Σόιμπλε: «Προς το συμφέρον της Γερμανίας η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση»

Φωτογραφίες Βερολίνο ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την ενοποίηση 

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης εδωσε  στην DW ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με αφορμή τα 30 χρόνια από την Επανένωση της Γερμανίας. Απολογισμός και νουθεσίες από τον πιο έμπειρο πολιτικό της Ομοσπονδιακής Βουλής.

Της Μιχαέλα Κούφνερ*

Την εποχή της Επανένωσης, όταν ακόμη η Βόννη ήταν πρωτεύουσα της Δυτικής Γερμανίας, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν πανίσχυρος υπουργός Εσωτερικών και ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του χριστιανοδημοκράτη καγκελάριου Χέλμουτ Κολ. Ο ίδιος συνυπέγραψε την ιστορική συμφωνία για την Επανένωση με τον Γκύντερ Κράουζε, τον ομόλογό του από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ), που αργότερα διετέλεσε υπουργός Μεταφορών στην κυβέρνηση Κολ. Μπορούσε άραγε, εκείνη την εποχή, να φανταστεί τον σημερινό ρόλο της Γερμανίας;

 «Όχι», παραδέχεται ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Αλλά ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τι θα γινόταν σε 30 χρόνια; Η Γερμανία, αλλά και ο κόσμος ολόκληρος, έχουν αλλάξει εκ βάθρων. Δεν υπάρχει πλέον μία και μοναδική ηγετική δύναμη. Για πολύ καιρό οι ΗΠΑ ήταν η μόνη υπερδύναμη που απέμεινε, αλλά σήμερα ο κόσμος παρουσιάζει μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Ως εκ θαύματος τερματίστηκε χωρίς πόλεμο – και σχεδόν χωρίς θύματα – η αντιπαράθεση Ανατολής-Δύσης. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος έγινε πιο ασφαλής. Βλέπουμε να γίνονται και πάλι πόλεμοι, ακόμη και μέσα στην Ευρώπη».

«Κατανοητές οι ανησυχίες»

Μετά την πτώση του Τείχους ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ έκανε ό,τι μπορούσε για να προωθήσει την Επανένωση της Γερμανίας. Βρήκε στήριξη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζωρτζ Μπους (τον πρεσβύτερο), αλλά αρχικά αντιμετώπισε επιφυλάξεις στην Ευρώπη. Και ενώ, την εποχή εκείνη, πολλοί φοβούνταν έναν πιο ενεργό ρόλο της Γερμανίας στη διεθνή σκηνή, σήμερα οι περισσότεροι ανησυχούν για το αντίθετο, δηλαδή την ενδεχόμενη απροθυμία της Γερμανίας να αναλάβει διεθνείς πρωτοβουλίες.

«Είναι κατανοητό ότι στη Δυτική Ευρώπη υπήρχαν ανησυχίες, τόσο από  την πρωθυπουργό της Μ.Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, όσο και από τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν», επισημαίνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Τις πρώτες εβδομάδες μετά την πτώση του Τείχους η πιο ισχυρή στήριξη προς τον καγκελάριο Κολ προερχόταν από τον Ισπανό πρωθυπουργό Φελίπε Γκονζάλες, ενώ οι υπόλοιποι ήταν μάλλον εγκρατείς. Κάποιοι σκέπτονταν ότι, 40 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, η Γερμανία θα γινόταν και πάλι η μεγαλύτερη, πολυπληθέστερη και οικονομικά ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης. Ωστόσο οι φόβοι καταλάγιασαν γρήγορα, γιατί όλοι αντελήφθησαν ότι είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας να παραμείνει ένας αξιόπιστος εταίρος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».  

«Χρειαζόμαστε καλύτερη συνεργασία με τη Ρωσία»

Χέλμουτ Κολ (α) και Μιχαήλ Γκομρπατσόφ(δ)

Την Επανένωση στήριξε τελικά, μετά από διαπραγματεύσεις, η παραπαίουσα Σοβιετική Ένωση του Μιχαήλ Γκομρπατσόφ. Χωρίς την ενεργό συμπαράσταση της Μόσχας θα ήταν ανέφικτη η επανένωση της Γερμανίας. Ωστόσο ο σημερινός ένοικος του Κρεμλίνου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν,  αισθάνεται ότι έχει μάλλον παραγκωνισθεί από τη Δύση. Έχουν γίνει λάθη απέναντι στη Ρωσία; «Όταν ο Πούτιν ανήλθε στην εξουσία», λέει ο Σόιμπλε στην DW, «ακολούθησε, με τον δικό του τρόπο, μία πολιτική με στόχο να αποκαταστήσει την ταπείνωση της Σοβιετικής Ένωσης. Όσον αφορά την Κριμαία, δεν έχει δίκιο. Ωστόσο, εμείς χρειαζόμαστε μία καλύτερη, μία πιο δίκαιη συνεργασία με τη Ρωσία. Αυτό είναι κάτι που δεν το έχουν αντιληφθεί και υλοποιήσει όλοι στην Αμερική. Πρέπει να επιδιώξουμε μία καλύτερη συνεργασία με απόλυτο σεβασμό για την ιστορία της Ρωσίας. Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα».

Πολλά έχουν γραφτεί για τη σχέση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με την Άνγκελα Μέρκελ. Το βέβαιο είναι ότι η σημερινή καγκελάριος δεν θα υπήρχε χωρίς την Επανένωση. Αλλά σήμερα ελάχιστοι μπορούν να φανταστούν τη Γερμανία χωρίς την Άνγκελα Μέρκελ. Τι λέει για όλα αυτά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; «Κοιτάξτε, εγώ μεγάλωσα σε μία εποχή που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί τη Γερμανία χωρίς τον Αντενάουερ», απαντά ο σημερινός πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής. «Οπότε θα έλεγα ότι ναι, η Άνγκελα Μέρκελ μεγάλωσε στην DDR (Ανατολική Γερμανία) και χωρίς την επανένωση δεν θα είχε γίνει καγκελάριος. Αλλά είναι μία γυναίκα με εξαιρετικές ικανότητες και σε αυτό διαφέρει από τους προκατόχους της. Καταφέρνει, όπως φαίνεται, να ορίσει η ίδια τον χρόνο της αποχώρησης από την εξουσία. Η γυναίκα μου το έλεγε: ‘Εσείς οι άνδρες ποτέ δεν αποχωρείτε οικειοθελώς’. Η Άνγκελα Μέρκελ είναι διαφορετική, θέλει να αποφασίσει μόνη της, πότε θα φύγει. Και φαίνεται ότι θα τα καταφέρει…»

*Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Το Βερολίνο ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την Επανένωση

Η Πύλη του Βρανδεμβούργου

Είναι το σήμα κατατεθέν της γερμανικής πρωτεύουσας. Η Πύλη του Βρανδεμβούργου, χτισμένη το 1791, χώριζε την εποχή της διχοτομημένης Γερμανίας το ανατολ. από το δυτικό Βερολίνο. Βρισκόταν λίγο πίσω από την συνοριακή γραμμή στο ανατολικό τμήμα της πόλης και δεν ήταν ελεύθερα προσβάσιμη για τους πολίτες. Μέχρι το φθινόπωρο του 1989 και την Πτώση του Τείχους. Έκτοτε «πλημμυρίζει» καθημερινά από κόσμο.

Hohenschönhausen (Χοενσενχάουζεν)

Μέχρι και το 1989 ήταν τα «κεντρικά κρατητήρια» της ΣΤΑΖΙ. Εκεί κλείνονταν, ανακρίνονταν και βασανίζονταν πολιτικοί κρατούμενοι. Το κτιριακό συγκρότημα με τα ψηλά του τείχη δεν αποτυπωνότσν σε κανέναν χάρτη της εποχής. Έκλεισε μετά την Επανένωση και λίγα χρόνια αργότερα ξανάνοιξε ως χώρος μνήμης.

