Διώρυγα του Σουέζ: 5+1 πράγματα που πρέπει να ξέρουμε

Ever Given, Αποκλεισμός, Αριστοτέλης Ωνάσης, Διώρυγα Σουέζ

Με αφορμή την προσάραξη του πλοίου Ever Given, Ένας άλλος αποκλεισμός της, πριν από 65 χρόνια, συνέβαλε στο μύθο του Αριστοτέλη Ωνάση

Με αμείωτο ρυθμό συνεχίζονται οι προσπάθειες αποκόλλησης του Ever Given από τη Διώρυγα του Σουέζ, με την επιτευχθείσα πρόοδο του Σαββάτου να αφήνει χαραμάδα ελπίδας για ολοκλήρωση της επιχείρησης ακόμη και εντός της Κυριακής.

Μέχρι να καταστεί αυτό πραγματικότητα, όμως, το παγκόσμιο εμπόριο θα συνεχίσει να χάνει αστρονομικά ποσά, καθώς ο «φραγμός» του πολυσύχναστου περάσματος κοστίζει περίπου 9,6 δισ. δολάρια ημερησίως.

Η μήκους 193 χιλιομέτρων Διώρυγα του Σουέζ «διασχίζει» την Αίγυπτο, ενώνοντας τη Μεσόγειο Θάλασσα με την Ερυθρά Θάλασσα, και κατ’ επέκταση τον Ατλαντικό με τον Ινδικό Ωκεανό. Τέθηκε σε λειτουργία το 1869, δηλαδή 45 χρόνια μετά τη Διώρυγα του Παναμά, η οποία ενώνει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Προκειμένου ένα πλοίο να διασχίσει τη Διώρυγα του Σουέζ χρειάζεται περίπου 13 έως 15 ώρες.
Μέσω του συγκεκριμένου περάσματος, πραγματοποιείται περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου. Από πετρέλαιο έως καφέ. Χωρίς τη Διώρυγα του Σουέζ, ένα βαρέλι πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή θα χρειαζόταν να διασχίσει 6.000 περισσότερα μίλια για να φθάσει στην Ευρώπη, καθώς θα αναγκαζόταν να κάνει τον περίπλου της Αφρικής. Αυτό θα κόστιζε σχεδόν 300.000 δολάρια παραπάνω, λόγω των πρόσθετων καυσίμων.
Από το κανάλι του Σουέζ, όπως προαναφέρθηκε, διακινούνται όλων των ειδών τα αγαθά. Οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί ο καθένας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του 2019, ετησίως μεταφέρονται φορτία, βάρους 1,03 δισ. τόνων, αριθμός τέσσερις φορές μεγαλύτερος σε σχέση με τα φορτία που διακινούνται μέσω της Διώρυγας του Παναμά. Ανάμεσα στα χιλιάδες προϊόντα, κάθε χρόνο μεταφέρονται 54,1 εκατ. τόνοι δημητριακών, 53,5 εκατ. τόνοι μετάλλων και 35,4 εκατ. τόνων άνθρακα.
Η ιδέα δημιουργίας της Διώρυγας χρονολογείται στην αρχαιότητα. Όμως, το εγχείρημα κατέστη πραγματικότητα μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν μία γαλλική εταιρεία ανέλαβε το φιλόδοξο εγχείρημα. Χρειάστηκαν περίπου 10 χρόνια και 1,5 εκατομμύριο εργάτες, προκειμένου να κατασκευαστεί και να τεθεί σε λειτουργία, με το συνολικό κόστος να αγγίζει τα 100 εκατ. δολάρια (1,9 δισ. δολάρια σημερινό κόστος).
Ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Νάσερ, προχώρησε σε εθνικοποίηση της Διώρυγας, η οποία μέχρι πρότινος άνηκε στις αποικιοκρατικές δυνάμεις, το 1956. Η κίνηση αυτή, προκάλεσε την Κρίση του Σουέζ, όταν Ισραήλ, Βρετανία και Γαλλία εισέβαλαν στην περιοχή. Η πολεμική σύγκρουση τερματίστηκε χάρη στην παρέμβαση των ΗΠΑ. Μία δεκαετία αργότερα, το 1967, ο ισραηλινο-αραβικός πόλεμος προκάλεσε το κλείσιμο της Διώρυγας για περίπου οκτώ χρόνια, λόγω των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ Ισραηλινών και Αιγυπτίων στις όχθες του καναλιού.
Σήμερα, η Διώρυγα βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κρατικής Suez Canal Authority και αποτελεί τεράστια πηγή εισόδων για το αιγυπτιακό κράτος, τα οποία υπολογίζονται σε 5,61 δισ. δολάρια ετησίως. Το 2015 ξεκινησαν έργα για την επέκταση του καναλιού, προϋπολογισμού 8 δισ. δολαρίων. Στόχος η αύξηση της μεταφοράς φορτίων και ο διπλασιασμός των ετήσιων εσόδων.

