Ένας περσικός κρίνος στην Κύπρο

Η Φριτιλλάρια η περσική είναι το φυτό του μήνα

Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος παρουσιάζει την Fritillaria persica (Φριτιλλάρια η περσική), ένα φυτό με πανέμορφα λουλούδια, που θα αρχίσει να ανθίζει τον Φεβρουάριο στην κυπριακή ύπαιθρο και χρειάζεται την προστασία μας.  Πρόκειται για φυτό που περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Φυτών της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως απειλούμενο είδος. Με μόλις 3.300 φυτά καταγεγραμμένα στη χώρα μας, η Φριτιλλάρια η περσική είναι από τα φυτά που πρέπει να θαυμάζουμε στο φυσικό τους περιβάλλον και όχι στο ανθοδοχείο μας, έτσι ώστε να το βοηθήσουμε να πολλαπλασιαστεί και να εξαπλωθεί.   

Το όνομα του γένους Fritillaria, προέρχεται από την λατινική λέξη fritillus, που σημαίνει σκακιέρα, λόγω  του μοτίβου που παρουσιάζουν τα άνθη μερικών ειδών του γένους. Το  επίθετο persica,  δόθηκε στο είδος λόγω του ότι αρχικά εντοπίστηκε στην Περσία (Ιράν). Η κοινή αγγλική ονομασία του είδους είναι Persian lily (περσικός κρίνος).

Το γένος Fritillaria περιλαμβάνει περίπου 100 με 130 είδη, με εξάπλωση στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Περιλαμβάνει πολυετείς, βολβώδεις πόες με εντυπωσιακά άνθη που συχνά χρησιμοποιούνται και ως καλλωπιστικά. Στην Κύπρο το γένος αντιπροσωπεύεται με δυο ιθαγενή είδη, την Fritillaria persica και την Fritillaria acmopetala. Η Φριτιλλάρια η περσική είναι εντυπωσιακό φυτό, κατάλληλο ως ανθοκομικό και επιπλέον παράγει αλκαλοειδή με φαρμακευτικές ιδιότητες.

Εξάπλωση

Το φυτό το συναντάμε στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (Τουρκία, Συρία, Ισραήλ, Λίβανο, Ιορδανία, Ιράν και Ιράκ). Στην Κύπρο εντοπίστηκε μόνο σε τρεις θέσεις: στα Κάτω Λεύκαρα, στην Κρίτου Τέρα και πρόσφατα στον Κάθηκα. Υπάρχουν αναφορές για παρουσία του είδους στο Κίτι και τα Περβόλια, καθώς και στις κατεχόμενες περιοχές (Κοντέα και Έγκωμη Αμμοχώστου), ωστόσο η παρουσία του είδους σε αυτές τις περιοχές δεν επιβεβαιώθηκε πρόσφατα. Η Φριτιλλάρια η περσική ευδοκιμεί σε αγρούς σιτηρών, παρυφές καλλιεργειών και οπωρώνες, σε ασβεστολιθικά πετρώματα σε υψόμετρο από 0 μέχρι 600 μ.

Περιγραφή

Πολυετής, βολβώδης, όρθια πόα, ύψους μέχρι 80 εκ. Τα φύλλα της βάσης είναι ελλειπτικά, 10-15 x 1.5-3.5 εκ. Τα φύλλα στον βλαστό είναι πολυάριθμα, μάλλον συνωστισμένα, στενά και λογχοειδή, με διαστάσεις 5-17 x 0.5-2.5 εκ., και συνήθως κατ’ εναλλαγή. Ταξιανθία βοτρυοειδής, επάκρια, πολυανθής, με 3-34 άνθη με κάμψη προς τα κάτω, βαθυκόκκινα έως καστανά. Το φυτό ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάρτιο.

Καθεστώς Διατήρησης και απειλές

Ο συνολικός πληθυσμός του είδους στην Κύπρο ανέρχεται σε 3.300 φυτά περίπου. Ο μεγαλύτερος υποπληθυσμός βρίσκεται στην Κρίτου Τέρα με 2.100 φυτά. Οι τρεις γνωστοί πληθυσμοί του είδους βρίσκονται σε ιδιωτική γη, χωρίς κανένα καθεστώς προστασίας.  Απειλείται από τη χρήση ζιζανιοκτόνων, την εντατική καλλιέργεια και την επέκταση των οικιστικών περιοχών. Σε κάποιες περιπτώσεις, συλλέγεται αλόγιστα από τους ντόπιους κατοίκους για χρήση ως καλλωπιστικό. Περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως Κινδυνεύον είδος (Endagered).