Η Κύπρος δεν είναι Αλεξανδρέττα! Περί συνομοσπονδίας και προσάρτησης

Του Νiyazi kizilyurek*, 

Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ-Αριστερά ΝΔ

Ο Ραούφ Ντενκτάς μέχρι το 1996, κατηγορούσε την Τουρκία ότι «δεν είχε όραμα» επειδή δεν υιοθετούσε επίσημα την πρότασή του για συνομοσπονδία, η οποία στηριζόταν σε περιορισμένη συνεργασία ανάμεσα σε δύο κυρίαρχα κράτη.

Ο Ντενκτάς το 1994 απογοητευμένος έλεγε ότι «οι αμφιταλαντεύσεις που πηγάζουν από την έλλειψη κοινού οράματος ανάμεσα σε εμάς και στην Τουρκία ήταν ο λόγος που πέρασαν τόσα χρόνια άδικα».

Στην τελική, η Τουρκία υιοθέτησε την στάση που ήθελε ο Ντενκτάς και ανακοίνωσε το 1997 ότι επίσημη της πολιτική είναι η συνομοσπονδία, που θα ιδρυόταν στη βάση περιορισμένης συνεργασίας ανάμεσα στα δύο κυρίαρχα κράτη.

Ο Ντενκτάς ήταν εξαιρετικά ευχαριστημένος με αυτήν την εξέλιξη. «Επιτέλους η κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας ‘κατέβηκε στο γήπεδο’ με ένα ρεαλιστικό όραμα», έλεγε.

Φυσικά αυτό που δεν είχε λεχθεί στην κοινή γνώμη ήταν ότι αυτός ο ελιγμός της κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας, πήγαζε από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποδέχθηκε την Τουρκία ως υποψήφια χώρα για ένταξη, στην Σύνοδο Κορυφής του 1996 στο Λουξεμβούργο!

Εκ πρώτης όψεως ο Ντενκτάς και η Τουρκία συνεργάστηκαν και υποστήριζαν την συνομοσπονδία…

Ήταν προφανές ότι αυτή η πολιτική δεν θα γινόταν αποδεκτή από την διεθνή κοινότητα. Ωστόσο, η Τουρκία βρισκόταν σε διαδικασία παζαρέματος με την ΕΕ και χρησιμοποιούσε το «χαρτί» της Κύπρου…

Σε ένα τέτοιο σταυροδρόμι, ο Ντενκτάς απειλούσε με προσάρτηση. Αν η συνομοσπονδία δεν γινόταν αποδεκτή, το επόμενο βήμα θα ήταν η προσάρτηση του βορρά. 

Εν τούτοις, στην διαδικασία του Σχεδίου Ανάν η Τουρκία εγκατέλειψε την συνομοσπονδία και εμπόδισε την προσάρτηση που τόσο πολύ ήθελε ο Ντενκτάς.

Συνομοσπονδία και προσάρτηση

Η θέση της συνομοσπονδίας και η προσάρτηση δεν είναι η πρώτη φορά που συναντιούνται στην ιστορία της Τουρκίας. Το 1939 πριν την προσάρτηση της Αλεξανδρέττας (Χατάι), η Τουρκία πρότεινε συνομοσπονδοποίηση της Αλεξανδρέττας που βρισκόταν υπό την  σφαίρα επιρροής της Γαλλίας.

Η πρόταση συνομοσπονδίας που παρουσίασε η Τουρκία στη Γαλλία στις 11 Ιανουαρίου 1937, συμπίπτει με τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν από τον Ντενκτάς και τώρα μέσω του Τατάρ.

Σύμφωνα με αυτές τις προτάσεις, η Συρία, ο Λίβανος και η Αλεξανδρέττα θα σχημάτιζαν Συνομοσπονδία. Αυτά τα τρία κράτη θα ήταν ξεχωριστά και κυρίαρχα και θα κατείχαν όλες τις αρμοδιότητες εκτός από αυτές που θα μεταβιβάζονταν στην Συνομοσπονδία. Αυτές οι αρμοδιότητες ήταν οι εξής: οι εξωτερικές σχέσεις, η νομισματική ένωση και η τελωνειακή ένωση.

Η εκτελεστική εξουσία θα ασκείτο από την Επιτροπή που θα απαρτιζόταν από ίσο αριθμό επιτρόπων, που θα εκλεγόνταν ξεχωριστά από τα κοινοβούλια των συνομόσπονδων κρατών.

Η Γαλλία και η Τουρκία θα υπέγραφαν μία συμφωνία που θα εγγυόταν την εδαφική ακεραιότητα της Αλεξανδρέττας απέναντι σε οποιαδήποτε εσωτερική ή εξωτερική απειλή.

Αυτή η συμφωνία εγγύησης θα διασφάλιζε την ουδετερότητα της Αλεξανδρέττας και το καθεστώς που προνοούσε η συμφωνία.

Το σύνταγμα της Αλεξανδρέττας δεν θα μπορούσε να αλλάξει αν δεν το ενέκριναν οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Τουρκίας!

Όπως φαίνεται, το μοντέλο συνομοσπονδίας που πρότεινε η Τουρκία για την Αλεξανδρέττα και η θέση της συνομοσπονδίας που προτείνει για την Κύπρο συμπίπτουν απόλυτα.

Το 1939, δύο χρόνια μετά την πρόταση συνομοσπονδίας, η Τουρκία προσάρτησε την Αλεξανδρέττα.

Μπορεί η Τουρκία να κάνει κάτι παρόμοιο στην Κύπρο;

Δεν νομίζω!

Στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η Γαλλία δεν είχε πλέον προσδοκίες για την Αλεξανδρέττα. Από την άλλη, αποζητούσε την στήριξη της Τουρκίας στην απαρχή του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου απέναντι στην Ναζιστική Γερμανία. Μάλιστα, το 1939 είχαν υπογράψει η Γαλλία, η Αγγλία και η Τουρκία, μία συμφωνία που προέβλεπε συνεργασία απέναντι στον κίνδυνο του Χίτλερ.

Εν συντομία, ο ουσιαστικός λόγος για τον οποίο η Γαλλία έκλεισε τα μάτια στην προσάρτηση της Αλεξανδρέττας ήταν τα πολεμικά συμφέροντα της χώρας.

Σήμερα η Κύπρος είναι μία χώρα μέλος της ΕΕ. Και η Τουρκία είναι ενσωματωμένη στον Δυτικό κόσμο – από την οικονομία μέχρι την άμυνα…

Η προσάρτηση της βόρειας Κύπρου σημαίνει ολοκληρωτική αποκοπή των δεσμών της Τουρκίας με την Δύση. Με άλλα λόγια, σημαίνει  απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση και τοποθέτησή της στην Ανατολή – δίπλα στη Ρωσία και στο Ιράν. Αυτό θα συνιστούσε ένα  εγκληματικό λάθος με καταστροφικά αποτελέσματα για τον λαό της Τουρκίας.

Οι Τουρκοκύπριοι, από την άλλη, θα σταθούν ενάντια σε ένα τέτοιο εγχείρημα, με όλες τους τις δυνάμεις, καθώς «κυπριοποιούνται» όλο και περισσότερο με την αντίσταση τους στον πόλεμο κουλτούρας του Ερντογάν.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους