Ο Reza Zarrab που έγινε Ριζά Σαρράφ

Και οι περιπέτειες του , που συγκλόνισαν την Τουρκία

Του Αλέκου Παπαδόπουλου

Μια φορά και έναν καιρό… Έτσι αρχίζουν τα περισσότερα παραμύθια. Με βασιλοπούλες, βασιλόπουλα, πύργους και παλάτια. Με μόνη τη διαφορά ότι το παραμύθι αυτό δεν είναι για παιδιά αλλά μόνο για μεγάλους. Και αντί βασιλοπούλες και βασιλόπουλα, τους ρόλους τους υποδύονται υπουργοί και πρωθυπουργοί. Και το κυριότερο,  που αποτελεί και τη βασική διαφορά, δεν ανήκει στον κόσμο της φαντασίας αλλά σε σύγχρονα γεγονότα.
Μια φορά και έναν καιρό λοιπόν… Ακριβώς έτσι. Αρχίζει και η ιστορία κάποιου Αζέρου, του Reza Zarrab. Ενός σύγχρονου Κοσκωτά με διεθνή όμως ακτινοβολία και πολυδιάστατη δραστηριότητα. Μεγαλύτερης κατά πολύ αυτής του δικού μας που με τα προσόντα του δεν θα τον προσλάμβανε ο Ρεζά ούτε για θελήματα. Ως έδρα του ο Reza είχε κυρίως την Τουρκία. Είχε απλώσει όμως τα δίκτυα του και στο Ιράν και στο Ντουμπάι, ίσως και στις ΗΠΑ, σίγουρα και αλλού. Είχε δε συνάψει σχέσεις στενές με κυβερνητικά στελέχη, πρωτοβάθμιους συγγενείς και συνεργάτες Πρωθυπουργών ακόμη και Προέδρων. Διοικητές τραπεζών και άλλους και άλλους, με αποτέλεσμα όμως, όπως συνήθως καταλήγουν οι μεγάλες κομπίνες, τόσο αυτός όσο και ορισμένοι συνεργάτες του να μπαινοβγαίνουν σήμερα στις φυλακές της Αμερικής και όπως φαίνεται να έχουν αποκτήσει εκεί στα εδώλια των κατηγορουμένων μόνιμο στασίδι.
Γεννημένος ο Ρεζά το 1983 στο Ταμπρίζ. Γιός μιας υπέρ πλούσιας αρχοντικής οικογένειας Ιρανικής καταγωγής εγκαταστημένης αργότερα στο Ντουμπάι. Από παιδί ακόμη παρότι παράτησε τις σπουδές του στο γυμνάσιο, φαινόταν ότι ήταν προικισμένος με ένα σπάνιο εμπορικό δαιμόνιο,  το οποίο και δεν άργησε να αξιοποιήσει πολλαπλά. Έχοντας για στήριγμα τις πλάτες του πατέρα του,  ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του πρώην Προέδρου του Ιράν Αχμεντινετζάτ και μέλος της άτυπης οικονομικής ομάδας που ρύθμιζε το άλφα και το ωμέγα του περιβόητου πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, εμφανίζεται στις διεθνείς αγορές ως εφοπλιστής. Στη συνέχεια αρχίζει να εμπορεύεται και τα πετρελαιοειδή, ενώ παράλληλα διαπρέπει και στο εμπόριο του χρυσού το οποίο και αποβαίνει για αυτόν αποδεδειγμένα ιδιαίτερα προσοδοφόρο.
Στην Τουρκία, παρουσιάζεται το 2003 το πρώτον ως στιχουργός, δεν αργεί δε να αναγνωρισθεί στο μουσικό στερέωμά της, με τα τραγούδια,  που έγραφε τότε για την διάσημη Αζέρα τραγουδίστρια Ζεϊνάλοβα. Ταυτόχρονα όμως δραστηριοποιείται και ως μέγας κοσμηματοπώλης καθώς και έμπορος πολύτιμων λίθων. Το 2008 νυμφεύεται τη διάσημη Τουρκάλα ποπ τραγουδίστρια Εμπρού Γκιουντές,  με την οποία και αποκτούν το πρώτο τους παιδί, την Αλάρα. Πριγκηπική η ζωή της δίπλα του. Ασύλληπτα τα δώρα του. Πολυτελέστατα, που τα ζήλευαν όλοι και όλες, τα εφαπτόμενα στη θάλασσα δίδυμα θέρετρα στην Κάνλιτζα αξίας 25 εκατομμυρίων δολαρίων, που διαρρυθμισμένα από αυτόν με αλόγιστες δαπάνες έχουν καταντήσει αξιοθέατα για τους Τούρκους και τους ξένους. Άλλο εξοχικό στην Αλικαρνασσό. Άλλο στην πιο κοσμική συνοικία της Πόλης αξίας 4,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτοκίνητο Rolls Royce. Πολυτελέστατο σκάφος στα γενέθλιά της και δεκάδες τα κοσμήματα που της χάριζε με κάθε αφορμή. Το 2011 ιδρύουν με τον αδελφό του Muhammed μια ανώνυμη εταιρεία με τομείς δραστηριότητας τη ναυτιλία, βιομηχανία και τα πολύτιμα μέταλλα. Σύντομα διαδίδεται η φήμη του ως κροίσου και είναι πολλοί αυτοί που επιδιώκουν να τον γνωρίσουν και να συνεργασθούν μαζί του. Ποικίλες οι προτάσεις που δέχεται καθημερινά. Καλοδεχούμενες όλες εκ πρώτης όψεως. Ακούει τους πάντες για τα πάντα. Αυτήν την εντύπωση δίνει σε όλους τους συνομιλητές του. Στη συνέχεια όμως τα περνά όλα από το δικό του κόσκινο και φυσικά κρατά για τον εαυτό του ό,τι κρίνει συμφέρον, καταχωρώντας στις πρώτες σελίδες της ατζέντας του τα εξέχοντα πρόσωπα και τις ελπιδοφόρες γνωριμίες. Σύντομα ιδρύει στην Τουρκία μια δεύτερη εταιρεία με αντικείμενο απασχόλησης αποκλειστικά το εμπόριο χρυσού, είναι δε γεγονός ότι εκείνο τον χρόνο πραγματοποιεί το 46% των εξαγωγών χρυσού της Τουρκίας και βραβεύεται από την κυβέρνηση της Άγκυρας ως “νάμπερ ουάν” εξαγωγέας της χώρας, η οποία μάλιστα του παρέχει τιμής ένεκεν και την τουρκική ιθαγένεια, αν και είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι ήταν υψηλό το τίμημα εξαγοράς της.

Ο Ρεζά ο οποίος είναι ήδη κάτοχος άλλων τριών διαβατηρίων, του Ιράν, του Αζερμπαϊτζάν, και της ΠΓΔΜ, θέλει μάλλον να παρουσιάζεται τώρα στις διεθνείς αγορές ως ένας βέρος Τούρκος. Γι΄ αυτό και εκτουρκίζει το ονοματεπώνυμό του από Ρεζά Ζαρράμπ σε Ριζά Σαρράφ. Εν τω μεταξύ έχει καλλιεργήσει πολύ στενές φιλικές, ίσως όμως και συνεταιρικές σχέσεις με πολλούς Τούρκους υπουργούς. Αν όχι με τους ίδιους οπωσδήποτε με τους γιούς τους εννοείται για λόγους ευνόητους. Σχέσεις που εξασφάλισαν αργότερα ασφαλώς με σοβαρά ανταλλάγματα την απαλλαγή του οδηγού του Τουργκούτ Χαρπανή, ενός εξαδέλφου του και ενός τρίτου συνεργάτη του, που είχαν κατηγορηθεί ενδιάμεσα για τη λαθραία μεταφορά στη Ρωσία μέσα σε βαλίτσες 150 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ήδη ο Ρεζά αντιμετωπίζεται πλέον στη νέα του πατρίδα ως οικονομικός γίγας. Και δικαίως, δεδομένου ότι έχει θέσει σε λειτουργία ένα τεράστιο εργοστάσιο επεξεργασίας σιδήρου και χάλυβα. Στα ναυπηγεία του κατασκευάζονται και παραδίδονται στη Ρωσία για τα ξενοδοχεία “Radisson Royal”,  5 υπερπολυτελή ποταμόπλοια, που πραγματοποιούν όλο τον χρόνο κρουαζιέρες για την πελατεία τους στον ποταμό Μόσχοβα. Ιδρύει την αεροπορική εταιρεία “Αre”. Κλεισμένη για ένα χρόνο με παραγγελίες από το εξωτερικό η παραγωγή των εργοστασίων του κατασκευής επίπλων. Ιδρύει έναν Ιππικό Όμιλο που δεν καθυστερεί να κατακτήσει κοσμικά και επαγγελματικά την πρώτη θέση στην Τουρκία, ενώ δε όλα αυτά συγκροτούν την απαστράπτουσα και ασφαλώς κερδοφόρα προθήκη της δραστηριότητάς του, στα παρασκήνια οργιάζει η παρανομία και η διαφθορά, σε συνεργασία δε με την τουρκική ημικρατική τράπεζα “Halk” και στη συνέχεια με εντολή του Ερντογάν, την “Vakıf”, την “Ziraat” και άλλες όταν οι τράπεζες της Ινδίας και της Κίνας φέρονται απρόθυμες να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του, θέτει σε πλήρη εφαρμογή το σύστημα πληρωμών “swift” και πραγματοποιεί συναλλαγές μυθικού ύψους με το Ιράν μέσω Τουρκίας και Ντουμπάι , αψηφώντας κατά κανόνα τους περιορισμούς των ΗΠΑ.
Το έτος 2013 όμως εμφανίζονται τα πρώτα σύννεφα στις συναλλαγές του Ρεζά ή Ριζά, λόγω μιας ύποπτης δοσοληψίας που είχε με τον Ιρανό μεγιστάνα Μπάμπακ Ζανζάνη. Τρεις υπουργοί της τουρκικής κυβέρνησης βαρύνονται με κατηγορίες δωροδοκίας τους με 65 εκατομμύρια δολάρια και συλλαμβάνονται τον Δεκέμβριο, τόσο ο Ζαρράμπ και ο γενικός διευθυντής της Τραπέζης “Χαλκ” όσο και οι γιοι 2 υπουργών, κατηγορούμενη όλη η παρέα για δωροδοκίες, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και διαφθορά. Είναι οι 2 γιοι του Υπουργού Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν και ο γιος του Υπουργού Εσωτερικών Μουαμμέρ Γκιουλέρ. Σύντομα όμως και συγκεκριμένα στις 28 Φεβρουαρίου του 2014 αποφυλακίζονται, προφανώς για να συνεχίσουν την πολυμέτωπη δραστηριότητά τους και σε νέους τομείς, χωρίς πάντως να έχουν υπολογίσει ότι είχαν αλλάξει τα σκηνικά και η Ουάσιγκτον ήταν πλήρως ενημερωμένη για την όλη δραστηριότητά τους, που στόχευε κυρίως στην παράκαμψη από το Ιράν του εμπάργκο που του είχε επιβάλει, ώστε να αποφύγει τις σχετικές με τα πυρηνικά κυρώσεις της.
Η κυβερνητική κρίση στην Τουρκία λαμβάνει τώρα τεράστιες διαστάσεις, που καθιστούν επιβεβλημένη πλέον την αυτοπρόσωπο παρέμβαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος και κάνει δημοσίως λόγο για δικαστικό πραξικόπημα κατά της κυβέρνησής του, για να προλάβει δε την περαιτέρω δίωξη του Ριζά, δηλώνει απροκάλυπτα ότι η δραστηριότητά του γενικά, ουδόλως και ουδέποτε έβλαψε οικονομικά τη χώρα. Δήλωση όμως που αργότερα εκλαμβάνεται ως έμμεση ομολογία της συμφεροντολογικής σχέσης που είχε με τον δαιμόνιο προστατευόμενό του. Περιττό να αναφερθεί καθότι αυτονόητο, ότι το αίτημα της αντιπολίτευσης για την άρση της ασυλίας των τριών υπουργών του απορρίπτεται, δεδομένης της ισχυρής πλειοψηφίας του Κόμματός του στην Εθνοσυνέλευση.