Η προσάραξη του Ever Given, του τεράστιου πλοίου που έχει αποκλείσει τη Διώρυγα του Σουέζ από την Τρίτη, απειλεί το παγκόσμιο εμπόριο με έμφραγμα. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Διώρυγα κλείνει, από το 1869, όταν και εγκαινιάστηκε. Αυτό που λίγοι ίσως θυμούνται είναι ότι ένας άλλος αποκλεισμός της, πριν από 65 χρόνια, συνέβαλε στο μύθο του Αριστοτέλη Ωνάση.

Όπως γράφει ο Franky Brady στο βιβλίο «Onassis: An Extravagant Life», ο Έλληνας πλοιοκτήτης είχε παραγγείλει μία σειρά από νέα τάνκερ, στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Όμως, όταν η συμφωνία του για τη μεταφορά των εξαγωγών πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας κατέρρευσε, τα πλοία αυτά έμειναν άπραγα. Αντιμέτωπος με μια οικονομική καταστροφή, ο Ωνάσης σκέφτηκε να πουλήσει ολόκληρο το στόλο του στην Royal Dutch Shell, αλλά τελικά δεν το έκανε.

«Τότε, μέσω μίας απίστευτης ιστορικής σύμπτωσης, σχεδόν μέσα σε ένα βράδυ, η τύχη του Ωνάση ξαφνικά γύρισε δραματικά. Ενώ αντιμετώπιζε μία σχεδόν βέβαιη οικονομική καταστροφή, ο Ωνάσης κατάφερε να βγάλει περισσότερα χρήματα σε αυτή τη σύντομη περίοδο από ό,τι είχε βγάλει σε ολόκληρη τη ζωή του. Ο καταλύτης ήταν η Διώρυγα του Σουέζ», γράφει ο Brady στο βιβλίο του.

Η Αίγυπτος κρατικοποίησε τη Διώρυγα το 1956 και απαγόρευσε στα ισραηλινά πλοία να περνούν. Τότε το Ισραήλ εισέβαλε στη Χερσόνησο του Σινά και τη Λωρίδα της Γάζας. Η Αίγυπτος απέκλεισε τη Διώρυγα και μπλόκαρε κάθε κίνηση πλοίου για τους επόμενους έξι μήνες.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα τάνκερς έπρεπε πλέον να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής. Όμως, ο Ωνάσης βρισκόταν στο κατάλληλο μέρος, την κατάλληλη στιγμή. «Ο Ωνάσης είχε πολλά έξτρα πλοία, χωρίς συμβόλαια, τα οποία μπορούσαν να μισθωθούν για να αντιμετωπιστεί η ζήτηση. Είχε τη δύναμη να χρεώσει ό,τι ναύλους ήθελε», αναφέρει το βιβλίο.

Την εποχή εκείνη, το κόστος για τη μεταφορά πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία στην Ευρώπη ήταν 4 δολάρια ανά τόνο. «Σύντομα, ο Ωνάσης χρέωνε πάνω από 60 δολάρια, με αποτέλεσμα κάθε ταξίδι που έκανε ένα τάνκερ του να του αποδίδει κέρδος πάνω από 2 εκατ. δολαρίων».

Έως την επόμενη χρονιά, υπολογίζεται ότι ο Ωνάσης είχε βγάλει τουλάχιστον 1 δισ. δολάρια σε σημερινά χρήματα. «Ήμουν τυχερός», είχε πει ο Έλληνας μεγιστάνας.

ΠΗΓΗ : moneyreview.gr