Οζτνίλ Ναμί “Δεμ παίρνω όρκο ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θέλει πραγματικά λύση του Κυπριακού”
Ο πρώην διαπραγματευτής της τ/κ πλευράς και νυν «βουλευτής» του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) στα κατεχόμενα, Οζντίλ Ναμί, θεωρεί ότι τα περί αποκεντρωμένης ομοσπονδίας του προέδρου Αναστασιάδη είναι για να θολώσει τα νερά και σημειώνει με νόημα παράλληλα στη συνέντευξή του στον «Πολίτη» ότι δεν μπορεί ο ίδιος σήμερα να πάρει όρκο ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θέλει πραγματικά λύση του Κυπριακού.
Παρόλο που μπορώ να καταλάβω το συναίσθημα εκείνων που κάνουν ή έκαναν τέτοιες δηλώσεις, πιστεύω ότι αυτές ήταν περισσότερο μια αντανάκλαση της μεγάλης απογοήτευσης που αισθάνθηκαν μετά το πέρας της διάσκεψης του Κραν Μοντανά, παρά μια νέα αντανάκλαση του γιατί εξακολουθούμε να αποτυγχάνουμε σε μια ολοκληρωμένη διευθέτηση του Κυπριακού. Ως εκ τούτου θεωρώ ότι είναι λίγο πρόωρο να μιλάμε για κάτι τέτοιο.
Νομίζω ότι υπήρχαν διάφορες παρεμβάσεις στο παιχνίδι σχετικά με τις τελευταίες «προεδρικές» εκλογές στην πλευρά μας. Υπήρξε ισχυρή ένδειξη από την Τουρκία για το με ποιον θα προτιμούσαν να συνεργαστούν την προσεχή περίοδο, και οι ψηφοφόροι μας το έλαβαν υπόψη. Αλλά, νομίζω ότι αυτό από μόνο του δεν ήταν αρκετό. Και αυτό διότι εάν οι συνομιλίες για το Κυπριακό δεν είχαν τελειώσει με τον τρόπο που έγινε στο Κραν Μοντανά και υπήρχε ακόμα πραγματική προοπτική να λύσουμε το Κυπριακό, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα ήταν διαφορετικό. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι άνθρωποι ψηφίζουν συνήθως σύμφωνα με τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά τους. Όταν αξιολόγησαν ότι η επίλυση του Κυπριακού και η ένταξη στην ΕΕ δεν ήταν πλέον εφικτός στόχος παρά τις ισχυρές προσπάθειές μας, η υποστήριξη ενός ηγέτη υπέρ της ομοσπονδίας σταμάτησε να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τους Τ/Κ. Δηλαδή, επέλεξαν κάποιον που θεωρούν ότι θα είχε εξαιρετική σχέση με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, διότι ήταν πιο ελκυστικό με βάση τα δεδομένα. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι παρά τη δυναμική που δημιουργήθηκε, το περιθώριο με το οποίο κέρδισε τις εκλογές ο κ. Τατάρ ήταν εξαιρετικά στενό και αμφισβητήθηκε.
Τι θέλουν οι Τ/Κ;
Ακούμε δηλώσεις από την Τουρκία, τον κ. Τατάρ, αλλά πρόσφατα και από τον «πρωθυπουργό» Ερσάν Σανέρ, ότι η μόνη λύση είναι αυτή των δύο κρατών. Αυτή είναι η πραγματική θέση τους;
Όντως αυτή η ρητορική επαναλήφθηκε αρκετές φορές, αλλά στο τέλος η τ/κ πλευρά και η Τουρκία κάθισαν στις διαπραγματεύσεις αποδεχόμενες τη ΔΔΟ. Πιστεύω ότι είναι ειλικρινείς στην επιθυμία τους να επιτύχουν μια λύση δύο κρατών. Υπάρχει τεράστιος σκεπτικισμός στην τουρκική πλευρά σχετικά με το εάν η ε/κ κοινότητα επιθυμεί πραγματικά μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα ή όχι. Το γεγονός ότι η ε/κ πλευρά είπε «όχι» στο Σχέδιο Ανάν και αργότερα έφυγε από το τραπέζι στο Κραν Μοντανά, έχει αυξήσει πολύ αυτήν την αμφιβολία και αυτό είναι κατανοητό. Ωστόσο, δεν βλέπω κανένα συγκεκριμένο και ρεαλιστικό σχέδιο δράσης εκείνων που υπερασπίζονται τη λύση των δύο κρατών για την επίτευξη αυτού του στόχου. Φαίνεται ότι λέγοντας πως δεν θα διαπραγματευτούν τίποτα άλλο, στην πραγματικότητα εκφράζουν την ικανοποίησή τους με το στάτους κβο και την περαιτέρω σύνδεση με την Τουρκία παρά μια ρεαλιστική προσδοκία ότι η ΤΔΒΚ θα αναγνωριστεί στο άμεσο μέλλον.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιμένει ότι η αποκεντρωμένη ομοσπονδία είναι μια διέξοδος. Ο κ. Ακιντζί σε αναρτήσεις του δήλωσε πρόσφατα το ίδιο. Είναι μια διέξοδος;
Δεν θεωρώ ειλικρινείς τέτοιες δηλώσεις. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ήταν η τ/κ πλευρά που υποστήριξε να απομείνει το ελάχιστο ποσοστό αρμοδιοτήτων στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ενώ η ε/κ ομάδα υπό την ηγεσία του κ. Αναστασιάδη υποστήριξε το αντίθετο. Ποτέ δεν αρνηθήκαμε να ζητήσουμε την αφαίρεση οποιασδήποτε αρμοδιότητας από τον κατάλογο αρμοδιοτήτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και να τις καταστήσουμε αρμοδιότητα του κρατιδίου. Επομένως, πιστεύω ότι ο κ. Αναστασιάδης ξεκίνησε αυτήν τη συζήτηση σκόπιμα για να θολώσει τα νερά και να καλύψει την ευθύνη του για την αποτυχία που βιώσαμε στο Κραν Μοντανά, παρά το γεγονός ότι «η λύση ήταν στο τραπέζι» για να παραθέσω αυτό που είπε ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες.
