H ανάκαμψη σε μορφή Κ και τα εμβόλια

Του Daniel Cohen (*)

Σε μια οικονομική προσέγγιση του αλφαβήτου, οι ειδικοί αναρωτιούνται συνήθως,  αν η ανάκαμψη θα έχει τη μορφή ενός V, ενός U ή ενός W. Το γράμμα για την ανάλυση της σημερινής κρίσης όμως είναι καινούργιο. Είναι το Κ: η οικονομία βυθίζεται, κι ύστερα ακολουθεί δύο κατευθύνσεις, για κάποιους ανακάμπτει, για κάποιους άλλους συνεχίζει την πτώση της. Οι πρώτοι είναι οι τομείς που επωφελήθηκαν από την κρίση, όπως οι GAFA και οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Οι δεύτεροι είναι εκείνοι που κινδυνεύουν με μόνιμη βλάβη, όπως η αεροναυτική βιομηχανία και ο πολιτισμός.

Πέρα από τους τομείς αυτούς και τη χρηματιστηριακή τους αξιολόγηση, αυτό που διαφαίνεται είναι μια βαθιά άνιση ανάκαμψη και για ολόκληρες ομάδες των πληθυσμών.

Στους κόλπους ακόμη και των πλούσιων χωρών, βαθιά τραύματα θα σημαδέψουν την κοινωνία. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανησυχεί για τη διεύρυνση των ανισοτήτων εξαιτίας της Covid-19. Και υπενθυμίζει ότι στη Γαλλία, όπως και στις ΗΠΑ, το ποσοστό θνησιμότητας ποικίλλει ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των κοινοτήτων. Για τους νέους που η εκπαίδευσή τους διαταράχθηκε, για τους εργαζόμενους σε επισφαλείς θέσεις, η κρίση θα αφήσει ένα μόνιμο αποτύπωμα. Ο Βίτορ Γκασπάρ, διευθυντής του τμήματος δημοσιονομικών υποθέσεων του ΔΝΤ, προτείνει λοιπόν την επιβολή ενός έκτακτου φόρου στα πιο υψηλά εισοδήματα, έστω και για συμβολικούς σκοπούς, για να φανεί η αλληλεγγύη των κερδισμένων απέναντι στους χαμένους.

Το ΔΝΤ μιλά επίσης για «διαφορετικές πορείες» των χωρών. Οι δύο ατμομηχανές είναι φυσικά η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι χαμένοι είναι οι πιο φτωχές χώρες, που δεν έχουν τους πόρους για να στηρίξουν τις οικονομίες τους και δυσκολεύονται να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα εμβολιασμού. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι θα χρειαστούν 3 τρισεκατομμύρια δολάρια για να μπορέσουν 121 αναδυόμενες ή φτωχές χώρες να φτάσουν μέχρι το 2030 τους στόχους του ΟΗΕ για την υγεία και την εκπαίδευση.

Ενας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι τα «ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα». Χάρις στην υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν, αποφασίστηκε μια νέα παγκόσμια έκδοση τέτοιων δικαιωμάτων, ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Δυστυχώς όμως οι φτωχές χώρες δεν θα μπορούν να επωφεληθούν από αυτούς τους νέους πόρους παρά σε ποσοστό 3%.

Ο δεύτερος τρόπος να βοηθηθούν οι φτωχές χώρες είναι στο πεδίο του εμβολιασμού. Η νέα διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου τάχθηκε εναντίον του «εμβολιαστικού εθνικισμού» των πλούσιων χωρών και υπέρ της επιτάχυνσης του προγράμματος Covax, που αποσκοπεί στην εξασφάλιση ίσως πρόσβασης στα εμβόλια για όλους. Όπως επισήμαναν η Νότια Αφρική και η Ινδία, είναι απαραίτητο να επιτραπεί στις φτωχές χώρες, όταν έχουν τη δυνατότητα, να παράγουν τα εμβόλιά τους χωρίς να πρέπει να πληρώνουν δικαιώματα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν φέρεται έτοιμη να το δεχθεί. Η Ευρώπη θα μείνει πάλι πίσω;

(*) Ο Daniel Cohen  είναι διευθυντής του οικονομικού τμήματος της Ecole normale superieure

(Πηγή: L’ Obs  -ΑΠΕ-ΜΠΕ)

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφένων τους