Ζητούμενο για τους Ευρωπαίους , αν η Κύπρος θα επιμείνει στην σύνδεση της  ψήφου  της για την Λευκορωσία με επιπλέον κυρώσεις κατά της  Τουρκίας. 

Σε  βάθος συζήτηση για τις σχέσεις Βρυξελλών-Τουρκίας αναμένεται να έχουν απόψε οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στο πλαίσιο της έκτακτης Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. 

Σύμφωνα με κοινοτικό αξιωματούχο, οι 27 θα χαιρετίσουν την έναρξη διερευνητικών επαφών Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά θα επικρίνουν την Άγκυρα για τις συνεχιζόμενες παράνομες γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Θα την καλέσουν να τις τερματίσει αμέσως και θα τονίζουν ότι αναμένουν επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για λύση του Κυπριακού, στο επόμενο διάστημα.

Επιπλέον οι 27 θα δηλώσουν έτοιμοι να υλοποιήσουν κατάλογο  κυρώσεων σε περίπτωση, που η Τουρκία επιστρέψει στην επιθετική στάση και θα της ζητήσουν να δεσμευθεί σε ειρηνική επίλυση των διαφορών της με τους γείτονες, χαιρετίζοντας και την πρωτοβουλία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σιάρλ Μισέλ, για διεξαγωγή διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.

Επιπλέον αναμένεται πως θα υπενθυμίσουν την προετοιμασία για προσθήκη νέων ονομάτων στον κατάλογο των κυρώσεων για τις παράνομες γεωτρήσεις, χωρίς ωστόσο να έχουν συμφωνήσει ούτε στη φραστική διατύπωση, ούτε στο χρόνο της προσθήκης.

Όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής του ΡΙΚ, η πρόθεση του κυρίου Μισέλ είναι να καταστεί σαφές ότι η Τουρκία έχει να επωφεληθεί από μια θετική ατζέντα-η οποία δεν προσδιορίζεται γραπτώς-  αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα διστάσει να κάνει χρήση των εργαλείων που έχει στη διάθεσή της, αν υπαναχωρήσει από τις δεσμεύσεις της και επιστρέψει στην επιθετικότητα.

Σύμφωνα με την εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος”  διπλωματική πηγή στις Βρυξέλλες , ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους ,  αποκάλυψε ότι κατά τις προκαταρκτικές συζητήσεις των διπλωματών των κρατών μελών «κάποιοι δεν ήθελαν καθόλου κείμενο για την Τουρκία». Ωστόσο, η ελληνική πλευρά αντέτεινε ότι «δεν γινόταν να υπάρχει κείμενο για Λευκορωσία και όχι για Τουρκία».

Αργότερα τέθηκε η ιδέα, η υπόθεση της Τουρκία να διευθετηθεί με «δήλωση του Προέδρου», αλλά, σύμφωνα με τη διπλωματική πηγή, «όλοι αντιλαμβάνονται ότι αν διαχωρίσουμε δήλωση συμπερασμάτων – Μισέλ, αυτό θα δημιουργούσε ερωτηματικά». 

Η ίδια πηγή δήλωσε ότι «πάμε για συμπεράσματα», όμως το περιεχόμενό τους «είναι ρευστό». «Δεν έχουμε δει σχέδιο», είπε. «Θα κυκλοφορήσει κατά τη διάρκεια Συνόδου». Σημείωσε δε ότι γίνονται επαφές του Σαρλ Μισέλ με διάφορους κύριους παράγοντες και μετά το κείμενο θα πάει στους ηγέτες προς οριστικοποίηση. Σχολίασε ότι αυτή η τακτική είναι του ίδιου του Σ. Μισέλ, ο οποίος δεν ήθελε να στείλει πρώτα το κείμενο στο COREPER. 

Σε σχέση με τα αιτήματα της Ελλάδας, η διπλωματική πηγή σημείωσε «αποδραματοποιώντας τη συζήτηση», ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από μόνο του δεν μπορεί να αποφασίσει κυρώσεις».  Έθεσε δε ως παράδειγμα ότι «υπήρξε απόφαση για κυρώσεις για γεωτρήσεις Κύπρο και ακόμη οι Κύπριοι προσπαθούν (να προσθέσουν ονόματα). Το Συμβούλιο μπορεί να δώσει κατευθυντήριες γραμμές», είπε. 

Ξεκαθάρισε ότι «για μας οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός. Αυτό έχει ειπωθεί επίσης και στην Αθήνα και επιμένω και CΟREPER. Δεν είναι η ΕΕ, που πρέπει να επιλέξει μεταξύ διαλόγου ή κυρώσεων».  «Η ΕΕ ιδανικά θα ήθελε καλή, εποικοδομητική, εταιρική σχέση με Τουρκία. Από εκεί και πέρα, στην Τουρκία εναπόκειται να επιλέξει αυτό που προτιμά. Δεν μπορεί και διάλογο και καλή εποικοδομητική σχέση και ενίσχυση της τελωνειακής ένωσης και να κάνει αυτά που κάνει. Αν συνεχίσει … κυρώσεις», τόνισε η διπλωματική πηγή. Σχολίασε ότι η Γερμανία δεν έχει εκδηλωθεί, όμως «κανένας δεν εμφανίζεται τόσο φίλος της Τουρκίας ώστε να είναι έτοιμος να ευλογήσει τις κινήσεις της».  «Κατά γενική ομολογία:  Η Τουρκία αποτελεί πρόβλημα εδώ και πολύ καιρό», είπε. Σημείωσε όμως ότι οι τοποθετήσεις έχουν διακυμάνσεις και άλλοι είναι λίγο πιο σκληροί, άλλοι επιθυμούν αυξημένα περιθώρια διαλόγου. 