Το Τείχος του Βερολίνου

Επί 28 χρόνια το Τείχος του Βερολίνου χώριζε το ανατολικό από το δυτικό τμήμα. Στην προσπάθειά τους να περάσουν στην άλλη πλευρά των συνόρων, συνολικού μήκους 160 χλμ., είχαν χάσει τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι. Η East Side Gallery, το μεγαλύτερο κομμάτι που έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα, ζωγραφίστηκε μετά την Επανένωση από γερμανούς και ξένους καλλιτέχνες.

Το άγαλμα του Λένιν

Ο κολοσσός αυτός ύψους 19 μέτρων από κόκκινο γρανίτη βρισκόταν μεταξύ 1970 και 1991 στο Φρίντριχσχαϊν. Κατά τα επίσημα αποκαλυπτήρια είχαν παραβρεθεί 200.000 άνθρωποι. Στις αρχές του 1990 όμως ο κομμουνισμός και μαζί του και ο Λένιν είχαν μπει πλέον οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Το άγαλμα απομακρύνθηκε. Η πρώην Πλατεία Λένιν έδωσε τη θέση της στην Πλατεία των Ηνωμένων Εθνών.

Το Παλάτι της «Δημοκρατίας»

Το Παλάτι της Δημοκρατίας, που χτίστηκε στη θέση του Ανακτόρου του Βερολίνου, ήταν από το 1976 οπότε και χτίστηκε μέχρι το 1990 το κοινοβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας και το κέντρο εξουσίας της DDR. Μεταξύ 2006 και 2008 γκρεμίστηκε για να δώσει τη θέση του στο Φόρουμ Χούμπολντ.

Τα Intershops της DDR

Τα Intershop ήταν μια αλυσίδα καταστημάτων λιανικής, στα οποία μπορούσε να αγοράσει κανείς προϊόντα όχι με το νόμισμα της DDR, αλλά μόνο με συνάλλαγμα. Τα πρώτα είχαν ανοίξει στον σιδηροδρομικό σταθμό Φριντριχστράσε. Σήμερα το μέρος δεν θυμίζει σε τίποτε εκείνες τις εποχές.

Παιδικές χαρές

Οι μεταλλικές αυτές μπάλες για να σκαρφαλώνουν τα παιδιά υπήρχαν σχεδόν σε κάθε παιδική χαρά της Ανατολικής Γερμανίας. Υπάρχουν και σήμερα, μόνο που έχει αλλάξει το υλικό για την αποφυγή τραυματισμών: πλέον κατασκευάζονται από χοντρά σχοινιά.

Ξενοδοχεία

Το 13όροφο Interhotel Metropol επί της Friedrichstraße εγκαινιάστηκε το 1977. Από εδώ πέρασαν πολλοί επιχειρηματίες, διπλωμάτες και διασημότητες. Οι περισσότεροι πολίτες της DDR που δεν είχαν το απαραίτητο συνάλλαγμα, μπορούσαν να το θαυμάσουν μόνο απ΄ έξω. Στη θέση του βρίσκεται σήμερα ξενοδοχείο της αλυσίδας Maritim. Ανοικτό φυσικά για όλους τους επισκέπτες, αλλά όχι για όλα τα πορτοφόλια…

KaDeWe

Το «Πολυκατάστημα της Δύσης» (Kaufhaus des Westens ή KaDeWe) είναι το γνωστότερο πολυκατάστημα της Γερμανίας και με 60.000 τ.μ. το δεύτερο σε μέγεθος μετά τα Harrods στο Λονδίνο. Άνοιξε το 1907, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, την εποχή της διχοτόμησης βρισκόταν στο δυτικό Βερολίνο ενώ σήμερα προσελκύει τουρίστες αλλά και γερά βαλάντια από όλο τον κόσμο.