Μνημείο η οικία του ποιητή Ν. Γκάτσου στην Αρκαδία

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος ,  Λίνα Μενδώνη,  απέστειλε επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου, ζητώντας να δρομολογηθεί άμεσα η διαδικασία για την κήρυξη της οικίας του Νίκου Γκάτσου ως μνημείο, στην Ασέα Αρκαδίας, βάσει των διατάξεων του Ν. 3028/02 “Περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς”.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου η κυρία  Λίνα Μενδώνη δήλωσε :
«Ο ποιητής της “Αμοργού”, ο συνδημιουργός στα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη και πολλών ακόμη Ελλήνων συνθετών, δημιούργησε ποίηση μουσική με τον λόγο του και τον εσωτερικό ρυθμό των λέξεων του. Η επιλογή των λέξεων και η θέση τους στον στίχο έφερναν στους συνθέτες με τους οποίους συνεργάστηκε μουσικές φωνές και ήχους.
Ο Νίκος Γκάτσος δεν άφησε πλήθος ποιητικών συλλογών. Η μία, η “Αμοργός“ είναι το απαύγασμα στο νεοελληνικό ποιητικό λόγο. Χειρίστηκε τη γλώσσα ως ποίηση, σε κάθε μορφή του έργου του, στο τραγούδι και στη μετάφραση. Είναι ένα πολύτιμο έργο που μας πλημμυρίζει με την ποιότητα, την τρυφερότητα, την ομορφιά του. Είναι χρέος της Πολιτείας να προστατέψει και να αναδείξει το σπίτι που γεννήθηκε ο Ποιητής».

Η επιστολή της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου έχει ως εξής:
“Σας επισυνάπτω φάκελο φωτογραφιών, ο οποίος μου επεδόθη από την πρόεδρο του Συνδέσμου των εν Αθήναις Ασεατών και Ασεατών Αττικής κ. Μαρία Οικονομοπούλου- Φράγκου, καθώς και την επιστολή του Συνδέσμου, στην οποία διατυπώνεται η επιθυμία των μελών του να κηρυχθεί και να προστατευθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού η οικία του μεγάλου ποιητή Νίκου Γκάτσου στην Ασέα Αρκαδίας. Για τον ποιητή Νίκο Γκάτσο μίλησε ο Μανος Χατζιδάκις. «Μνημειώδες έργο του νεοελληνικού ποιητικού λόγου», χαρακτήρισε την “Αμοργό” ο Μάνος Χατζιδάκις, “επειδή περιέχει βαθύτατα την ελληνική παράδοση, δεν την εκμεταλλεύεται, ενώ συγχρόνως περιέχει όλη την ευρωπαϊκή θητεία του Μεσοπολέμου”.
Το έργο του Γκάτσου, τεράστιο σε ποσότητα και ποιότητα, μελοποιήθηκε από τους μεγάλους Έλληνες συνθέτες. Οι στίχοι του δημιούργησαν έργα – σταθμούς στο ελληνικό τραγούδι. Το μεταφραστικό του έργο είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Εξαιρετικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης, του Λαϊκού Θεάτρου “ανέβηκαν” πατώντας στις δικές του μεταφράσεις.
Κατόπιν των ανωτέρω και βάσει του συνημμένου φακέλου, παρακαλώ να δρομολογήσετε την διαδικασία κήρυξης της οικίας Γκάτσου, στην Ασέα, βάσει των διατάξεων του Ν. 3028/02 “Περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς”.
Όπως αναφέρει ο Σύνδεσμος στην επιστολή του, οι κληρονόμοι του ποιητή προτίθενται να παραχωρήσουν στο Δημόσιο το κτήριο, ενώ Δήμος και Περιφέρεια συμφωνούν με την αξιοποίηση της οικίας ως Μουσείο».

Ο Νίκος Γκάτσος (8 Δεκεμβρίου 1911 – 12 Μαΐου 1992) υπήρξε ποιητής, στιχουργός, αρθρογράφος, μεταφραστής και ραδιοσκηνοθέτης. Γεννήθηκε στα Χάνια Φραγκόβρυσης (κάτω Ασέα) της Αρκαδίας, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Πήγε Γυμνάσιο στην  Τρίπολη   και στην συνέχεια  φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε ήδη μελετήσει Παλαμά, Σολωμό, δημοτικό τραγούδι αλλά και τις νεωτεριστικές τάσεις στην ευρωπαϊκή ποίηση. Στην Αθήνα ήρθε σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχές και δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα. Το 1943 κυκλοφόρησε την ποιητική του σύνθεση «Αμοργός», ένα υπερρεαλιστικό κομψοτέχνημα που αν και κατακρεουργήθηκε στα 1943 υμνήθηκε λίγα χρόνια αργότερα και εκδόθηκε σε 308 αντίτυπα από τις Εκδόσεις Αετός, για να επανεκδοθεί από τα 1963 και ύστερα από τις Εκδόσεις Πατάκης.

Λέγεται ότι το μεγάλης έκτασης ποίημα γράφτηκε σε μία μόλις νύχτα με το σύστημα της «αυτόματης γραφής», που χρησιμοποιούν οι σουρεαλιστές δημιουργοί. Δια στόματος του Μάνου Χατζιδάκι η Αμοργός αποτελεί «μνημειώδες έργο του νεοελληνικού ποιητικού λόγου επειδή περιέχει βαθύτατα την ελληνική παράδοση, δεν την εκμεταλλεύεται, ενώ συγχρόνως περιέχει όλη την ευρωπαϊκή θητεία του Μεσοπολέμου».

Από τότε έως τον θάνατό του, ο Γκάτσος δημοσίευσε μόνο τρία ποιήματα: «Ελεγείο» (1946), «Ο Ιππότης και ο θάνατος» (1947) και το «Τραγούδι του παλιού καιρού» (1963). Ασχολήθηκε κυρίως με μεταφράσεις αλλά και με τη συγγραφή στίχων μέσω των οποίων χάρισε στην ελληνική μουσική αξέχαστα τραγούδια, όπως το «Χάρτινο το Φεγγαράκι», o «Κεμάλ», το «Πάει ο καιρός» και πόσα άλλα αριστουργήματα της ελληνικής στιχουργίας… 

«Πάει ο καιρός πάει ο καιρός που ήταν ο κόσμος δροσερός και καθ’ αυγή ξεκινούσε μια πληγή για να ποτίσει όλη τη γη…». Το τραγούδι, απαγορεύτηκε από τη δικτατορία. Μετά την πτώση της, το 1974, ο ποιητής όμως θα απαντήσει: «Ήρθε ο καιρός, ήρθε ο καιρός πάνου στου κόσμου την πληγή ήρθε ο καιρός, ήρθε ο καιρός να ξαναχτίσετε τη γη…» Ο Ν. Γκάτσος πέθανε στις 12 Μαϊου 1992 και τάφηκε στην Ασέα. Θα μείνει για πάντα σαν ο κατ’ εξοχήν εκφραστής του ελληνικού ποιητικού υπερρεαλισμού και μια εξέχουσα μορφή του ελληνικού ποιοτικού τραγουδιού…

“Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω Εγώ που κάποτε σ’ άγγιξα με τα μάτια της πούλιας Και με τη χαίτη του φεγγαριού σ’ αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους Πάνω στη θερισμένη καλαμιά και φάγαμε μαζί το κομμένο τριφύλλι Μαύρη μεγάλη θάλασσα με τόσα βότσαλα τριγύρω στο λαιμό τόσα χρωματιστά πετράδια στα μαλλιά σου… “ (Από την «Αμοργό» του Νίκου Γκάτσου… Το μοναδικό ποιητικό έργο του σπουδαίου καλλιτέχνη και ένα από τα κορυφαία της ελληνικής ποίησης)

https://youtu.be/Hy6ehvoe0r4