Τα ελληνικά «Κλασσικά Εικονογραφημένα» έγραψαν ιστορία
Toυ Νίκου Βατόπουλου*
Παγκόσμιο εκδοτικό φαινόμενο, τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» προσδιόρισαν τη λαϊκή φαντασία για πολλές δεκαετίες. Στη δική μας εποχή με τα πολλά Μέσα, τις πολλές πηγές και την πληθώρα των εικόνων και των μηνυμάτων, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τη δύναμη της εικονογραφημένης ιστορίας όταν αυτή κυριαρχούσε χωρίς ιδιαίτερο ανταγωνισμό μαγεύοντας παιδιά και εφήβους.
Τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» γεννήθηκαν στις ΗΠΑ το 1941 και σταδιακά απέκτησαν «εθνικές» σχολές, καθώς η αποδοχή τους ήταν τόσο πλατιά που το ρίσκο ήταν μηδαμινό. Η προσφορά της «Καθημερινής» αυτήν την περίοδο μας φέρνει ορισμένα τεύχη από την ελληνική σειρά με θέματα από την Ελληνική Επανάσταση. Αυτή η ιδιαιτερότητα των ελληνικών «Κλασσικών Εικονογραφημένων» τα καθιστούσε μοναδικά και ήταν, βεβαίως, απόδειξη της τεράστιας απήχησης. Πρωτοκυκλοφόρησαν το 1951 με δραχμές πληθωριστικές από τις εκδόσεις Πεχλιβανίδη, που είχαν κάνει τότε μια εξαιρετική κίνηση. Ο Πεχλιβανίδης, μέσω του βιβλιοπωλείου της Ατλαντίδος στην οδό Κοραή, ηγεμόνευε στο παιδικό και εφηβικό βιβλίο, και με τα τεύχη των «Κλασσικών» έκανε κυριολεκτικά θραύση. Η κριτική, διεθνώς, επικεντρωνόταν στο ότι οι εικονογραφημένες ιστορίες έργων της κλασικής λογοτεχνίας απομάκρυναν τα παιδιά από το διάβασμα βιβλίων, αλλά η εμπειρία έδειξε το αντίθετο.
Τα «Κλασσικά» εκπαίδευσαν πολλούς μελλοντικούς αναγνώστες βιβλίων. Η ελληνική σειρά εμπλουτίστηκε σταδιακά από δεκάδες τίτλους που ήταν ελληνικής έμπνευσης, με θέματα από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο, τη δημώδη παράδοση, το 1821 και τους νεότερους χρόνους. Αυτά τα τεύχη έχουν καταγραφεί ως ιδιαιτέρως πολύτιμα από συλλέκτες διεθνώς. Είχαν την υπογραφή σημαντικών ανθρώπων τόσο στα κείμενα όσο και στην εικονογράφηση, όπως ο Βασίλης Ρώτας, ο Μέντης Μποσταντζόγλου, η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, η Γεωργία Δεληγιάννη, ο Παύλος Βαλασάκης, η Νίτσα Θεολόγου-Σαβράμη, ο Γιάννης Δραγώνας, ο Βασίλης Ζήσης, η Αλκμήνη Γραμματοπούλου, ο Νίκος Καστανάκης, ο Γεράσιμος Λιβιεράτος και άλλοι πολλοί. Τα ελληνικά «Κλασσικά» είναι μια ιδιαιτερότητα των διεθνών σειρών.