«Είναι σαφές ότι το μήνυμα που έχει πάρει η Τουρκία από όλους: Αλλάξτε συμπεριφορά, αλλιώς έτσι όπως το πάτε δεν θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε», σημείωσε.  Έκανε λόγο για «κοινή θέση Ελλάδας-Κύπρου», σημειώνοντας ότι «δεν εφησυχάζουμε που έφυγε το Ορούτς Ρέιτς, θέλουμε περισσότερες καταχωρήσεις (ονομάτων στη λίστα των κυρώσεων) προς διαφύλαξη αξιοπιστίας και να πάρουν έστω ένα ελαφρύ μήνυμα ότι δεν μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν».

Σύμφωνα με  πληροφορίες, τα συμπεράσματα θα χαιρετίζουν τη βελτίωση με την Ελλάδα, (Όρουτς Ρέις), αλλά θα καταδικάζουν τη συμπεριφορά της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου ως απαράδεκτη. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι για την Κύπρο θα υπάρχει ειδική παράγραφος.

Δεν υπάρχει συναίνεση στην ΕΕ για κυρώσεις στην Τουρκία

Στην  Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν πρόκειται να αποφασίσουν νέες κυρώσεις ενάντια σε άτομα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου. Σχετική απόφαση προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται, επισήμανε κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο. Παράλληλα άφησε ανοιχτό κατά πόσο θα αποφασισθούν αύριο επί της αρχής κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Ως γνωστόν η Κύπρος έχει συνδέσει την ψήφο της για αυτά τα μέτρα με επιπλέον κυρώσεις κατά της  Τουρκίας. 

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό ο στόχος της ΕΕ θα πρέπει να είναι «η από κοινού δράση.» Το Κυπριακό δεν αφορά μόνο τη Λευκωσία αλλά ολόκληρη την ΕΕ. Όπως διαβεβαίωσε, «δεν υπάρχει κανείς που δεν βλέπει το πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουμε.» Αυτό συνεπάγεται την αποκλιμάκωση της έντασης\, όπως και την επανέναρξη συνομιλίων για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί ένα βέτο της Κύπρου στην περίπτωση των κυρώσεων έναντι της Λευκορωσίας, θα πρέπει να αναμένεται ότι θεσμικοί παράγοντες της ΕΕ και γερμανική προεδρία θα καταθέσουν σχετικές προτάσεις. 

Διττή στρατηγική έναντι της Άγκυρας

Σε ό,τι αφορά κυρώσεις εις βάρος της Άγκυρας λόγω των ερευνητικών δραστηριοτήτων του τουρκικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» στη Μεσόγειο, η κυβερνητική πηγή δήλωσε ότι δεν της είναι «γνωστό ότι ο έλληνας πρωθυπουργός θα επιδιώξει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιβληθούν κυρώσεις» στην Τουρκία. Όπως επισήμανε, αυτό το διάστημα οι δύο χώρες προσπαθούν μέσω μιας «επίπονης διπλωματικής διαδικασίας» να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν συνομιλίες. Σε αυτή την κατάσταση η επιβολή κυρώσεων θα ήταν «αντιπαραγωγική». 

Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας η κυβερνητική πηγή επισήμανε ότι το τελευταίο διάστημα καταβλήθηκαν από πολλές πλευρές προσπάθειες, προκειμένου να ξεκινήσει μια διαδικασία αποκλιμάκωσης της έντασης. «Είμαστε ευγνώμονες», είπε, «που η Τουρκία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών και θα πρέπει και στην περίπτωση της Κύπρου να κάνουμε ένα βήμα μπροστά.» Το ζητούμενο είναι μια διττή στρατηγική έναντι της Τουρκίας. Από τη πλευρά της η ΕΕ θα πρέπει να διατυπώσει τις προσδοκίες της, για παράδειγμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών, τη μετανάστευση, τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη. Από την άλλη θα πρέπει να αναδειχθούν οι τομείς συνεργασίας με την Άγκυρα. Σημείο αναφοράς είναι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016, στην οποία γίνεται λόγος για διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, κατάργηση της βίζας για τούρκους πολίτες για ταξίδια στην ΕΕ, οικονομική βοήθεια προς την Άγκυρα για τους πρόσφυγες. Αυτά τα θέματα θα πρέπει να επανέλθουν στο προσκήνιο της συζήτησης με την Άγκυρα.

Προϋπόθεση η αποκλιμάκωση της έντασης

Η ίδια πηγή κατέστησε όμως σαφές πως προϋπόθεση για αυτές τις παραχωρήσεις είναι η αποκλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Πρωταρχικά η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να κάνουν τη διαπίστωση ότι βελτιώθηκαν οι σχέσεις τους με την Τουρκία. Συνεπώς «δεν πρόκειται για κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα», τόνισε η κυβερνητική πηγή. «Είναι μια διαδικασία όπου έχουν ήδη γίνει τα πρώτα βήματα, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουν και πολλά άλλα.» 

ΠΗΓΗ: DW , Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο