«Η Βυζαντινή αγιολογία της Κύπρου: Οι άγιοι, οι συγγραφείς και τα κείμενα (4ος – 13ος αιώνας)»

Νέο συγγραφικό έργο από τον καθηγητή του ΑΠΚΥ Στέφανο Ευθυμιάδη

Το νέο συγγραφικό πόνημα του Καθηγητή Στέφανου Ευθυμιάδη (Πρόγραμμα «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό») του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου έχει τίτλο «Η Βυζαντινή αγιολογία της Κύπρου: Οι άγιοι, οι συγγραφείς και τα κείμενα (4ος – 13ος αιώνας)» και θέμα τα κείμενα που αφιερώθηκαν στους αγίους της Κύπρου κατά τη μακρά περίοδο στην οποία η νήσος αποτέλεσε οργανικό τμήμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Το βιβλίο, που εκδόθηκε από το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, εντάχθηκε στην έγκριτη σειρά Πηγές και Μελέτης της Κυπριακής Ιστορίας και αντικατοπτρίζει τη μακροχρόνια ενασχόληση του συγγραφέα με τον χώρο της αγιολογίας γενικότερα και τη βυζαντινή Κύπρο ειδικότερα.

Τα αγιολογικά κείμενα αναγνωρίζονται σήμερα ως μια από τις πλέον γνήσιες λογοτεχνικές φωνές της ύστερης αρχαιότητας και του μεσαιωνικού κόσμου. Το ενδιαφέρον τους για μορφές και πράξεις ανθρώπων που υπερβαίνουν τα ανθρώπινα μέτρα προσφέρει στον σύγχρονο ερευνητή μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει, παράλληλα με τις εκφάνσεις της θρησκευτικής πίστης, την ιστορία και τις αντιλήψεις ενός τόπου στην εξέλιξή τους μέσα στον χρόνο. Για το Βυζάντιο όπου τα μεγάλα αστικά κέντρα μονοπωλούν την πνευματική κίνηση και δημιουργία, η βιογράφηση και ο εγκωμιασμός των αγίων αποτελούν το κίνητρο για λογοτεχνική έκφραση στην περιφέρεια. Για την περίπτωση της Κύπρου τα αγιολογικά κείμενα που γράφτηκαν σε μια μακρά περίοδο από τον 4ο έως και τον 13ο αιώνα οπότε το νησί πλέον περνά από τη βυζαντινή κυριαρχία στην ηγεμονία των Λουζινιανών, αντιπροσωπεύουν σχεδόν στην ολότητά της την τοπική λογοτεχνική παραγωγή.

Η μονογραφία του Στέφανου Ευθυμιάδη δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να προσεγγίσει τον τρόπο με τον οποίο βιογραφήθηκαν και σκιαγραφήθηκαν άγιοι της Κύπρου, ονομαστοί και μη, να ανιχνεύσει την προοπτική των βιογράφων τους, να αντλήσει πληροφορίες για πόλεις και τόπους της νήσου σε δεδομένες ιστορικές συγκυρίες, να θεωρήσει τη μεταβαλλόμενη θέση και σημασία της Κύπρου στον ιστορικό χρόνο. Την προσοχή του μπορεί να κεντρίσει και η παρουσίαση των διαφορετικών αναπλάσεων, στις όποιες υποβλήθηκαν σε εποχές μεταγενέστερες τα αρχικά πρωτότυπα κείμενα που αφιερώθηκαν σε έναν άγιο. Οι αναπλάσεις αυτές σε έκφραση είτε πιο περίτεχνη είτε πιο εύληπτη αποτυπώνουν το διαχρονικό ενδιαφέρον του βυζαντινού κόσμου για τους αγίους της Κύπρου που η λατρεία τους είχε πλέον αποκτήσει οικουμενικές διαστάσεις. Το βιβλίο πλαισιώνεται με εκδόσεις τεσσάρων σύντομων ανέκδοτων αγιολογικών κειμένων, χάρτη με τα τοπωνύμια της βυζαντινής Κύπρου και με αναλυτικά ευρετήρια.