“Ξεχάστε τις κυρώσεις!”, λέει η σύμβουλος του Μπορέλ

Ο Μισέλ καλεί την Άγκυρα να σταματήσει τις ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο

Τη διαφωνία της με την πολιτική των κυρώσεων απέναντι στην Τουρκία και την πρόβλεψη ότι δεν θα κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (1-2 Οκτωβρίου) εξέφρασε  η σύμβουλος του Ύπατου Εκπροσώπου της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοσέπ Μπορέλ, Νάταλι Τότσι. Σε διαδικτυακή συζήτηση διοργανωμένη από το γραφείο Βρυξελλών του German Marshall Fund of the United States, η κ. Τότσι, σύμφωνα με την “Καθημερινή” των Αθηνών,  ήταν σαφής: «Ξεχάστε τις κυρώσεις! Δεν είναι αυτός ο τρόπος να ασκηθεί επιρροή επί της Τουρκίας».

Πρόσθεσε ότι θα εκπλαγεί ιδιαιτέρως, αν υπάρξει πολιτική συμφωνία για κάτι τέτοιο στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής. Αυτό που χρειάζεται, τόνισε η σύμβουλος του κ. Μπορέλ, είναι «ένα πραγματικό reset των σχέσεων Ε.Ε. – Τουρκίας», μέσω του εκσυγχρονισμού της Τελωνειακής Ένωσης – τον οποίο «αρνείται η Ε.Ε.».

Η διευθύντρια του ιταλικού ινστιτούτου IAI χαρακτήρισε «επικίνδυνη ψευδαίσθηση» την ιδέα που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα και την Κύπρο ότι «υπάρχει ένας μεγάλος αδελφός εκεί έξω – είτε είναι οι ΗΠΑ, είτε η Γαλλία, είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση – που θα παρέμβει και θα υπερασπιστεί τα ελληνικά και τα κυπριακά συμφέροντα. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι που αποτρέπει τις χώρες αυτές από τη συνειδητοποίηση ότι η μόνη λύση που μπορεί να προκύψει είναι μεταξύ των μερών που εμπλέκονται [στη διένεξη]». 

Στην ίδια εκδήλωση, την οποία συντόνισε ο επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών του GMFUS Ίαν Λέσερ, ο Μάικλ Λι (SAIS/Johns Hopkins, Bruegel) εξέφρασε κι αυτός σκεπτικισμό για το κατά πόσο οι κυρώσεις ή η προβολή ναυτικής ισχύος μπορούν να συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση της έντασης. Σημείωσε ωστόσο ότι η Ε.Ε., ως ένας παίκτης ήπιας ισχύος, «δεν έχει πολλά εργαλεία», ότι «οι κυρώσεις είναι ένα από αυτά» – και ότι η απειλή επιβολής τους ίσως είναι αποτελεσματική. Ο κ. Λι είπε επίσης ότι δεν πιστεύει ότι το Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη μπορεί να επιλύσει τις διαφορές των δύο χωρών σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, καθώς οι ερμηνείες τους των σχετικών διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους. «Μόνο οι διμερείς διαπραγματεύσεις μπορούν να οδηγήσουν σε επίλυση του αδιεξόδου», σύμφωνα με την εκτίμησή του. Οι χώρες της περιοχής «έχουν δείξει στο παρελθόν διάθεση να συνομιλήσουν – αρκεί να μην είναι με το πιστόλι στον κρόταφο», συμπλήρωσε με νόημα.

Με τη σειρά του, ο Γκέραλντ Κνάους, γνωστός ως αρχιτέκτονας της κοινής δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας του 2016, χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη συμφωνία «νεκρή». Πρόσθεσε ότι η «ωμή» αντίδραση – με την «αναστολή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας» – της Ελλάδας στην «κυνική» απόπειρα του Ρ. Τ. Ερντογάν να «εργαλειοποιήσει» το μεταναστευτικό το Μάρτιο απέδειξε ότι η Τουρκία δεν μπορεί, στην πράξη, να εκβιάσει την Ελλάδα στο μέτωπο αυτό. Ήταν ένα «καταστροφικό λάθος» του Τούρκου προέδρου, σύμφωνα με τον κ. Κνάους. Ο ιδρυτής του European Stability Initiative είπε ότι είναι επείγον, ειδικά για την Αθήνα, να υπάρξει μία νέα συνεννόηση μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας για τη διαχείριση του τεράστιου πληθυσμού προσφύγων (5% του τουρκικού πληθυσμού) που βρίσκεται σε τουρκικό έδαφος. «Αυτό είναι προτεραιότητα για την Ελλάδα. Αν η ελληνική πλευρά σταματήσει να φοβάται μία επανάληψη μίας τέτοιας απόπειρας μαζικής εισόδου ενορχηστρωμένης από την Τουρκία, τότε θα μειωθεί σημαντικά η νευρικότητα στην Αθήνα», είπε.

Κανείς από τους ομιλητές δεν φάνηκε αισιόδοξος πάντως ότι μεσοπρόθεσμα μπορούν οι ελληνοτουρκικές επαφές να οδηγήσουν σε κάποια ουσιώδη πρόοδο.

Νέο μήνυμα προς την Άγκυρα έστειλε  ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ εν όψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. την ερχόμενη εβδομάδα. Στην ομιλία του (μέσω τηλεδιάσκεψης) στη γενική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο κ. Μισέλ κάλεσε εκ νέου την Τουρκία να σταματήσει την παράνομη δραστηριότητά της στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί για τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε ο κ. Μισέλ. «Οι μονομερείς ενέργειες και οι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου πρέπει να σταματήσουν απολύτως. Μαζί με τα κράτη-μέλη μας, έχουμε επιδοθεί σε εντατικές διπλωματικές προσπάθειες για την εκτόνωση της έντασης και την προώθηση του διαλόγου. Σε αυτό το πνεύμα, έχω προτείνει τη διοργάνωση μίας πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με τον ΟΗΕ. Πολλοί παίκτες έχουν ήδη ανταποκριθεί θετικά και είναι έτοιμοι να συζητήσουν τις παραμέτρους, την ατζέντα και το χρονοδιάγραμμα. Ορισμένα από τα θέματα τα οποία πιστεύω ότι πρέπει να συζητηθούν είναι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, ενεργειακά θέματα και η μετανάστευση».

Ο Σαρλ Μισέλ , ο οποίος μετά το δεύτερο αρνητικό αποτέλεσμα σε τεστ για Covid-19 είναι πλέον εκτός καραντίνας, μίλησε για το βαρύ τίμημα του κορωνοϊού στην Ευρώπη (142.000 νεκροί) και τη συμμετοχή της Ε.Ε. στη διεθνή προσπάθεια για την ανάπτυξη και την οικουμενική πρόσβαση σε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο. Επιπλέον, ανέδειξε τις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και την «ιστορική απόφαση» για τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Η ομιλία περιλάμβανε αιχμές απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Ο σεβασμός στις συνθήκες, μία βασική αρχή του διεθνούς δικαίου, έχει αρχίσει να θεωρείται θέμα επιλογής, ακόμα και από εκείνους που, μέχρι πρότινος, ήταν οι ιστορικοί του εγγυητές. Όλα αυτά στο βωμό κομματικών συμφερόντων», είπε ο κ. Μισέλ, αναφερόμενος έμμεσα στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Τζόνσον που περιλαμβάνει διατάξεις που παραβιάσουν την περυσινή Συμφωνία Αποχώρησης. Σε άλλο σημείο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τόνισε: «Από εδώ και στο εξής θα επιβάλλουμε καλύτερα τους ίσους όρους ανταγωνισμού, σε μία αγορά που θα είναι ανοιχτή σε όλους όσους σέβονται τα στάνταρ της. Είτε αποχωρούν από την Ένωσή μας, είτε θέλουν να βρεθούν πιο κοντά σε αυτήν».