Με αφορμή την 87η επέτειο του “Holodomor” ο Ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσευχήθηκε για τα θύματα του Μεγάλου Λιμού στην Ουκρανία

Αναφερόμενος στη σοβούσα πανδημία προέτρεψε τους πιστούς να διατηρήσουν την πίστη και την ελπίδα τους στο Θεό

Συμπληρώθηκαν αυτές τις μέρες 87 χρόνια από τον Μεγάλο Λιμός της Ουκρανίας (1932-1933) ή Γολoντομόρ (ουκρανικά: Голодомор), που  υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία της Ουκρανίας και είχε ως αποτέλεσμα  το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων. Ήταν έμνευση του Ιωσήφ Στάλιν . Ο λιμός εκδηλώθηκε με μεγαλύτερη ένταση και περισσότερα θύματα στην Ουκρανία και σε γειτονικές περιοχές της, αν και επηρέασε και άλλες περιοχές της τότε  Σοβιετικής Ένωσης. 

Με την ευκαιρία της μαύρης επετείου του ο Οικουμενικός Πατριάρχης  Βαρθολομαίος τέλεσε, σήμερα, Σάββατο, 28 Νοεμβρίου 2020, στον Π. Πατριαρχικό Ναό, μετά τη Θεία Λειτουργία, κατά την οποία παρέστη συμπροσευχόμενος, Ιερό Μνημόσυνο στην μνήμη των θυμάτων  της προκληθείσας  το 1923 επισιτιστικής κρίσης στην Ουκρανία, μιάς από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, κατά τη διάρκεια της οποίας εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την πείνα.

Στην ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισήμανε, όπως αναφέρει το ενημερωτικό δελτίο του Γραφείου Τύπου & Επικοινωνίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου  ότι ο εικοστός αιώνας μπορεί να θεωρηθεί η πιο τραγική περίοδος στην ανθρώπινη ιστορία, η οποία σημαδεύτηκε από τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, αλλά και από άλλα δεινά, μερικά από τα οποία είναι γνωστά, ενώ άλλα μάς είναι λιγότερο οικεία ή ακόμα και τα αγνοούμε.

“Μεταξύ των τελευταίων, πρέπει να αναφέρουμε το Holodomor, τον Μεγάλο Λιμό στην Ουκρανία, που στόχευε στην εξόντωση επτά έως δέκα εκατομμυρίων ευσεβών Ουκρανών διά λιμοκτονίας, κατά τη διάρκεια των πιο φρικτών χρόνων του σοβιετικού καθεστώτος, από το 1932 έως το 1933, και το οποίο μνημονεύουμε προσευχητικά αυτή την ημέρα.

Ο ουκρανικός όρος Holodomor αναφέρεται στον σκοπίμως προκληθέντα λιμό, το διαβολικό σχέδιο του σταλινικού συστήματος που είχε ως στόχο μια καλά σχεδιασμένη γενοκτονία ενός ιδιαίτερα ευσεβούς λαού, με σκοπό την εξάλειψη της χριστιανικής πίστης και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ, παραδόξως, [εκείνη την περίοδο] ο Ουκρανικός λαός είχε ευλογηθεί με μια άφθονη συγκομιδή σιτηρών και άλλων αγαθών. Και ενώ οι άνθρωποι πέθαιναν από την πείνα, το σοβιετικό καθεστώς εξήγε τις καλλιέργειές τους στον κόσμο, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι η Ουκρανία ήταν μια ευημερούσα χώρα”, είπε ο κ. Βαρθολομαίος.

Ο Πατριάρχης ανέφερε ότι  σήμερα προσευχόμαστε για την ανάπαυση των ψυχών αυτών των εκατομμυρίων ευσεβών Ουκρανών, που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια αυτής της τραγικής περιόδου. “Ψάλλοντας το «αιωνία η μνήμη» γι’ αυτούς τους πιστούς, θυμόμαστε το τραγικό τους τέλος και δίδουμε την μαρτυρία σε όλη την ανθρωπότητα, ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε έναν τέτοιο δόλιο λιμό, αλλά αντίθετα, πρέπει να καταδικάζουμε το Holodomor, έτσι ώστε τέτοιες θηριωδίες να μην επαναληφθούν στην ιστορία της ανθρωπότητας”, υπογράμμισε . 

Ο κ. Βαρθολομαίος  στη συνέχεια ανέφερε ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη το 2016, υπογράμμισε ότι “οι ανταγωνισμοί και αι εχθρότητες εν τω κόσμω εισάγουν αδικίαν και ανισότητα εις την συμμετοχήν των ανθρώπων και των λαών εις τα αγαθά της θείας δημιουργίας. Στερούν από εκατομμύρια ανθρώπων τα βασικά αγαθά και οδηγούν εις εξαθλίωσιν της ανθρωπίνης υπάρξεως”, γι’ αυτό και “υπό τας τραγικάς ταύτας καταστάσεις, κατανοείται η τεραστία ευθύνη της Εκκλησίας διά την καταπολέμησιν της πείνης και πάσης άλλης μορφής ενδείας εν τω κόσμω” (Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω, ΣΤ΄, §§ 2 και 5).

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισήμανε ότι την στιγμή, που με τις προσευχές μας μνημονεύουμε την τραγωδία του Holodomor, ολόκληρος ο κόσμος μας υποφέρει από την πανδημία του κοροναϊού, η οποία έχει προκαλέσει μέχρι τώρα περισσότερους από ένα εκατομμύριο θανάτους παγκοσμίως. Μπροστά σε αυτή τη δοκιμασία που γεννά πολλά ερωτήματα στους ανθρώπους, ο Παναγιώτατος προέτρεψε όλους, μιμούμενοι το παράδειγμα του πολυάθλου Ιώβ της Παλαιάς Διαθήκης, να μην απελπίζονται και να διατηρούν την πίστη και την ελπίδα τους στον ελεήμονα Θεό, τον οποίο πρέπει πάντα να εμπιστευόμαστε.

Στην Θεία Λειτουργία και στο Μνημόσυνο παρέστησαν, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου κ. Κύριλλος, ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Αλικαρνασσού κ. Αδριανός, Αρχιερατικώς Προϊστάμενος της Περιφερείας Φαναρίου – Κερατίου Κόλπου, ο Πανοσιολ. Αρχιμ. κ. Χαράλαμπος Νίτσεφ, ιερατικώς υπεύθυνος για την Ουκρανική Κοινότητα, ο Γενικός Πρόξενος της Ουκρανίας στην Πόλη  κ. Oleksandr Gaman, καθώς και περιορισμένος αριθμός στελεχών του Προξενείου και μελών της Ουκρανικής Παροικίας της Πόλεως, λόγω των υφισταμένων υγειονομικών μέτρων για την αποτροπή της εξάπλωσης της πανδημίας του κορονοϊού.

ΦΩΤΟ: Ν. ΜΑΓΓΙΝΑΣ

***************

Για τους Ουκρανούς το  «Γολοντομόρ» είναι το δικό τους Ολοκαύτωμα. Μια γενοκτονία, όπως οι ίδιοι την χαρακτηρίζουν, σχεδόν ξεχασμένη, απ’ όλους εκτός από αυτούς. Ένα φρικτό έγκλημα που για τους Ουκρανούς έχει την υπογραφή του Ιωσήφ Στάλιν.

Για τους υποστηρικτές του Σταλινικού καθεστώτος, ωστόσο, είναι μια αποτυχημένη αγροτική μεταρρύθμιση, μια προσπάθεια κολεκτιβοποίησης της γης, η οποία είχε νεκρούς αλλά σε καμία περίπτωση στο μέγεθος που παρουσιάζουν οι «αντί- κομμουνιστές».Σε κάθε περίπτωση το «Γολοντομόρ» αποκάλυψε -για ακόμα μια φορά- το πιο φρικτό πρόσωπο του ανθρώπου.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 και με τον ηγέτη των μπολσεβίκων Βλαντιμίρ Λένιν να έχει πεθάνει, η σκυτάλη της ηγεσίας της Σοβιετικής Ένωσης έχει περάσει στον  Ιωσήφ Στάλιν,  ο οποίος από την αρχή δείχνει το σκληρό του πρόσωπο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θέλει να διοικήσει.

Ίσως εδώ ακριβώς να κρύβεται και η βασική αιτία του «Γολοντομόρ». Οι Ουκρανοί πάντα ήθελαν την ανεξαρτησία τους και θεώρησαν πως με την επικράτηση των μπολσεβίκων και την εκτέλεση του Τσάρου επιτέλους θα την κερδίσουν. Όταν είδαν πως αυτό δεν επρόκειτο να συμβεί, αντέδρασαν. Στο Στάλιν δεν άρεσε καθόλου αυτό. Ο εθνικισμός βρήκε γόνιμο έδαφος ανάπτυξης κυρίως στα χωριά της Ουκρανίας όπου, μάλιστα, καταγράφηκαν και επεισόδια ανάμεσα σε ντόπιους και απεσταλμένους της ΕΣΣΔ.

Και τότε ο Στάλιν αποφασίζει πως ήρθε η ώρα να τελειώνει με αυτά τα φαινόμενα. Επιβάλει την αγροτική μεταρρύθμιση. Μια ουτοπική κολεκτιβοποίηση,  στην οποία οι πλουσιότεροι αγρότες θα έχαναν τη γη τους,  η οποία θα γινόταν κρατική ιδιοκτησία και όλοι θα δούλευαν σκληρά προκειμένου να γεμίζουν οι Σοβιετικές αποθήκες.

Έτσι αρχικά δίνεται η εντολή να κατασχεθούν όλα τα σιτηρά (από αγρούς και αποθήκες). Οι Ουκρανοί αρχίζουν να πεινάνε, αλλά ο Στάλιν δεν δείχνει διάθεση να σταματήσει τη «μεταρρύθμιση». Στη συνέχεια δίνεται εντολή να κατασχεθούν και όλα τα μη σιτηρά προϊόντα, τα ζώα ακόμα και τα αγροτικά μηχανήματα! Χαριστική βολή στον ήδη λιμοκτονούντα  Ουκρανικό λαό, η απαγόρευση μετακίνησης του αγροτικού πληθυσμού. Στην ουσία οι άνθρωποι, πλέον, ήταν αποκλεισμένοι.