Η κυριαρχική ισότητα σημαίνει δύο κράτη; Και ποια είναι η διαφορά από την πολιτική ισότητα;
Εξαρτάται από το πλαίσιο που χρησιμοποιεί κανείς γι’ αυτόν τον όρο. Στο διεθνές δίκαιο, αυτός ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη σχέση μεταξύ κρατών, επομένως σε αυτό το πλαίσιο, ναι σημαίνει δύο ξεχωριστά, ανεξάρτητα κράτη και ως εκ τούτου είναι κάτι περισσότερο από την πολιτική ισότητα μεταξύ κοινοτήτων σε μια ομοσπονδία. Ωστόσο, εάν χρησιμοποιείται αυτός ο όρος στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας, όχι δεν σημαίνει δύο ανεξάρτητα κράτη, αλλά μια σχέση όπου καμία πλευρά δεν μπορεί να διεκδικήσει εξουσία ή δικαιοδοσία έναντι της άλλης, και όπου δεν υπάρχει ιεράρχηση μεταξύ των νόμων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των νόμων των συστατικών κρατών. Αυτή η τελευταία διατύπωση υπάρχει ήδη στη συμφωνία των ηγετών της 11ης Φεβρουαρίου 2014, καθώς και στα υπάρχοντα έγγραφα σύγκλισης. Υπό αυτήν την έννοια, είναι σύμφωνη με την πολιτική ισότητα και αποτελεί εγγύηση έναντι της μελλοντικής καταπάτησης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στις κρατικές εξουσίες των κρατιδίων.
Πιστεύετε ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θέλει να επιλύσει το Κυπριακό πρόβλημα;
Είχαμε τεράστια πρόοδο με τον κ. Αναστασιάδη ως συνομιλητή μας, οπότε πρέπει να σημειώσω την πίστη του καθώς και για τον πολύ ικανό διαπραγματευτή του κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη. Ωστόσο, κάπου στον δρόμο, ο κ. Αναστασιάδης άλλαξε γνώμη, για λόγους που δεν είναι ακόμη γνωστοί σε εμένα τουλάχιστον, και άρχισε να αμφισβητεί ακόμη και να απορρίπτει τις περισσότερες συγκλίσεις στις οποίες καταλήξαμε ελεύθερα στο πλαίσιο μιας κυπριακής διαδικασίας. Η απόφασή του να αφήσει το τραπέζι στο Κραν Μοντανά έχει καταστρέψει την αξιοπιστία του ακόμη και στα μάτια Τ/Κ σαν εμένα. Επομένως, δεν θα μπορούσα πλέον να πάρω όρκο όταν λέει ότι θέλει να λύσει το Κυπριακό. Συνεπώς, υποστηρίζω ότι εάν είμαστε ειλικρινείς για την επίλυση του Κυπριακού, οι δύο ηγέτες πρέπει να συμφωνήσουν σε μια νέα διαδικασία που θα είναι χρονικά περιορισμένη και προσανατολισμένη στα αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι θα συμφωνήσουν να συνεχίσουν τις συνομιλίες με την επιβεβαίωση όλων των προηγούμενων συμφωνιών και συγκλίσεων, με σκοπό να τις τερματίσουν σε δύο μήνες. Πρέπει να συμφωνήσουν σε κάποιο είδος διαιτησίας για να οριστικοποιήσουν τα σημεία, που ενδέχεται να παραμείνουν ανοιχτά στο τέλος αυτής της περιόδου, έτσι ώστε να υπάρχει εγγύηση πως θα έχουμε μια νέα ολοκληρωμένη συμφωνία διακανονισμού που θα οδηγήσει σε δημοψηφίσματα στις δύο πλευρές. Και τέλος, εάν είναι ειλικρινής στην επίλυση του Κυπριακού, ο Ε/Κ ηγέτης πρέπει να αποδεχτεί τι θα συμβεί, εάν οι ψηφοφόροι του πουν και πάλι «όχι» σε ένα σχέδιο λύσης που ο ίδιος διαπραγματεύτηκε και υποστήριξε και έφερε ενώπιόν τους. Εάν αυτά δεν γίνουν αποδεκτά, δεν βλέπω κανένα λόγο να θεωρήσω καμία δήλωση ή διαδικασία ειλικρινή.
Θα συνοδεύσετε τον Τ/Κ ηγέτη στην πενταμερή διάσκεψη;
Όχι. Είμαστε τώρα στην αντιπολίτευση και διαδραματίζουμε τον ρόλο μας σε αυτήν τη διαδικασία. Εν πάση περιπτώσει, δεν θα δεχόμουν να συμμετέχω σε οποιαδήποτε νέα διαδικασία, ακόμη και αν μου ζητηθεί, εκτός εάν έχει σχεδιαστεί με τον τρόπο που έχω περιγράψει νωρίτερα, διασφαλίζοντας μια συνολική και βιώσιμη λύση.