Ο Ριζά με τη χαρισματική διαίσθηση, που τον διακρίνει, εκτιμά ότι έχει σφίξει γύρω του ο κλοιός και ήρθε η ώρα να αλλάξει έδρα, οπότε και αρχίζει να ρευστοποιεί τα υπάρχοντά του στην Τουρκία και να επισπεύδει την αναχώρησή του οικογενειακώς στην Αμερική με προπέτασμα το Ορλάντο, για να γνωρίσουν η σύζυγος και η κόρη τους τη μαγεία του εκεί Disneyland, που λειτουργεί από ετών στα πρότυπα του Disneyland της γαλλικής πρωτεύουσας.

                      Ο Ριζά με την γυναίκα του και την κόρη τους.

Κυκλοφορεί όμως και ένα δεύτερο σενάριο εντελώς διαφορετικό, που τον εμφανίζει να έχει συνεννοηθεί με τις μυστικές υπηρεσίες της Ουάσιγκτον, για να προβεί εκεί σε αποκαλύψεις για τον ρόλο της Τουρκίας στην αποτροπή του ισχύοντος αμερικανικού εμπάργκο κατά του Ιράν και ότι είχε στις αποσκευές του το αποκαλυπτικό υλικό κοριών που είχαν τοποθετηθεί στα τηλέφωνα του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν.
 Ο βοηθός Γενικός Διευθυντής της τουρκικής τράπεζας “Χαλκ” Μεχμέτ Χακάν Ατίλα, ο οποίος συνελήφθη πέρσι τον Μάρτιο στη Νέα Υόρκη όπου είχε μεταβεί για λόγους επαγγελματικούς, ανύποπτος και αυτός για τους μηχανισμούς λειτουργίας του FBI, ενώ θα καταδικαζόταν βάσει του αρχικού κατηγορητηρίου σε φυλάκιση 25 ετών, αφού έλυσε τη γλώσσα του, αθωώθηκε για τις 5 από τις 6 κατηγορίες που τον βάρυναν και ήδη εκτίει ποινή φυλάκισης 32 μηνών, από τους οποίους έχει εκτίσει ως υπόδικος τους 14. Τελευταία είχε προκύψει το ενδεχόμενο ανταλλαγής του με τον υπόδικο στην Τουρκία πάστορα Brunson η εμμονή όμως του Ατίλα να ασκήσει έφεση κατά της καταδικαστικής εις βάρος του απόφασης απομάκρυνε κάθε σχετική πιθανότητα.
Η κ. Εμπρού, η σύζυγος του Ρεζά ή Ριζά η οποία αρχικά με όλα όσα συνέβαιναν και ό,τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί, ενώ είχε αποφασίσει να λύσει τον γάμο της, μάλλον τώρα έχει αλλάξει γνώμη και πηγαινοέρχεται μεταξύ Τουρκίας και Αμερικής, στο πλαίσιο μιας …πλήρους συζυγικής αρμονίας με τον πατέρα της κορούλας τους.
Απομένει ο πρωταγωνιστής της όλης υπόθεσης. Ο Ριζά Σαρράφ. Εκτός, και αν αλλάξει πάλι το ονοματεπώνυμό του σε Reza Sarrab. Ασήμαντη λεπτομέρεια. Εκκρεμεί η δίκη του. Ο φάκελός του παραμένει ανοικτός. Τα όσα όμως έχει αποκαλύψει προφανώς στην FBI, προκειμένου να ελαφρύνει τη θέση του, αποτελούν τον κρυφό άσσο στο μανίκι του Προέδρου Τραμπ για να πει το “ματ” στον Τούρκο ομόλογό του, αν και όταν έλθει η κατάλληλη στιγμή. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να ερμηνευθεί ή να σχολιασθεί η εμφάνισή του προ ημερών στο κοσμικό εστιατόριο “Nobu” της Νέας Υόρκης, να γευματίζει με σούσι μαζί με μια κυρία, όταν οι πάντες πίστευαν, ότι παραμένει αυστηρά φρουρούμενος στις τοπικές φυλακές. Σκηνή που άφησε έκπληκτο και αυτόν τον Ερντογάν που δε δίστασε να επικρίνει ως διπρόσωπη την αμερικανική δικαιοσύνη. Και ο νοών νοείτω.