Εκατομμύρια νεκροί μέσα σε λιγότερο από δυο χρόνια

«Ήταν τρομακτικά χρόνια. Οι μητέρες έκοβαν κομμάτια τα παιδιά τους, τα έριχναν σε κατσαρόλες να τα μαγειρέψουν και τα έτρωγαν. Η μητέρα μου πήγε σε ένα χωράφι, όπου υπήρχαν μερικά άλογα και έφερε πίσω το κεφάλι ενός αλόγου – άλλες πέντε γυναίκες έπεσαν πάνω του και άρχισαν να το δαγκώνουν. Ήταν φριχτό! Οι άνθρωποι πέθαιναν μέσα στον δρόμο, αν τους τρυπούσες, το αίμα τους ήταν σαν νερό»!

Η   περιγραφή αυτή του τι γινόταν στην Ουκρανία (κυρίως στην ύπαιθρο) την διετία 1932-1933, ανήκει στην Nina Popovych, μια επιζήσασα του λιμού. Η σκληρή αναφορά της σε περιπτώσεις κανιβαλισμού δεν πρέπει να απέχει από την πραγματικότητα καθώς είναι γνωστό πως αφενός εκείνη την περίοδο στην Ουκρανία πραγματοποιήθηκαν 2.500 εκτελέσεις ανθρώπων που συνελήφθησαν για κανιβαλισμό και αφετέρου υπάρχουν μαρτυρίες πως το καθεστώς είχε βγάλει προπαγανδιστικό υλικό (αφίσες, φυλλάδια κ.α.) το οποίο ανέφερε πως «το να τρως τα παιδιά σου, είναι μια βάρβαρη πράξη»!

Οι σκηνές φρίκης ήταν καθημερινό φαινόμενο. Άνθρωποι πέθαιναν στην άκρη του δρόμου, άφηναν την τελευταία τους πνοή εκεί που περπατούσαν προσπαθώντας να βρουν κάτι για να φάνε. Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια πόσοι άνθρωποι πέθαναν την περίοδο του «Γολοντομόρ». Σίγουρα είναι αρκετά  εκατομμύρια. 

Η επίσημη ουκρανική πλευρά, πάντως, κάνει λόγο για 7.000.000 έως 10.000.000 νεκρούς! Ένας αριθμός που προκαλεί σοκ και δέος, δεδομένου πως, αν ισχύει σημαίνει πως περίπου  1.000 άνθρωποι έχαναν την ζωή τους κάθε ώρα που περνούσε!

Οι υποστηρικτές πάντως, αυτού του τρομακτικού αριθμού, συγκρίνουν την απογραφή του 1926 με την αντίστοιχη του 1939 όπου σε αυτή την περίοδο καταγράφεται μια μείωση της τάξης του 10% στον ουκρανικό πληθυσμό.

Τι υποστηρίζουν οι αρνητές του «Γολοντομόρ»

Όπως γίνεται σχεδόν σε όλες τις ανάλογες σκοτεινές σελίδες, έτσι και σε αυτή, υπάρχει και η πλευρά που αρνείται πως τα… πράγματα έγιναν έτσι ακριβώς. Στην περίπτωση του «Γολοντομόρ», αρνητές είναι η ΕΣΣΔ (τότε), σε ένα μεγάλο βαθμό η επίσημη Ρωσία σήμερα και βέβαια οι συμπαθούντες το σταλινικό καθεστώς.

Σύμφωνα με αυτούς, λοιπόν, στην Ουκρανία την περίοδο 1932-1933 πραγματικά υπήρχε μεγάλη πείνα  η οποία, ωστόσο, δεν προκλήθηκε από κάποιο οργανωμένο σχέδιο του Στάλιν για εξόντωση των πολιτών της.

Το ότι επικράτησε τέτοια μεγάλη πείνα αποδίδεται από τους αρνητές του «Γολοντομόρ» στον πόλεμο που εξαπέλυσαν οι εθνικιστές και μεγαλοακτήμονες Ουκρανοί στα σχέδια της  κολεκτιβοποίησης της γεωργίας, οι οποίοι δεν δίστασαν να καταστρέφουν τα σιτηρά και τις μηχανές, να σκοτώνουν τα ζώα και να αρνούνται να σπείρουν και να θερίσουν.

Επιπλέον, ως αιτίες, αναφέρονται η μεγάλη ξηρασία, αλλά και η επιδημία τύφου που έπληξαν τη χώρα εκείνη την περίοδο, ενώ σε μια… κρίση αυτοκριτικής αναφέρεται και το γεγονός πως πιθανότατα έγιναν κάποια λάθη στην προετοιμασία της  αγροτικής μεταρρύθμισης, αλλά και στην έλλειψη συντονισμού και πείρας στη διάρκεια της εφαρμογής της.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως, ακόμα και οι αρνητές τους «Γολοντομόρ» αναφέρουν πως τα θύματα του λιμού εκείνης της φρικτής διετίας ήταν περίπου 2.000.000 Ουκρανοί.