοσίωση και επαγγελματισμός για τους επαναπατρισμούς.
«Οι πολιτιστικοί θησαυροί έχουν καταταλαιπωρηθεί, 45 χρόνια είναι μια οδύσσεια που περνούν. Είναι λαβωμένοι, είναι κομμάτια της ψυχής μας. Θα τα προσέχουμε πάντοτε ως κόρην οφθαλμού», τόνισε. Κατά την παραλαβή των τοιχογραφιών από τον Αρχιεπίσκοπο ήταν επίσης παρόντες ο πρέσβης Ελπιδοφόρος Οικονόμου, υπαστυνόμος, Μιχάλης Γαβριήλιδης, και ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου, Γιάννης Ηλιάδης.
Από τα επαναπατρισθέντα σπαράγματα το ένα με τη μορφή Αγίου Μάρτυρα από τη Μονή Παναγίας Αψινθιώτισσας, στο κατεχόμενο Συγχαρί της Επαρχίας Κερύνειας, χρονολογείται στο 2ο μισό 12ου αιώνα. Από την ίδια Μονή προέρχεται και το σπάραγμα με τη μορφή της Παναγίας από τη σκηνή της Αποκαθήλωσης . Επίσης 2ο μισό 12ου αιώνα.
Το σπάραγμα σε μετάλλιο με προτομή Προφήτη από την Εκκλησία της Παναγίας στην κατεχόμενη Άσσια, 15ος αιώνας. Το τέταρτο σπάραγμα (15ος αιώνας) με μορφή Αγίου είναι από κατεχόμενη εκκλησία, που ακόμη δεν έχει διακριβωθεί ποια είναι.

Τα τέσσερα σπαράγματα παραδόθηκαν στις 21 Ιανουαρίου στο οίκημα της πρεσβείας της Δημοκρατίας στην Χάγη στην υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων , Βασιλική Αναστασιάδου, από την πρόεδρο του Οργανισμού Walk Of Truth, Τασούλα Χατζητοφή. Παρούσα ήταν η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, δρ . Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου.

Η υπουργός δήλωσε ότι «αναγνωρίζεται πλέον παγκόσμια ότι η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί ανεκτίμητο και αναντικατάστατο κομμάτι της παγκόσμιας κοινότητας». Η κ. Χατζητοφή αναφέρθηκε στο ιστορικό της απόκτησης των τοιχογραφιών και στο έργο του Walk Of Truth. Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος. Στην παράδοση ήταν παρόντες ο κ. Martin Finkelnberg της Ολλανδικής Αστυνομίας και μέλη του Walk of Truth.
Από το 2014 οι τοιχογραφίες ήταν στην κατοχή του Walk of Truth. Για την παράδοση τους χρειάστηκε γνωμάτευση του γενικού εισαγγελέα. Ο οργανισμός Walk Of Truth υποστήριξε ότι είχε την πρόθεση να παραδώσει τις τοιχογραφίες και για την καθυστέρηση κατηγόρησε το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Στην παράδοση των τοιχογραφιών συνέβαλε σημαντικά και ο πρέσβης της Κύπρου στην Ολλανδία, Ελπιδοφόρος Οικονόμου.

Ο επαναπατρισμός των τεσσάρων τοιχογραφιών, μετά από την οδύσσεια που πέρασαν είναι, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων σημαντικότατος για να καταστεί δυνατή η συντήρησή τους με την ίδια πρακτική, η οποία ακολουθήθηκε και στις υπόλοιπες επαναπατρισθείσες τοιχογραφίες, μέχρι την επιστροφή και επανατοποθέτησή τους στα Μνημεία, στα οποία αυτές ανήκουν.
Πάντως, παρά την αίσια έκβαση της υπόθεσης υπάρχουν αναπάντητα ορισμένα ερωτήματα, όπως, γιατί οι τοιχογραφίες που βρίσκονταν σε Καναδό συλλέκτη στάληκαν στην κ. Χατζητοφή μέσω Fedex σε δωμάτιο ξενοδοχείου στο Λονδίνο, τί αξία δήλωσε ο κάτοχος των τεσσάρων τοιχογραφιών στην εταιρεία μεταφοράς. Τέλος , γιατί η κ. Χατζητοφή δεν έχει πληροφορήσει τις αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας για την ταυτότητα του Καναδού συλλέκτη.

ΣΗΜ: Οι φωτογραφίες των σπαραγμάτων είναι του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου.